دفاع از آزادی مطبوعات و استقلال رسانه
جهان‌صنعت – انجمن صنفی روزنامه‌نگاران تهران با انتشار بیانیه‌ای به‌مناسبت «روز خبرنگار» هفت چالش اساسی پیش‌روی رسانه‌های مستقل ایران را برشمرد و در ادامه بر ضرورت بازتعریف رابطه حکمرانی با رسانه‌ها تاکید کرد. انجمن صنفی روزنامه‌نگاران تهران در بخشی از این بیانیه با تاکید بر اینکه «در جهان امروز، ساختار رسانه‌ای در هر نظام حکمرانی نه‌تنها ابزاری برای اطلاع‌رسانی بلکه رکن چهارم قدرت و یکی از پایه‌های ثبات، شفافیت و سلامت در جامعه است»، یادآور شد که در چنین فضایی است که «رسانه‌های حرفه‌ای و مستقل با افشاگری فساد، تبیین تصمیمات حاکمیتی، پیوند با افکار عمومی و بازتاب صدای جامعه، به اصلاح سازوکارها و افزایش کارآمدی حکومت کمک می‌کنند.» این انجمن در ادامه توضیح داده که اگر یک نظام سیاسی با استقبال از این کارویژه‌ها، به رسانه به چشم شریک در حکمرانی بنگرد، مسیر توسعه پایدار را هموار می‌کند و در مقابل نادیده گرفتن نقش واقعی رسانه و تکیه بر رسانه‌های فرمایشی و تبلیغاتی، گرچه در کوتاه‌مدت همچون مخدر، سکوت و رضایت‌خاطر می‌آفریند اما در بلندمدت مشروعیت، سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی را فرسوده می‌کند. انجمن صنفی روزنامه‌نگاران خواستار آن شده که دولت «تا دیر نشده به ساختاری تن دهد که صدای حقیقت را پژواک دهد.» در ادامه به تشریح هفت چالش اساسی پیش‌روی رسانه‌های مستقل ایران پرداخته شده است.
۱- بحران امنیت شغلی
این تشکل صنفی با ابراز تاسف نسبت‌به اینکه «در جریان جنگ ۱۲روزه، حدود ۱۵۰خبرنگار، شغل و معیشت خود را از دست دادند»، خواستار پاسخگویی صاحبان رسانه به‌دلیل این برخورد با خبرنگاران شده و آورده است: «ضروری است نهادهای ذی‌ربط، با بررسی وضعیت اقتصادی و حقوقی بنگاه‌های رسانه‌ای مستقل، سازوکارهایی برای حمایت فوری، هدفمند و بدون دخالت در استقلال تحریریه‌ها تدوین و اجرایی کنند.»
۲- ضرورت بازتعریف رابطه نظام حکمرانی با رسانه
انجمن صنفی روزنامه‌نگاران تهران ضمن هشدار نسبت‌به «ادامه سیاست‌های محدودسازانه» تاکید کرده که این سیاست‌های محدودساز از فهرست‌های بلند ممنوعیت و حصر اطلاعات گرفته تا دستورالعمل‌های پشت‌پرده تنها به تعمیق بی‌اعتمادی عمومی و انباشت بحران‌های پنهان منجر خواهد شد. این تشکل صنفی بر همین اساس معتقد است «زمان آن فرا رسیده شیوه تعامل نظام حکمرانی با رسانه‌ها مورد بازنگری جدی قرار گیرد.»
۳- ضرورت توقف روند قانون‌تراشی
این تشکل صنفی با اشاره به تلاش‌هایی که در سال‌های اخیر برای تدوین و تصویب قوانین جدید در حوزه رسانه صورت گرفته و در بسیاری موارد به‌جای حمایت و تقویت به محدودسازی میدان فعالیت رسانه‌ها انجامیده، تاکید کرده است: «هرگونه قانونگذاری در حوزه رسانه، اگر به‌راستی در پی بهبود شرایط است، باید در چارچوب گفت‌وگویی آزاد، مستقیم و شفاف با اصحاب رسانه، با تکیه بر ضرورت‌های واقعی، منطق حقوقی روشن و نیت تقنینی مشخص انجام پذیرد.»
