تراز تجاری منفی ۱/۲میلیارد دلار شد
جهان صنعت– بررسی آمار پنج ماهه نخست ۱۴۰۴ نشان می‌دهد صادرات غیرنفتی ایران با کاهش ۶درصدی ارزش مواجه شده، در حالی که واردات همچنان بالاتر از صادرات قرار داشته و کسری تجاری کشور ادامه دارد.
طبق اعلام گمرک ایران، مجموع تجارت خارجی غیرنفتی کشور طی پنج ماه ابتدایی امسال به ۷۶میلیون و ۵۳۹هزار تن کالا با ارزشی معادل ۴۳میلیارد و ۹۴۰میلیون دلار رسید که از این میزان، ۶۱میلیون و ۳۳۳هزار تن به ارزش ۲۰میلیارد و ۹۱۷میلیون دلار مربوط به صادرات غیرنفتی و ۱۵میلیون و ۲۰۶هزار تن به ارزش ۲۳میلیارد و ۲۲میلیون دلار به واردات اختصاص داشته است. همچنین صادرات غیرنفتی در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته از نظر وزنی تنها ۷/۰درصد افزایش داشته اما از لحاظ ارزشی ۶درصد کاهش نشان می‌دهد. همچنین واردات نیز در همین بازه زمانی به لحاظ وزنی ۴/۵درصد و از نظر ارزشی ۳/۱۶درصد کاهش یافته است. با توجه به آمار منتشر شده صادرات غیرنفتی ایران با وجود رشد اندک در وزن، از نظر ارزشی کاهش یافته و همین امر سبب شده تا ارزش واردات همچنان از صادرات پیشی بگیرد. در نتیجه تراز تجاری کشور با ثبت کسری ۱/۲میلیارد دلاری منفی مانده است. کاهش ارزش صادرات از جمله عوامل کسری تراز تجاری است زیرا هرچند حجم فیزیکی صادرات (وزن کالاها) رشد بسیار محدود ۷/۰درصدی داشته اما ارزش دلاری آن ۶ درصد کاهش یافته است. این امر می‌تواند ناشی از دو عامل افت قیمت جهانی کالاهای صادراتی ایران (مانند پتروشیمی‌ها و موادخام) و تغییر در سبد صادراتی به سمت کالاهایی با ارزش افزوده پایین‌تر باشد. نکته دیگر آنکه با وجود کاهش ۳/۱۶درصدی ارزش واردات نسبت به سال گذشته همچنان حجم و ارزش واردات در سطحی است که بر صادرات غلبه دارد. بسیاری از واردات ایران شامل کالاهای اساسی، مواد اولیه و ماشین‌آلات است که کاهش آنها به سادگی امکان‌پذیر نیست. کسری تجاری به معنای خروج ارز بیشتر نسبت به میزان ورودی آن است و در صورت تداوم می‌تواند -در بلندمدت- فشار قابل توجهی بر ذخایر ارزی کشور وارد کند. از سوی دیگر کاهش درآمدهای صادراتی به ویژه در بخش غیرنفتی، ثبات بازار ارز را با چالش روبه‌رو می‌کند و زمینه‌ساز افزایش نوسانات قیمتی می‌شود. هرچند واردات کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای برای تداوم تولید در کوتاه‌مدت ضروری است اما اگر این روند با رشد صادرات همراه نباشد، وابستگی اقتصاد به خارج را بیشتر کرده و بر توان تولید داخلی تاثیر منفی خواهد گذاشت. به اعتقاد کارشناسان، برای بهبود تراز تجاری، تمرکز بر ارتقای کیفیت و تنوع صادرات از اهمیت بالایی برخوردار است؛ تولید و صادرات کالاهایی با ارزش‌افزوده بالاتر، مانند محصولات صنعتی و دانش‌بنیان می‌تواند از کاهش ارزش صادرات جلوگیری کند. همزمان مدیریت هوشمند واردات با سیاست‌های هدفمند برای کاهش واردات کالاهای مصرفی و حمایت از تولید داخلی ضروری است. علاوه بر این، گسترش بازارهای صادراتی به ویژه در کشورهای همسایه و بازارهای نوظهور می‌تواند آسیب‌پذیری ایران در برابر نوسانات قیمت جهانی کالاها را کاهش دهد. در نهایت، تقویت زیرساخت‌های تجاری و لجستیکی، شامل توسعه حمل‌ونقل و تسهیل فرآیندهای گمرکی، نقش مهمی در افزایش رقابت‌پذیری صادرات کشور دارد.
منبع: مهر
