خیز بورس با گزارش‌های طلایی ریالی‌ها
برزو حق‌شناس*- گزارش‌های شش‌ماهه نخست سال۱۴۰۴ نشان داده‌اند که بخشی از صنایع بورسی توانسته عملکردی چشمگیر از خود به نمایش بگذارند. در میان آنها فرآورده‌های نفتی، محصولات غذایی، کشاورزی و دارویی‌ها جزو گروه‌هایی بودند که با رشد درآمد و سودآوری مناسب تصویر مثبتی از وضعیت خود ارائه کردند.
در مقابل اما برخی صنایع به‌ویژه فولادی‌ها نتوانستند انتظارات را برآورده کنند. افت محسوس درآمد و سود در شرکت‌های فولادی باعث شد این گروه به‌‌عنوان ضعیف‌ترین بخش بازار در نیمه‌نخست سال شناخته شود. علت اصلی این اتفاق نیز افزایش شدید هزینه‌ها در برابر درآمدهای نسبتا ثابت بوده است؛ عاملی که در نهایت منجر‌به تضعیف سودآوری و انتشار گزارش‌های نه‌چندان امیدوارکننده در این صنعت شده است.
از منظر بنیادی هنوز نمی‌توان گفت بازار سهام در شرایط ارزندگی پایین یا قیمت‌گذاری غیرمنطقی قرار دارد. بررسی گزارش‌های ماهانه و شش‌ماهه نشان می‌دهد که وضعیت کلی بازار رضایت‌بخش بوده و اگر ریسک‌های سیستماتیک افزایش پیدا نکنند می‌توان انتظار داشت بورس در نیمه‌دوم سال نیز مسیر صعودی خود را ادامه دهد.
درواقع تداوم آرامش در فضای سیاسی و اقتصادی می‌تواند محرکی برای بازگشت نقدینگی به بازار باشد؛ نقدینگی‌ای که در جریان جنگ ۱۲روزه از بورس خارج شد و حالا احتمال دارد دوباره به بازار تزریق شود. چنین اتفاقی می‌تواند جریان گردش پول را در بازارسرمایه تقویت کرده و به رشد شاخص‌ها کمک کند.
البته مسیر پیش‌روی بورس به‌شدت وابسته به رفتار عوامل بنیادی بوده و یکی از مهم‌ترین این عوامل نرخ دلار مبادله‌ای و توافقی است که به‌‌عنوان محرک اصلی سودآوری بسیاری از شرکت‌ها عمل می‌کند. رشد کند دلار نیمایی و توافقی در ماه‌های اخیر به‌زیان شرکت‌های صادرات‌محور تمام شده است. برای نمونه افت محسوس درآمد و سود شرکت فولاد‌مبارکه‌اصفهان نسبت به دوره مشابه سال‌گذشته نتیجه مستقیم همین مساله است.
زمانی که نرخ دلار رشد نمی‌کند اما هزینه‌ها رو به افزایش هستند حاشیه سود شرکت‌ها کوچک شده و توان رقابتشان کاهش می‌یابد. عامل مهم دیگر نرخ بهره بانکی است که همچنان از چالش‌های کلیدی پیش‌روی بازارسرمایه محسوب می‌شود.
افزایش بیش از حد نرخ بهره سرمایه‌گذاران را از بورس دور کرده و جریان نقدینگی را به سمت بازار پول سوق می‌دهد اما اگر بانک مرکزی در نیمه‌دوم سال از سیاست‌های انقباضی بیشتر خودداری کرده و اجازه دهد نرخ بهره در سطوح فعلی تثبیت شود این موضوع می‌تواند به‌‌عنوان یکی از محرک‌های رشد بازار سهام عمل کند. به همین دلیل نگاه فعالان بازار اکنون بیش از هرزمان دیگری به تصمیمات بانک مرکزی دوخته شده است. سیاست‌های ارزی و پولی این نهاد تعیین‌کننده مسیر آتی بورس و حتی کلیت اقتصاد خواهد بود.
در شرایطی که ریسک‌های بیرونی کنترل شده و سیاست‌های پولی ثبات پیدا کنند بازارسرمایه پتانسیل رشد دوباره را دارد. از زاویه‌ای جزئی‌تر مقایسه گزارش‌های درآمدی شرکت‌ها در نیمه نخست۱۴۰۴ نشان می‌دهد که عملکرد گروه‌های ریالی به‌طور محسوسی بهتر از گروه‌های دلاری بوده است. در حالی که صنایع ریالی مانند غذایی‌ها، دارویی‌ها و کشاورزی‌ها رشد قابل قبولی ثبت کردند شرکت‌های صادرات‌محور با چالش افت نرخ ارز و رشد هزینه‌ها مواجه شدند. با این حال اگر نرخ ارز توافقی در ادامه سال روندی صعودی به خود بگیرد این گروه‌ها نیز می‌توانند از فشار فعلی خارج شده و گزارش‌های مالی بهتری ارائه دهند.
در مجموع چشم‌انداز بازارسرمایه در نیمه‌دوم سال به‌ترکیب ظریفی از عوامل بنیادی، سیاست‌های پولی و شرایط بین‌المللی وابسته است. در صورتی که ثبات نسبی در متغیرهای کلیدی اقتصاد حفظ و نرخ‌ارز با واقعیت‌های اقتصادی هم‌راستا شود می‌توان انتظار داشت که بورس تهران بار دیگر شاهد خیز مثبتی باشد؛ خیزی که محور اصلی آن نه هیجان بلکه گزارش‌های طلایی و واقعی صنایع ریالی خواهد بود.
* کارشناس بازارسرمایه
