بازگشت ابرهای سیاه بدبینی به آسمان بورس
جهان‌صنعت- هفته گذشته بورس تهران در مجموع کار خود را با ریزش حدودا ۲درصدی به پایان رساند و برآیند ورود و خروج پول حقیقی بر مدار منفی چرخید؛ به این ترتیب فعالان بازار سرمایه در هفته گذشته روزهای مطلوبی را پشت‌سر نگذاشتند.
با در نظر گرفتن ۱۰روز سبزپوشی متوالی بازار و رشد عمومی قیمت سهام، شناسایی سود و خروج پول در هفته گذشته قابل پیش‌بینی بود و با توجه به فضای احتیاطی که این روزها بر بورس حاکم است، مشخص بود که غالب سهام P/E محور در محدوه ۵ و کمی بالاتر وارد جو فروش شوند.
از طرفی همزمانی این رشد قیمت با برخورد شاخص‌کل به مقاومت تکنیکال، عامل فنی مضاعفی در غلبه فروشندگان بر خریداران شد. گروه‌های صندوق‌های اهرمی، بانک‌ها و خودرو سه گروهی بودند که روزهای پایانی هفته را با خروج پول‌هایی بیش از سایر گروه‌های بورسی پشت سر گذاشتند.
تداوم نوسانات در بازار سرمایه
به نظر می‌رسد با توجه به باقی ماندن صفوف فروش تا پایان ساعت معاملاتی و مستولی شدن جو منفی بر بازار، این هفته نیز بورس تهران همچنان در نوسان به سر ببرد زیرا از یک‌سو بازار در انتظار گزارش‌های شرکت‌هاست و از سوی دیگر با رشد اونس جهانی طلا و اصلاح قیمتی قبل از آن، مجددا خرید طلا به گزینه‌ای جذاب تبدیل شده و سرمایه‌ها در حال جابه‌جایی در بازارها هستند.
بازگشت ریسک‌های سیاسی به بورس
بازار سرمایه بار دیگر از منظر ریسک سیاسی تحت‌تاثیر قرار گرفته است. عامل اثر‌گذاری که به هر شکل شده حضور و اثر منفی و تاثیرگذار خود را بر بازار تحمیل می‌کند؛ همان آشی است که از سوی تروئیکای اروپایی برای ایران پخته شده و سراسر فضای سیاسی اقتصادی کشور را درگیر خود کرده است.
مکانیسم ماشه که به ابزاری در دست اروپا برای انتقام از ایران تبدیل شده است، این روزها سرمایه‌گذاران را در نوعی تعلیق فرو برده و قدرت تصمیم‌گیری را از آنان سلب کرده است. آنچه در فضای رسانه‌ای طی یکی، دو روز گذشته اتفاق افتاده، صرفا تند و تیز شدن موضع‌گیری‌ها و پمپاژ اخبار منفی بیشتر است در حالی که فعالان اقتصادی و بورسی پس از توافق قاهره میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی افق روشن‌تری را به لحاظ سیاسی تصور می‌کردند.
با این حال طی روزهای اخیر، فضا به سمت تشنج بیشتر رفته و به نظر اجرایی شدن مکانیسم ماشه قطعی به نظر می‌رسد و این باعث شده خوش‌بینی چند روز گذشته در بازار در پس حجم بزرگی از ابرهای سیاه بدبینی محو شود.
اثر فعال شدن اسنپ‌بک بر مسیر سرمایه‌گذاری
آنچه در این شرایط برای بازار اهمیت دارد بررسی میزان تاثیر‌گذاری این فاکتور بر شرکت‌های بورسی است. هم‌اکنون ایران تحت تحریم‌های گسترده‌ای از سوی آمریکا قرار دارد و آنچه در تحلیل‌ها باید مدنظر قرار گیرد این است که اجرایی شدن اسنپ‌بک کدام دسته از تحریم‌ها را به اقتصاد ایران تحمیل خواهد کرد و یا بر کدام قسمت اثر فزاینده‌ای خواهد داشت.
بی‌تردید اجرایی شدن مکانیسم ماشه بر اقتصاد بی‌تاثیر نخواهد بود و اولین نشانه‌های آن را در رشد قیمت ارز و به تبع آن طلا خواهیم دید که هر دو بازار نیز محلی جذاب برای جذب نقدینگی حقیقی هستند.
از سوی دیگر سهام صادرات محور بورسی با بالا رفتن قیمت دلار مجددا مورد اقبال معامله‌گران قرار خواهند گرفت اما اجبار صادر‌کنندگان به فروش ارز خود در بازار توافقی اثر مستقیمی بر کاهش سودآوری آنها خواهد داشت و باعث می‌شود به مرور جذابیت خود را از دست بدهند.
در چنین شرایطی بورس در مقابل بازارهای رقیب بازی را خواهد باخت و طبیعتا با عدم استقبال سرمایه‌های حقیقی از بازار سرمایه صنایع تحت فشار بیشتری قرار می‌گیرند. به این ترتیب، عملا جریان پول از چرخه تولید خارج شده و به شکلی غیر‌قابل کنترل وارد فضای سفته‌بازی می‌شود که آثار زیانباری بر فضای عمومی اقتصاد کشور خواهد داشت.
لزوم بازتعریف تاب‌آوری بورس
چنانچه کشور با چنین فضایی مواجه شود و مکانیسم‌ماشه با تمام آثاری که درپی دارد بر اقتصاد ایران تحمیل شود، شاید بهتر باشد به منظور مدیریت بازار سرمایه در درجه اول مدیران، تعریف خود را از تاب‌آوری بازار تغییر دهند؛ کافی است در روزهای ابتدایی فعال شدن مکانیسم ماشه، بازارساز و حقوقی‌های بورسی فعالانه در بازار حضور داشته باشند تا از حاکم شدن فضای ترس بر بازار جلوگیری کنند و بیش واکنشی منفی اولیه را مدیریت کنند تا به بازار این فرصت را بدهند که پس از فروکش هیجانات اولیه و در شرایط عادی به تحلیلی دقیق‌تر و منطقی‌تر برسد.
با پشت سر گذاشتن هیجانات و جو منفی اولیه، اگر آنطور که انتظار می‌رود گزارش‌های ماهانه شرکت‌ها و صورت‌های مالی که در مهرماه منتشر خواهند کرد، در حد قابل قبولی مطلوب باشد می‌توان تا حدودی امیدوار بود که بازار با شرایط جدید کنار آمده و آثار منفی روانی بحران را در خود هضم کند اما طبیعتا باید برای حفظ حاشیه سود شرکت‌ها تحت چنین شرایطی تمهیدات کلان‌تری اندیشیده شود.
