ایران امسال ۵میلیون‌تن گندم وارد می‌کند
جهان صنعت- گندم به‌عنوان یکی از محصولات استراتژیک کشاورزی ایران همواره در کانون سیاست‌های خودکفایی قرار داشته است. طبق گزارش‌های منتشرشده در ایران به‌طور معمول حدود ۲میلیون‌هکتار از اراضی زیرکشت مربوط به گندم آبی و حدود ۴میلیون‌هکتار به گندم دیم اختصاص دارد. این ترکیب کشت نشان‌دهنده این است که بخش عمده تولید گندم کشور بر اراضی دیم استوار است. براساس آمار میانگین‌ها از مجموع سطح زیر کشت این محصول بین ۱۲تا۱۵میلیون‌تن گندم تولید می‌شود.
در سال‌های اخیر دولت باتکیه‌بر همین ظرفیت داخلی بر افزایش تولید و کاهش واردات تاکید کرده است. برای نمونه در سال زراعی گذشته برخی گزارش‌ها از تولید نزدیک به۱۵میلیون تن گندم حکایت داشتند اما این برنامه‌ریزی‌ها در بستر «کاهش بارندگی» و «افزایش خشکسالی» با چالش بزرگی روبه‌رو شده است. براساس گزارش‌های سازمان هواشناسی کشور میزان بارش‌ها در بازه‌های مختلف امسال نسبت به بلندمدت کاهش چشمگیری داشته است؛ به‌عنوان مثال از ابتدای سال آبی جاری تاکنون کاهش ۴۲درصدی بارش‌ها نسبت به میانگین بلندمدت ثبت شده است.
در این میان بخش کشت دیم به‌ویژه آسیب‌پذیر بوده زیرا عملکرد آن به نزولات جوی متکی است. براساس اظهارات عطالله هاشمی، رییس بنیاد ملی گندم‌کاران کشور امسال به دلیل کاهش بارش کشت گندم دیم به‌شدت تحت تاثیر قرار گرفته و احتمال کاهش سطح زیر کشت در استان‌های سردسیر وجود دارد.
وی در ادامه اضافه کرده که در سال زراعی گذشته تولید گندم کشور حدود ۱۶میلیون تن بود و خرید تضمینی حدود ۵/۱۲میلیون تن که نیازی به واردات نداشتیم ولی امسال به‌دلیل کاهش بارندگی‌ها و خسارت به مزارع دیم حدود ۵میلیون تن واردات خواهیم داشت.
با ترکیب این عوامل می‌توان نتیجه گرفت که «خودکفایی در گندم» که سال‌ها به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی مطرح بوده اکنون بار دیگر با تهدید روبه‌رو شده است. کشاورزی دیم کشور که در شرایط نرمال ظرفیت قابل‌توجهی برای تولید دارد اکنون در وضعیت تردید قرار گرفته و برخی کشاورزان هنوز در انتظار بارش نخست هستند تا پس از نم‌گیری خاک اقدام به بذرپاشی کنند درحالی که برخی دیگر به امید فرود رحمت الهی اقدام به کشت کردند.
از این‌رو می‌توان گفت کاهش بارش‌ها تنها یک‌مساله آبی نبوده بلکه زنجیره‌ای از اثرات را در پی دارد(از کاهش سطح زیر کشت، عملکرد پایین‌تر، کاهش تولید داخلی تا در نهایت وابستگی مجدد به واردات محصول استراتژیکی مثل گندم). ناکافی بودن تولید داخلی در دوره‌های خشکسالی کشور را از موقعیت خودکفایی خارج و واردکننده می‌کند.
هاشمی در خصوص وضعیت کشت دیم، تولید گندم و تاثیرات کاهش بارندگی گفت: امسال میزان بارندگی نسبت به سال قبل کاهش محسوسی داشته و این مساله بر وضعیت کشت دیم تاثیر مستقیم گذاشته است. اکنون کشاورزان دیم‌کار در تردید هستند یعنی برخی به امید نزول رحمت الهی بذرپاشی کرده و برخی منتظر بارش نخست مانده تا پس از نم‌گیری خاک اقدام به کشت کنند.
او افزود: در استان‌های سردسیر احتمال کاستی در کشت گندم دیم وجود دارد. امیدواریم با نزول رحمت الهی مزارع دیم، زمین‌ها و سدها پرآب شوند تا سال زراعی پربرکتی پیش‌رو داشته باشیم.
واردات گندم تابعی از تولید داخلی است
هاشمی درباره میزان واردات گندم گفت: ایران در سال‌های کم‌باران و خشکسالی به واردات گندم نیاز پیدا می‌کند اما در سال‌هایی که تولید داخلی کافی باشد از واردات بی‌نیاز خواهیم بود.
وی با اشاره به وضعیت سال گذشته ادامه داد: در سال زراعی۱۴۰۳-۱۴۰۲ تولید گندم کشور حدود ۱۶میلیون تن و خرید تضمینی ۵/۱۲میلیون تن بود و نیازی به واردات وجود نداشت اما در سال زراعی جاری (۱۴۰۴-۱۴۰۳) به‌دلیل کاهش بارش‌ها و خسارت به مزارع دیم حدود ۵میلیون تن واردات خواهیم داشت. بنابراین ایران در سال‌های پرباران از واردکنندگان عمده خارج شده اما در دوره‌های خشکسالی جزو واردکنندگان اصلی قرار می‌گیرد.
آغاز پرداخت غرامت به کشاورزان خسارت‌دیده
رییس بنیاد ملی گندم‌کاران در بخش پایانی سخنان خود درباره پرداخت غرامت به کشاورزان گفت: فرآیند پرداخت غرامت حدود ۱۵تا۲۰روز بوده که آغاز شده و نخستین مرحله واریزی هفته گذشته انجام شده است. طبق وعده مدیرعامل صندوق بیمه محصولات کشاورزی پرداخت غرامت‌ها به‌صورت تدریجی ادامه خواهد داشت.
منبع: ایسنا
