رانندگان کامیون و تجار؛ قربانیان بی‌تدبیری در پایانه مرزی شلمچه
جهان صنعت– با گذشت شش‌سال از خرید دستگاه ایکس‌ری در پایانه مرزی شلمچه، این تجهیزات هنوز فعال نشده و این تاخیر موجب افزایش هزینه و زمان ترخیص، کاهش ظرفیت صادرات و نارضایتی رانندگان و تجار شده است.
جمهوری عراق با یک‌هزار و ۴۵۸ کیلومتر مرز مشترک با ایران، در میان همسایگان غربی کشور از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. اشتراکات مذهبی، فرهنگی و زبانی به‌ویژه در مناطق مرزی، پیوندهای عمیق میان دو ملت را تقویت و بستر توسعه همکاری‌های اقتصادی را فراهم ساخته کرده است. براساس آمارهای رسمی، ارزش صادرات ایران به عراق در سال۱۴۰۳ به بیش از ۱۲میلیارد دلار رسیده است؛ رقمی که معادل حدود یک‌پنجم کل صادرات کشور در این سال محسوب می‌شود. این آمار، اهمیت راهبردی مرزهای مشترک و به‌ویژه پایانه‌های تجاری فعال میان دو کشور را دوچندان می‌کند. ایران و عراق در حال حاضر هفت پایانه مرزی فعال دارند که بخش عمده مبادلات تجاری از طریق آنها صورت می‌گیرد. در میان این گذرگاه‌ها، پایانه مرزی شلمچه در استان خوزستان به‌عنوان نزدیک‌ترین مرز ایران به استان بصره، نقشی کلیدی در توسعه تجارت بین دو کشور ایفا می‌کند. طبق آمار سال۱۴۰۳، حجم صادرات از پایانه شلمچه به ۲میلیارد دلار رسیده است؛ رقمی که بیانگر جایگاه برجسته این مرز در مسیر ترانزیت و صادرات کالاهای ایرانی به عراق است. یکی از ابزارهای ضروری برای حفظ امنیت مرزی و تسریع روند بازرسی کالا، دستگاه ایکس‌ری (پرتونگاری) است. این دستگاه ضمن افزایش سرعت کنترل محموله‌ها، دقت بسیار بالایی در شناسایی اقلام غیرمجاز دارد. با این حال در حالی که از سال۱۳۹۸ یک دستگاه ایکس‌ری در پایانه شلمچه خریداری و نصب شده است، تاکنون هیچ‌گاه به بهره‌برداری نرسیده و همچنان فرآیند بازرسی کالا به‌صورت دستی و سنتی انجام می‌شود. این وضعیت سبب کندی عبور و مرور کامیون‌ها، افزایش صف‌های طولانی و نارضایتی رانندگان و تجار شده است. در حال حاضر روزانه حدود ۴۰۰کامیون از مرز شلمچه عبور می‌کنند درحالی‌که با راه‌اندازی دستگاه ایکس‌ری این ظرفیت می‌تواند تا یک‌هزار و ۵۰۰کامیون در روز افزایش یابد؛ افزایشی نزدیک به چهار برابر که تاثیر مستقیمی بر رونق تجارت، کاهش هزینه‌ها و رشد درآمدهای صادراتی کشور خواهد داشت. باوجود گذشت شش‌سال از خرید دستگاه ایکس‌ری در پایانه مرزی شلمچه، این تجهیزات حیاتی هنوز به کار گرفته نشده‌اند؛ موضوعی که ضمن افزایش هزینه و زمان ترخیص محموله‌ها، ظرفیت صادراتی این مرز را به‌شدت کاهش داده و نارضایتی رانندگان و تجار را در پی داشته است.
ادامه تاخیر در بهره‌برداری از این دستگاه نه‌تنها باعث افزایش معطلی و هزینه رانندگان و شرکت‌های حمل‌ونقل شده است بلکه به‌دلیل فسادپذیری بخشی از کالاهای صادراتی مانند محصولات کشاورزی و دامی، زیان قابل‌توجهی را نیز به صادرکنندگان تحمیل می‌کند. کارشناسان اقتصادی هشدار می‌دهند که این تاخیر می‌تواند به کاهش کیفیت محصولات صادراتی و آسیب به اعتبار کالای ایرانی در بازار عراق منجر شود. از سوی دیگر بازرسی دستی محموله‌ها ریسک ورود کالای قاچاق، مواد مخدر و سلاح به کشور را افزایش می‌دهد درحالی‌که بهره‌گیری از دستگاه ایکس‌ری می‌تواند در پیشگیری از چنین مواردی نقش موثری ایفا کند. با توجه به مزایای گسترده راه‌اندازی دستگاه ایکس‌ری، کارشناسان خواستار آن هستند که سازمان منطقه آزاد اروند به‌عنوان نهاد مسوول در پایانه شلمچه، هرچه سریع‌تر نسبت‌به فعال‌سازی و بهره‌برداری از دستگاه موجود اقدام کند.
منبع: مهر
