بازار رو به رشد گردشگری حلال
نادر نینوایی– براساس برآوردها، انتظار می‌رود بازار گردشگری مناسب برای مسلمانان تا سال ۲۰۳۲ به ۹/۴۱۰میلیارد دلار افزایش یابد. این رقم نسبت به ۵/۲۵۶میلیارد دلار درآمد گردشگری حلال در سال۲۰۲۳ افزایش قابل ملاحظه‌ای را نشان می‌دهد. باید اذعان داشت که مقاصد گردشگری شناخته شده، ابتکارات مختلفی را برای بهره‌برداری از افزایش تقاضا در حوزه گردشگری حلال به کار گرفته‌اند و اقتصاد این حوزه سیری صعودی را دنبال می‌کند.
طبق گزارش «کرسنت ریتینگ» (سازمان تحقیقاتی و مشاوره‌ای بازار گردشگری مسلمانان) تعداد گردشگران بین‌المللی مسلمان در نیمه اول سال۲۰۲۴، ۸۰میلیون نفر بوده است و این افزایش قابل توجه تداوم خواهد داشت و این ارقام می‌تواند تا سال ۲۰۲۸ به ۲۳۰میلیون نفر برسد.
کارشناسان صنعت اینطور برآورد می‌کنند که حجم سرمایه‌گذاری و عواید حاصل از گردشگری حلال امسال به ۷/۷تریلیون دلار برسد. این رقم بیش از دو برابر ۲/۳تریلیون دلار محقق شده در سال ۲۰۱۵ است و به طور قابل توجهی بالاتر از ۷/۵تریلیون دلاری است که در سال ۲۰۲۱ ارزش‌گذاری شده بود.
گردشگری حلال چیست
حلال یک اصطلاح عربی به معنای «مجاز» در مفهوم حدود شرعی و اسلامی آن است و به چیزی بیش از غذا اطلاق می‌شود.
گردشگری حلال یا مناسب برای مسلمانان، همه چیز را از غذای حلال، امکانات نماز، وجود آب در سرویس‌های بهداشتی برای شست‌وشو و وضو، گزینه‌های تفکیک جنسیتی و همچنین محیط و تجربه‌ای عاری از اعمال «ممنوعه»، از جمله الکل و قمار را پوشش می‌دهد.
«فضل بهاردین»، مدیرعامل کرسنت ریتینگ (سازمانی تحقیقاتی در حوزه گردشکری حلال) در خصوص انگیزه‌های گردشگران حلال از سفر گفت: «مسافران تفریحی مسلمان انگیزه‌های مشابهی با دیگران دارند. آنها می‌خواهند فرهنگ مقصد خود را تجربه کنند. تفاوت کلیدی این است که آنها به دنبال لذت بردن از این تجربیات بدون به خطر انداختن نیازهای اساسی مبتنی بر ایمان خود هستند. به بیان دیگر این فقط نوعی گردشگری مذهبی نیست.»
گزارشی از کرسنت ریتینگ پیش‌بینی می‌کند که بازار سفر مسلمانان تا سال ۲۰۲۶ به ۳۰۰میلیارد دلار برسد و به عنوان فرصتی استراتژیک برای مقاصد و اپراتورها جهت ارتباط با مخاطبان رو به رشد عمل کند.
ظرفیت‌های شایان توجه گردشگری حلال
عبدالمالک خیاط، مدیرعامل و بنیانگذار گردشگری حلال در بریتانیا معتقد است که گردشگری حلال بازاری بکر و دارای پتانسیل است.
او در گفت‌و‌گویی که با الجزیره داشت، گفت: «در ابتدا، مسافران مسلمان فقط به زیارت‌های مذهبی می‌رفتند اما با رشد جامعه، به ویژه نسل‌های جوان‌تر و هزینه‌های مازادشان، مشخص شد که باید به نیازهای آنها رسیدگی شود.»
بهاردین می‌گوید بسیاری از مقاصد گردشگری محبوب اکنون «این پتانسیل را تشخیص و پیشنهادات خود را برای فراگیرتر شدن افزایش می‌دهند».
در حالی که مالزی از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری حلال است، سنگاپور، بریتانیا، تایوان، هنگ‌کنگ و تایلند نیز از دیگر مقاصد محبوب شمرده می‌شوند.
سال گذشته، تایلند از یک طرح عملیاتی صنعت حلال با هدف ترویج محصولات محلی و تقویت استانداردهای گردشگری حلال رونمایی کرد. این کشور امید خود را به صنعت رو به رشد حلال برای کمک به رونق اقتصاد متکی به گردشگری خود، که از زمان همه‌گیری کووید-۱۹ با مشکل مواجه شده، معطوف کرده است.
