برگزاری نشست تخصصی ایران‌شناسی و گردشگری
جهان‌صنعت– نشست تخصصی «ایران‌شناسی و گردشگری» در چارچوب اجلاس بین‌المللی ایران‌شناسی در دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد؛ نشستی که به گفته برگزارکنندگان، هدف آن بازخوانی پیوندهای بنیادین میان میراث‌فرهنگی، هویت ایرانی، مطالعات ایران‌شناسی و ظرفیت‌های نوین گردشگری بود. این رویداد با حضور استادان، ایران‌شناسان و پژوهشگران داخلی و بین‌المللی برگزار شد و محورهایی چون نقش میراث ناملموس، ادبیات، تنوع فرهنگی و جایگاه ایران‌شناسی در توسعه گردشگری مورد بررسی قرار گرفت.
در ابتدای نشست سید‌سعید هاشمی، رییس دانشکده گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ با تاکید بر ضرورت توجه دوباره به میراث‌فرهنگی ناملموس گفت: «تمدن ایران یکی از کهن‌ترین تمدن‌های جهان بوده و بیشترین ظرفیت گردشگری ایران دقیقا در همین میراث ریشه‌دار نهفته است اما پرسش مهم امروز این است که تا چه اندازه توانسته‌ایم این فرهنگ غنی را در دنیای معاصر به کار بگیریم؟» او ضعف در تولید محتوای مستند و علمی درباره میراث ناملموس را یکی از چالش‌های فعلی دانست و تاکید کرد که اگر این حوزه جدی گرفته شود، می‌تواند موتور محرک گردشگری خلاق باشد.
هاشمی توضیح داد که سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی از سال گذشته برگزاری نشست‌های ایران‌شناسی در دانشگاه‌های بزرگ کشور را آغاز کرده و امسال دانشگاه‌های تهران، شهید بهشتی، علامه طباطبایی، شیراز و علم و فرهنگ میزبان این گفت‌وگوها بوده‌اند. او گردشگری ادبی، سفرنامه‌نویسی، پژوهش و آموزش تخصصی را از سرفصل‌های مهم این نشست‌ها معرفی کرد و گفت: میراث‌فرهنگی بدون آیین‌ها، روایت‌ها و رویدادهای مردم‌محور «روح» ندارد و تنها از طریق زنده نگه داشتن روایت‌های محلی است که می‌توان ارزش واقعی آن را فهم کرد. در ادامه این نشست هاشمی به پرسشی اساسی اشاره کرد و گفت «در حالی که می‌توانیم به تمدن چند هزارساله ایران افتخار کنیم، آیا نسل امروز نیز به اندازه کافی از این میراث آگاهی دارد؟» او میراث ناملموس را پلی میان گذشته و حال حاضر دانست و بر لزوم سرمایه‌گذاری جدی‌تر در روایت‌های هویتی، آیین‌ها، موسیقی، رویدادهای فرهنگی و تنوع خرده‌فرهنگ‌ها تاکید کرد؛ مولفه‌هایی که می‌توانند ایران را به یکی از غنی‌ترین پهنه‌های فرهنگی منطقه تبدیل کنند.
پس از او، محمدحسین ایمانی خوشخو، رییس دانشگاه علم و فرهنگ با بیان اینکه «گردشگری مسیر عبور و رسیدن به تمدن است» بر نقش این حوزه در تقویت هویت ملی، توسعه پایدار و دیپلماسی فرهنگی تاکید کرد. او یادآور شد که دانشگاه علم و فرهنگ نخستین دانشگاه ایران است که از سال۱۳۹۰ اقدام به راه‌اندازی رشته‌های متنوع گردشگری از کارشناسی تا دکترای کرده و در حال حاضر نیز یکی از پیشگامان نظریه‌پردازی در حوزه گردشگری در سطح جهان محسوب می‌شود.
