بازگشت آمریکا از دروازه عربستان
جهان‌صنعت – سفر ولیعهد عربستان به واشنگتن را می‌توان گامی مهم در مسیری دانست که در آن نقش عربستان در آینده منطقه بازتعریف می‌شود و مرزهای نقش آفرینی آمریکا در خاورمیانه‌ای که دیگر شبیه دوران قبل از جنگ غزه و تضعیف محور مقاومت نیست، مشخص خواهد شد.
طبق تحلیل الشرق‌الاوسط، سفر محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان به واشنگتن در مقطعی انجام شد که منطقه یکی از پرتلاطم‌ترین دوره‌های خود را تجربه می‌کند. از سوی دیگر آمریکا پس از بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید بار دیگر حضوری مستقیم در پرونده‌های خاورمیانه پیدا کرده که با رویکرد پر از تردید و عقب‌نشینی این کشور در سال‌های قبل کاملا متفاوت است.
در چنین فضایی، سفر بن‌سلمان به واشنگتن رابطه عربستان و آمریکایی را از چارچوب سنتی «نفت در برابر امنیت» فراتر برده و آن را به سمت تفاهمات عمیقی در سه حوزه امنیت، اقتصاد و ثبات منطقه‌ای سوق داده است که نقشه نفوذ در خاورمیانه را دوباره ترسیم می‌کند.
عربستان امروزه با اعتماد به‌نفس بیشتری حرکت می‌کند و به عنوان بازیگری محوری در معماری توازنات جدید منطقه مطرح است. این توازنات برپایه چشم‌انداز سیاسی و اقتصادی تازه‌ای بنا شده که هدف آن حفاظت از سیر تحول داخلی و ایجاد محیطی پایدار برای سرمایه‌گذاری‌های منطقه‌ای است. در مقابل واشنگتن نیز به شریکی نیاز دارد که بتواند تحولات از غزه تا دمشق، بیروت، بغداد و صنعا را مدیریت کند.
با توجه به این شرایط، روابط ریاض و واشنگتن در برابر این آزمون قرار دارد که آیا دوطرف می‌توانند معادله‌ای نو برای امنیت و ثبات بسازند؟ معادله‌ای فراتر از الگوهای سنتیِ اتحاد و متناسب با واقعیت‌های منطقه‌ای که در آن محورهای سابق در حال ضعیف شدن و ترتیبات امنیتی تازه در حال شکل گرفتن است.
سفر ولیعهد عربستان به آمریکا، میزان همگرایی سیاسی دو طرف و حتی فراتر از آن، حجم نیاز متقابل را نشان داد. تصمیم آمریکا برای اعطای عنوان هم‌پیمان اصلیِ غیرعضو ناتو به عربستان، نشانه اتخاذ تصمیمی راهبردی برای تثبیت دوباره جایگاه ریاض در ساختار امنیتی آمریکاست.
علاوه بر این، موافقت واشنگتن با همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای غیرنظامی، نقطه‌عطفی مهم در روابط دو کشور محسوب می‌شود. مهم‌تر از همه، موافقت با فروش جنگنده‌های ۳۵-F به عربستان است که صرفا یک تحول نظامی نیست بلکه نشانه آن است که واشنگتن تصمیم گرفته است گسترش قدرت عربستان در منطقه را پشتیبانی کند تا به برقراری ثبات کمک کند و نفوذ نیروهای رقیب که توان‌شان تحلیل رفته است، مهار شود.
در حوزه اقتصادی نیز میزان سرمایه‌گذاری‌های مورد انتظار عربستان در آمریکا به حدود یک تریلیون دلار می‌رسد. این همکاری گسترده شامل هوش مصنوعی، فناوری‌های پیشرفته و انرژی پاک می‌شود. این تغییر، انتقال روابط به سطحی پیچیده‌تر و پیشرفته‌تر از الگوی قدیمی را نشان می‌دهد.
باوجود آنکه درباره پرونده‌های غزه، سوریه و سودان جزئیات نهایی اعلام نشد اما ادبیات مشترک دو طرف حاکی از نزدیک شدن مواضع آنها در راستای حمایت از مرحله انتقالی در غزه، همکاری عمیق‌تر در بازگرداندن سوریه به آغوش کشورهای عربی و تلاش برای توقف فوری و کامل جنگ در سودان است. غایب بزرگ در این میان، لبنان بود.
در فضای جدید، ریاض به عنوان قدرتی منطقه‌ای مطرح می‌شود که تصویری سیاسی برای مسائلی مثل آینده فلسطین ارائه می‌دهد که رژیم صهیونیستی از تدوین آنها ناتوان بود. از این رو می‌توان این سفر را هماهنگ با مجموعه تغییرات پس از حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ و دو جنگ غزه و لبنان دانست.
در نهایت، این سفر معادله جدیدی را تثبیت کرد؛ اینکه عربستان دیگر صرفا دریافت‌کننده تضمین‌ها نیست بلکه تبدیل به شریک آمریکا در شکل دادن به رویکرد امنیتی گسترده‌تری برای منطقه شده است. همچنین آمریکا دیگر بازیگر بی‌رقیب میدان نیست بلکه قدرتی است که تلاش می‌کند از طریق شراکت‌های گزینشی با محوریت ریاض، توازن جدیدی ایجاد کند.
منبع: میدل ایست‌نیوز
