اکتشاف در عمق، گنج پنهان ایران
جهان صنعت – در عصر حاضر که ذخایر معدنی سنگ‌آهن سطحی رو به اتمام هستند آینده اقتصاد صنعت کشور در گرو حرکت به سمت اکتشافات عمیق و شناسایی ذخایر پنهان است. این تحول استراتژیک که با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین ژئوفیزیکی مانند مگنتومتری ممکن می‌شود نه‌تنها زمینه را برای تامین پایدار مواد اولیه واحدهای بزرگ فولادسازی فراهم می‌کند بلکه کلید خلق ارزش‌افزوده بیشتر و حفظ ثروت‌های ملی برای نسل‌های آینده است. موفقیت در این مسیر نیازمند سرمایه‌گذاری هدفمند و تدوین یک نقشه راه ملی است تا ایران بتواند از ظرفیت عظیم معدنی خود به عنوان موتور محرک توسعه صنعتی بهره ببرد.
بهروز برنا، کارشناس حوزه معدن درباره ذخایر معدنی به‌ویژه سنگ‌آهن گفت: کشور ما یک کشور معدنی به شمار می‌رود اما بسیاری از اکتشافاتی که تاکنون در حوزه‌های مختلف معدنی انجام داده‌ایم بیشتر در سطح بوده است ولی اگر بخواهیم نگاهی به آینده داشته باشیم باید به سمت اکتشافات عمیق در همین معادن کنونی خود پیش برویم. بیشتر معادنی که تاکنون به بهره‌برداری رسیده‌اند رخنمون داشته‌اند. این در حالی است که بسیاری از معادن ما در عمق زمین قرار دارند و باید از روش‌های ژئوفیزیکی برای اکتشافات آنها بهره گرفت.
مراحل اکتشاف
برنا در ادامه با اشاره به مراحل اکتشافات توضیح داد که اکتشافات چهار مرحله شناسایی، پی‌جویی، اکتشاف عمومی و اکتشاف تفصیلی دارد و در مرحله اکتشاف تفصیلی است که گواهی کشف صادر می‌شود. از این‌رو با توجه به ریسکی که اکتشافات در مراحل اولیه دارد دو مرحله شناسایی و پی‌جویی را سازمان زمین‌شناسی انجام می‌دهد و زمانی که به اکتشافات عمومی و تفصیلی و مناطق امیدبخشی رسید آن را به بخش خصوصی واگذار می‌کند.
دیگر مجوز فولادسازی ندهیم
برنا در ادامه اشاره به این موضوع که ما در صنعت فولاد به صورت بی‌رویه و در هر استانی اقدام به سرمایه‌گذاری کرده‌ایم و کماکان مجوز واحدهای فولادسازی صادر می‌کنیم، بیان کرد: این مجوزها باید از این پس داده نشود و به فکر تامین مواد اولیه واحدهای فولادسازی بزرگی چون فولاد مبارکه، ذوب‌آهن و چادرملو که در کشور تولید فولاد دارند باشیم. این کارشناس حوزه معدن در ادامه یادآور شد: چین در ۲۸ماده معدنی در دنیا مقام نخست را دارد اما این کشور لزوما از همین مواد معدنی خود بهره‌برداری نمی‌کند و حتی همان همین مواد را نیز وارد می‌کند؛ با این استدلال که این مواد معدنی متعلق به آیندگان نیز هست. از این‌رو مواد اولیه را وارد کرده تا ارزش‌افزوده بیشتری ایجاد کند.
معادن سنگ‌آهن جدید
برنا در ادامه تاکید کرد: ما در ایران استراتژی برای مواد معدنی نداریم و این در حالی است که در سال‌های اخیر معادن جدید سنگ‌آهن نیز کشف کردیم. با وجود آنکه اکتشافات قابل‌توجهی انجام نداده‌ایم. برای نمونه در سال۱۴۰۱ در شش استان به میزان ۱۲۹میلیون تن ذخایر جدید کشف کرده‌ایم. در سال۱۴۰۲ نیز در شش استان ۲۴میلیون تن و در سال۱۴۰۳ هم ۲۳۳میلیون تن اکتشافات جدید داشته‌ایم که ۱۱۴میلیون تن آن سنگ‌آهن پلاسری یا آبرفتی بوده است. سنگ‌آهن پلاسری سنگ‌آهنی است که در امتداد معادن اصلی فرسایش پیدا کرده و در رسوبات پخش شده‌اند. وی ادامه داد: در سال۱۴۰۴ نیز تاکنون در دو استان ۵/۸۸میلیون تن گواهی اکتشاف صادر شده و این در حالی است که در تمام این آمارها معادنی که ذخایر آنها بالای یک‌میلیون تن بوده در نظر گرفته شده و این آمار با احتساب معادن زیر یک‌میلیون تن چه بسا بیشتر نیز شود.
روش‌های جدید اکتشاف سنگ‌آهن
این کارشناس حوزه معدن در ادامه تاکید کرد: باید در اکتشافات سرمایه‌گذاری بیشتری انجام بدهیم. بیشتر ذخایر سنگ‌آهن کشور در ایران مرکزی در استان یزد واقع شده که این ذخایر پنهان هستند.
ما در آنومالی۲۱ تا عمق ۲۶۰متر نیز را ردیابی کرده‌ایم اما برای اکتشافات بیشتر از آن به ژئوفیزیکی با روش‌های مگنتومتری نیاز داریم که این روش مختص سنگ‌آهن در اعماق بیشتر است تا محدوده‌های امیدبخش بیشتری را شناسایی کند. دانش فنی این روش در کشور موجود است البته به سرمایه‌گذاری بیشتری نیاز دارد.
برنا در ادامه خاطرنشان کرد: پیش از انقلاب شناسایی محدوده‌ها با فواصل ۵/۷کیلومتر پروازی توسط آمریکایی‌ها پوشش داده شده بود که این فواصل بالا بود و امکان داشت بین آنها ذخایر معدنی وجود داشته باشد که نادیده انگاشته شود اما هم‌اکنون این فواصل به ۵۰۰ و حتی ۲۵۰متر نیز رسیده تا به صورت دقیق شناسایی را انجام دهد بنابراین اگر اکتشافات به صورت سیستماتیک انجام شود به بهره‌برداری بیشتری خواهیم رسید.
وی در پایان خاطرنشان کرد: البته ما می‌توانیم از معادن کشورهای دیگر نیز بهره‌برداری کنیم و در این راستا سرمایه‌گذاری‌های لازم را انجام دهیم یا اقدام به واردات سنگ‌آهن کنیم که با این کار ارزش‌افزوده بیشتری از سنگ‌آهن از کنسانتره‌سازی تا گندله‌سازی، تولید آهن اسفنجی و شمش و در نهایت تولید ورق و محصولات نهایی داشته باشیم.
منبع: ایراسین