تمرکز بر گرفتن گواهینامه حلال
هیات گردشگری هنگ‌کنگ ابتکاری را برای «توسعه امکانات گردشگری مناسب برای مسلمانان به منظور ارتقای تجربیات بازدیدکنندگان» آغاز کرده است.
این هیات اعلام کرده که می‌خواهد رستوران‌ها، هتل‌ها، جاذبه‌ها و سایر مراکز را تشویق کند تا گرفتن گواهینامه حلال را طرف توجه قرار دهند. همچنین قرار است فهرستی از هتل‌ها، رستوران‌ها و جاذبه‌هایی که گواهینامه لازم را دریافت کرده‌اند، به اشتراک بگذارند. از سال ۲۰۱۹، تایوان نیز همواره در میان مقاصد گردشگری حلال برتر در رتبه‌بندی کرسنت قرار داشته است، همچنین فیلیپین برای دومین سال متوالی در سال ۲۰۲۴ عنوان خود را به عنوان یک مقصد نوظهور مناسب برای مسلمانان حفظ کرده است.
سال گذشته، کریستینا فراسکو، وزیر گردشگری فیلیپین گفت: «وزارت گردشگری اهمیت و پتانسیل گردشگری حلال را در کمک به رشد و تنوع صنعت گردشگری ما به رسمیت می‌شناسد.»
وی افزود: «تامین نیازهای مسافران مسلمان از طریق توسعه گردشگری حلال جهت تضمین افزایش رقابت‌پذیری ما در بازار جهانی گردشگری بسیار مهم است.»
«زنگبار» نیز سال گذشته میزبان نمایشگاه گردشگری حلال بود و امیدوار بود که نه‌تنها سرمایه‌گذاری، بلکه علاقه بیشتری را به متقاضیان گردشگری حلال جذب کند. یک مقام گردشگری زنگبار به الجزیره گفت که این اقدام به رونق کسب‌وکارهایی که قبلا چنین ابتکاراتی را ارائه می‌دادند، کمک خواهد کرد.
«تیلور» یکی از فعالان حوزه گردشگری حلال بریتانیا هم در گفت‌و‌گویی به الجزیره گفت: «افزایش کشورهای غیرمسلمان که در حوزه گردشگری حلال خدمات ارائه می‌دهند، روند مثبتی در رشد بازار نشان می‌دهد.»
عوامل افزایش تقاضا برای گردشگری حلال
به گفته تیلور، افزایش رشد جمعیت مسلمانان همچنان عاملی است که موجب بالا رفتن تقاضا برای گردشگری حلال می‌شود، دلیل اصلی دیگر، افزایش طبقه متوسط و با درآمد قابل قبول مسلمانان است که مایل به سفر بیشتر هستند.
او گفت: «مقصدهای بیشتری، چه مسلمان و چه غیرمسلمان، از پتانسیل گردشگری حلال آگاه می‌شوند و به طور فعال خدمات خود را برای متقاضیان گردشگری حلال بازاریابی می‌کنند تا تجربیات متفاوتی ایجاد کنند.»
باید توجه داشت که امروز در عصر ارتباطات زندگی می‌کنیم و علاقه‌مندان به گردشگری حلال در شبکه‌های اجتماعی مقاصد مناسب را به دوستان و آشنایان خود معرفی می‌کنند و همین زمینه رشد گردشگری حلال را فراهم می‌کند. امروز تقریبا ۷۰درصد از جمعیت مسلمانان جهان زیر ۴۰سال دارند.
کرسنت ریتینگ پیش‌بینی می‌کند که تا سال۲۰۳۴، جمعیت مسلمانان افزایش قابل توجهی در گروه‌های سنی میانسال (۳۰-۲۱ و ۴۰-۳۱) را تجربه خواهد کرد که به دلیل فعالیت اقتصادی و تمایل به سفر، بخش‌های کلیدی جمعیت گردشگر هستند.
به گواه فعالان گردشگری حلال در دو دهه گذشته تغییرات در این بخش از گردشگری عمیق و قابل توجه بوده است.
گردشگری حلال که در گذشته یک مفهوم خاص و با آگاهی محدود در سطح جهان بود، امروز به طور گسترده در صنعت گردشگری شناخته شده و سطح آگاهی، نوآوری و سرمایه‌گذاری در این بخش به شکل قابل ملاحظه‌ای تکامل یافته است.
