برای کاستن از فشار تحریم نیازمند «زیست تعاون‌گونه» هستیم
جهان صنعت- دستیار ویژه رییس‌جمهور با تاکید بر اینکه توسعه اجتماعی پیش‌نیاز هرگونه توسعه اقتصادی و سیاسی است، تعاون را فراتر از یک شرکت اقتصادی دانست و گفت که تعاون نه یک مفهوم سنتی بلکه دارویی برای جامعه مدرن و پناهگاهی برای افراد در برابر نابرابری‌ها و فشارهای ناشی از تحریم است. علی ربیعی در پنل تخصصی نقش تعاونی‌ها در عدالت اجتماعی و توسعه پایدار در دومین همایش بین‌المللی اقتصاد تعاون ایران با قدردانی از برگزارکنندگان نشست و حاضران داخلی و خارجی گفت: حضور در جمع فعالان بخش تعاون همواره تجربه‌ای ارزشمند بوده و افزون‌بر دستاوردهای عملی، نوعی دستاورد روحی نیز به همراه دارد. ربیعی با اشاره به همراهی و تلاش دست‌اندرکاران برگزاری نشست، از نمایندگان داخلی و خارجی حاضر به‌صورت حضوری یا مجازی قدردانی کرد و گفت: حضور این طیف متنوع از مدیران و کارشناسان، ارزش نشست را دوچندان می‌کند. وی افزود: وجود نمایندگان رسمی و صاحب‌نظران می‌تواند به غنای مباحث این نشست کمک کند.
توسعه صنعتی و فاصله آن با زندگی مردم
دستیار ویژه رییس‌جمهور در ادامه با بیان اینکه می‌خواهد برخی گزاره‌های ذهنی خود را با حاضران به اشتراک بگذارد گفت که نمی‌دانم چرا در سال‌های گذشته حتی در زمان‌هایی که کشور رشد اقتصادی قابل توجهی را تجربه می‌کرد، مانند رشد ۱۲ یا ۱۴درصدی در برخی دوره‌های صنعتی، مردم احساس خوشبختی و رضایت چندانی نداشتند. این پرسش اساسی مطرح است که آیا ساخت چندین کارخانه بزرگ و دودکش‌های صنعتی در مناطق مختلف کشور به معنای ایجاد زندگی شاد و رضایت‌بخش برای مردم بوده است یا خیر. ربیعی افزود: آنچه در ذهن من به‌عنوان یک چالش باقی مانده، یافتن حلقه اتصال توسعه صنعتی با زندگی روزمره مردم است. به همین دلیل در دوره وزارت حتی تلاش می‌کردم افتتاح پروژه‌های کوچک مانند مرغداری یا پرورش کبک را با حضور کودکان روستایی انجام دهد تا پیوندی میان حمایت‌های مالی و تلاش تعاونی‌ها با زندگی واقعی مردم برقرار شود.
مفهوم توسعه فراگیر و پاسخ به نیازهای اجتماعی
ربیعی در ادامه سخنان خود با اشاره به مفهوم «توسعه فراگیر» تصریح کرد که در سال‌های گذشته، زمانی که از اشتغال فراگیر صحبت می‌شد، بسیاری این اصطلاح را برنمی‌تافتند و در آیین‌نامه‌های دولتی جای آن را با اصطلاحاتی مانند «اشتغال مولد و گسترده» پر می‌کردند. در حالی که به اعتقاد من توسعه و رشد فراگیر می‌تواند پاسخی به این پرسش باشد که چگونه می‌توان احساس بهبود زندگی را از لایه‌های پایین اجتماعی آغاز کرد و به کل جامعه گسترش داد.
تقدم توسعه اجتماعی بر توسعه اقتصادی و سیاسی
دستیار ویژه رییس‌جمهور در بخش دیگری از سخنانش به تجربه شخصی خود در نگارش کتابی درباره دولت مدنی در کشورهای جهان سوم اشاره کرد و گفت که مطالعه کشورهای تازه صنعتی‌شده نشان می‌دهد که توسعه اجتماعی باید مقدم بر توسعه اقتصادی و سیاسی باشد. به‌گفته او تا زمانی‌که جامعه از نظر روابط اجتماعی، نهادهای اجتماعی و تعاملات مدنی به بلوغ نرسد، توسعه اقتصادی می‌تواند به نوعی توسعه ناعادلانه و بی‌رحم بدل شود.
ربیعی تاکید کرد: توسعه اجتماعی حتی بر توسعه سیاسی نیز مقدم است و در درون این مفهوم، توسعه فرهنگی نیز نهفته است.
وی تصریح کرد: تا زمانی‌که ذهنیت زیست بهتر با یکدیگر در جامعه شکل نگیرد، نمی‌توان به نشاط اجتماعی و توسعه‌ای مبتنی‌بر شادی دست یافت.
ضعف نهادهای سیاسی و نقش تعاونی‌ها
ربیعی با اشاره به تجربه احزاب در ایران خاطرنشان کرد که شکست احزاب سیاسی تنها ناشی از نخواستن حاکمیت نبوده بلکه ریشه در ضعف خود نهادهای مدنی سیاسی داشته است زیرا این نهادها پایه اجتماعی مستحکمی نداشتند و تجربه فعالیت در نهادهای مدنی و اجتماعی برای‌شان فراهم نشده بود.