ایمانی‌خوشخو در بخش دیگری از سخنانش از طرحی جدید تحت عنوان «گردشگری تمدنی» سخن گفت که به گفته او به زودی در شورای‌عالی انقلاب فرهنگی تصویب خواهد شد. این مفهوم، گردشگری را در پیوند مستقیم با تاریخ، هویت و تمدن ایرانی قرار می‌دهد و تلاش دارد نگاه جدیدی به گردشگری فرهنگی در ایران ارائه دهد. او ایجاد شناخت تاریخی در نسل جوان را یکی از ضرورت‌های امروز دانست و از برنامه دانشگاه برای طراحی تورهای «گردشگری تمدنی» خبر داد؛ تورهایی که قرار است دانشجویان و جوانان را با «مسیرهای تمدنی ایران» آشنا کند.
در بخش بعدی نشست، منوچهر جهانیان، عضو هیات علمی دانشگاه علم و فرهنگ ارتباط میان ایران‌شناسی و گردشگری را «تنگاتنگ و جدایی‌ناپذیر» توصیف کرد. او گفت: «ایران سرزمینی با تمدنی چند هزارساله، تنوع فرهنگی کم‌نظیر، جغرافیایی متنوع و میراثی غنی است. از سواحل خلیج‌فارس تا کوه‌های شمال و از معماری اسلامی اصفهان تا شعر فارسی، همه عناصر این کشور ظرفیت‌هایی هستند که برای گردشگری جهانی جذابیت دارند.»
به گفته او، ایران‌شناسی به صورت علمی و نظام‌مند به شناخت فرهنگ، زبان، تاریخ، هنر و ساختار اجتماعی ایران می‌پردازد و در مقابل، گردشگری می‌تواند به معرفی این داشته‌ها به جهان کمک کند.
جهانیان سه محور اساسی ایران‌شناسی را چنین برشمرد:
۱- محور تاریخی و تمدنی؛ شامل مطالعه تداوم فرهنگی از باستان تا به امروز
۲) محور فرهنگی و هویتی؛ شامل زبان، آیین‌ها، ادبیات، دین و هنر
۳) محور اجتماعی و میان‌فرهنگی؛ شامل تعاملات فرهنگی میان اقوام گوناگون.
او افزود که گردشگری می‌تواند با ترجمه و ارائه درست جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی به زبان بازارهای هدف، ارزش‌افزوده فرهنگی و اقتصادی ایجاد کند.
جهانیان تاکید کرد که باوجود ظرفیت‌های وسیع فرهنگی، «ایران هنوز از توان ایران‌شناسی در برنامه‌ریزی گردشگری به طور کامل بهره نبرده است.» از نگاه او، ایران‌شناسی قادر است با روایت‌سازی هویتی و بازتعریف میراث‌فرهنگی، کیفیت تجربه گردشگران را به شکل چشمگیری افزایش دهد در حالی که گردشگری نیز می‌تواند به گسترش آموزش و آگاهی درباره ایران‌شناسی در سطح جهانی کمک کند.
در ادامه این نشست، ایران‌شناسانی از کشورهای مختلف از جمله ارمنستان، پاکستان، عراق، قزاقستان، لبنان، گرجستان، روسیه، ترکیه و مالزی نیز به ارائه دیدگاه‌های خود درباره پیوند ادبیات، ایرانگردی، میراث‌فرهنگی و آموزش ایران‌شناسی پرداختند. دو پنل تخصصی این اجلاس نیز به ترتیب به موضوعات «گردشگری ادبی با محوریت عالم معنا و حافظ» و «آسیب‌شناسی آموزش و پژوهش در ایران‌شناسی و گردشگری» اختصاص یافت.
جمع‌بندی سخنرانان نشان می‌داد که توسعه گردشگری ایران بدون بهره‌گیری از دانش ایران‌شناسی ممکن نیست همانطور که ایران‌شناسی نیز بدون مشارکت گردشگری نمی‌تواند به معرفی موثر فرهنگ ایرانی در سطح جهان کمک کند. آنچه در این نشست بر آن تاکید شد، ضرورت شکل‌دهی به یک نگاه نوین است؛ نگاهی که گردشگری را نه صرفا یک فعالیت اقتصادی بلکه ابزاری برای بازسازی هویت، تقویت دیپلماسی فرهنگی و ارائه تصویری واقعی و انسانی از ایران به جهان می‌داند.