۴- هشدار درباره نقض آزادی بیان با ابزارهای غیرقانونی و فراقضایی
انجمن صنفی روزنامه‌نگاران همچنین با اشاره به گزارش‌هایی از قطع سیمکارت برخی منتقدان و محدودسازی دسترسی آنان به شبکه‌های اجتماعی که در ماه‌های گذشته منتشر شده، تاکید کرده که این اقدام‌ها «به‌وضوح حقوق اساسی شهروندان و امنیت روانی اهالی رسانه را خدشه‌دار می‌کند» و می‌نویسد: «سکوت نهادهای مسوول در برابر این اقدامات فراقانونی نگران‌کننده است به‌ویژه آنکه برخی افراد، تحت فشار ناچار به امضای تعهدنامه‌هایی تحمیلی شده‌اند. این رویکرد به‌جای گفت‌وگو و پاسخگویی، صداهای منتقد را سرکوب می‌کند و با اصول آزادی بیان و حاکمیت قانون در تضاد است. استفاده از ابزارهایی چون قطع ارتباطات شخصی به‌عنوان شیوه‌ای تنبیهی نه‌تنها غیرقانونی بلکه تهدیدی برای اعتماد عمومی و مشروعیت نظام است.»
۵- ضرورت بازنگری در سیاست‌های حمایتی رسانه‌ای
این تشکل صنفی همچنین با انتقاد نسبت‌به «حمایت یک‌سویه و بی‌حاصل از رسانه‌های فرمایشی و تزئینی» آورده است: «زمان آن فرارسیده که منابع عمومی به‌جای تزریق به بنگاه‌های کم‌مخاطب و وابسته، به تحریریه‌هایی اختصاص یابد که با حفظ استقلال، شرافت حرفه‌ای و رسالت اجتماعی خود، در برابر فشار، سانسور و خریدن قلم ایستادگی کرده‌اند.»
۶- لزوم مقابله ریشه‌ای با پدیده «باج‌نیوز»ها
این انجمن همچنین رشد رسانه‌هایی که باج‌خواهی را جایگزین مسوولیت کرده‌اند، از آفات جدی مطبوعات در سال‌های گذشته عنوان کرده و ضمن هشدار نسبت‌به این روند خطرناک از رسانه‌ها خواسته تا مراقب سرمایه اعتبار و اعتمادشان باشند و در برابر «باج‌نیوزها» با هوشیاری و همراهی صنفی بایستند.
۷- ضرورت حفظ مرز شفاف میان خبر و آگهی
انجمن صنفی روزنامه‌نگاران تهران همچنین نسبت‌به «نمایش آگهی در پوشش خبر» به‌عنوان پدیده‌ای نگران‌کننده در برخی رسانه‌ها به‌ویژه پایگاه‌های خبری آنلاین ابراز نگرانی کرده و با تاکید بر اینکه «این روند، نقض آشکار حقوق مخاطب و خدشه‌ای جدی بر اعتماد عمومی به رسانه‌هاست»، می‌نویسد: «مرز میان خبر و تبلیغات باید شفاف، مشخص و برای مخاطب به‌روشنی قابل تشخیص باشد.»
انجمن صنفی روزنامه‌نگاران تهران در پایان بار دیگر بر مسوولیت تاریخی خود در دفاع از آزادی مطبوعات، امنیت شغلی خبرنگاران و استقلال رسانه‌ها تاکید می‌کند و از همه نهادهای مسوول می‌خواهد که به تقویت آن بیندیشند. آینده این سرزمین در گرو صداقت، شفافیت و گفت‌وگوی آزاد است.