او تصریح کرد: نیاز امروز کشور توسعه اجتماعی است و این توسعه باید بر پایه نهادهای متعدد مدنی از جمله تعاونی‌ها شکل بگیرد.
دستیار ویژه رییس‌جمهور با بیان اینکه مردم به‌صورت انتزاعی مفهوم‌سازی می‌شوند، تاکید کرد: نمایندگی واقعی مردم در نهادهای مدنی و اجتماعی است و تعاونی‌ها در سنت ایرانی و منطقه‌ای جایگاهی دیرین دارند که باید بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرد.
تعاون به عنوان سبک زندگی
ربیعی در ادامه سخنان خود در یک پنل تخصصی نقش تعاونی‌ها در عدالت اجتماعی و توسعه پایدار، با اشاره به اهمیت همکاری جمعی و خیر جمعی در بطن توسعه اجتماعی گفت که این همکاری‌ها تنها در بستر نهادهای مدنی می‌تواند شکل بگیرد و تعاون یکی از برجسته‌ترین این نهادهاست. او تاکید کرد: جامعه‌ای قوی خواهد بود که نهادهای مدنی در آن گسترده و تاثیرگذار باشند. وی افزود: نگاه او به تعاون فراتر از یک شرکت اقتصادی است و نباید تعاون صرفا به عنوان بخشی از اقتصاد تلقی شود چراکه این نوع نگاه جفا به مفهوم تعاون است. به گفته دستیار رییس‌جمهور، تعاون در اصل یک پدیده اجتماعی است که می‌تواند به تقویت جامعه و افزایش قدرت اجتماعی کمک کند.
نقش تعاون در دوران تحریم و تاب‌آوری اجتماعی
ربیعی با اشاره به شرایط تحریم‌های شدید علیه ایران بی ارتباطی تحریم با مردم را تحریم را «دروغی بزرگ» دانست و با بیان اینکه هدف تحریم فشار بر مردم و شوراندن آنان علیه حکومت بوده است. گفت: در این شرایط آنچه می‌تواند از رنج‌ها و فشارهای ناشی از تحریم بکاهد، «زیست تعاون‌گونه» است چون دولت به‌تنهایی قادر به مقابله با آثار تحریم نیست و باید نهادهای مدنی، به‌ویژه تعاونی‌ها در تاب‌آوری فعال جامعه نقش‌آفرین باشند.
تعاون؛ پدیده‌ای مدرن، نه سنتی
دستیار رییس‌جمهور تصریح کرد که تصور رایج مبنی‌بر اینکه تعاون تنها به دوران سنتی تعلق دارد، نادرست است. دکتر فرهادی استاد من در دانشگاه معتقد بود که تعاون یک دارو برای دوران مدرن است زیرا رشد اقتصادی مدرن به‌‌طور طبیعی با نابرابری همراه است و بازآفرینی گونه‌هایی از تعاون سنتی در جهان مدرن می‌تواند راهی برای مقابله با بی‌عدالتی‌های ناشی از مدرنیزاسیون باشد.
تعاون به مثابه اخلاق و فرهنگ
ربیعی با با بیان اینکه تعاون باید فراتر از یک بخش اقتصادی، به عنوان یک «زیست» و سبک زندگی در جامعه گسترش یابد، اظهارکرد که تعاون سبکی باید باشد که از خانواده و کوچک‌ترین نهاد اجتماعی آغاز شود و به نهادهای بزرگ‌تر گسترش یابد. تعاونی‌ها می‌توانند پناه و پشتوانه افراد در جامعه باشند و سبک زندگی تعاون‌گونه جامعه‌ای شاد و امیدوار خواهد ساخت.
حمایت رییس‌جمهور از گسترش تعاون
دستیار رییس‌جمهور در ادامه به نگاه رییس‌جمهور به مقوله تعاون اشاره کرد و گفت که پزشکیان با شناختی که طی دهه‌های اخیر از پزشکیان دارم، همواره معتقد به تعاون بوده و شعار «دعوا نداریم» او نوعی برآمده از ادبیات و تکنولوژی تعاون‌محور است.
ضرورت شبکه‌سازی و فرهنگ‌سازی در حوزه تعاون
دستیار ویژه رییس‌جمهور با اشاره به ظرفیت‌های اتاق تعاون ایران و استان‌ها، خواستار گسترش شبکه‌سازی در میان تعاونی‌ها شد و گفت که انواع تعاونی‌های جدید هنوز در کشور به خوبی شناخته و توسعه داده نشده‌اند. ربیعی تصریح کرد: جایگاه تعاون در دانشگاه‌ها، آموزش‌وپرورش و رسانه‌ها بسیار کمرنگ است و حتی در رشته‌های دانشگاهی، دروسی مانند جامعه‌شناسی تعاون حذف شده است. وی با اشاره به برنامه رییس‌جمهور برای «محل‌گرایی و تفویض اختیار به استان‌ها» گفت: این رویکرد می‌تواند فرصتی تازه برای گسترش تعاون در سطوح محلی باشد. ربیعی سخنانش را با قدردانی از مهمانان خارجی و فعالان تعاونی جمع‌بندی و ابراز امیدواری کرد که روح تعاون در زندگی فردی و اجتماعی مردم ایران جاری باشد.
