انتقاد DNA هنر است

جهان صنعت– دوازدهمین دوسالانه بین‌المللی کارتون تهران با انتخاب موضوع «عجله» وارد مرحله جدیدی از حیات خود شده است. این انتخاب که در بطن خود ریشه در «عجله کردن در هر کاری دارد» پس از وقفه‌ای طولانی انتظار می‌رود یک پازل پیچیده از مفاهیم را پیش‌روی هنرمندان قرار دهد. این دوره از دوسالانه با ساختاری قدرتمند و متشکل از ۱۵کاریکاتوریست حرفه‌ای و دبیری مسعود شجاعی طباطبایی پایه‌ریزی شده است. این شرایط نشان می‌دهد که هیات داوری نه‌تنها به دنبال دریافت تفاسیر انتقادی چندوجهی از مفهوم «عجله» بوده بلکه بر یک اصل بنیادین تاکید کرده‌اند. به گفته آیدین مهدی‌زاده، این رویداد هنری یک مالکیت عمومی دارد و نباید به نام یک نهاد خاص حتی نهاد متولی اصلی آن (مانند وزارت فرهنگ) ثبت و مصادره شود. آیدین مهدی‌زاده، مدیرکل هنرهای تجسمی و رییس شورای سیاستگذاری دوسالانه کاریکاتور درباره جزئیات فرآیند انتخاب موضوع و قدرت ساختار شورا توضیح داد: انتخاب «عجله» مستقیما از فضای احساسی و نیاز به برگزاری سریع‌تر رویداد نشات گرفته و این موضوع نشان می‌دهد که فرآیند اجرایی نیز واجد معنایی برای هنرمندان است. او ساختار بی‌سابقه شورای سیاستگذاری را نقطه قوت دوازدهمین دوسالانه کاریکاتور دانست و گفت: نقطه قوت دوازدهمین دوسالانه کاریکاتور تهران تشکیل یکی از پرتعدادترین و تخصصی‌ترین شوراهای سیاستگذاری در تاریخ این رویداد است. حضور ۱۵نفر از اساتید و هنرمندان تراز اول کاریکاتور کشور و جهان، وزن و اعتبار تصمیمات را به شدت افزایش داده است. این امر سبب می‌شود که خروجی شورا، نمایندگی واقعی جامعه هنری باشد. دبیر شورا نیز طی یک فرآیند اجماع کامل توسط همین هیات انتخاب و مسعود شجاعی طباطبایی این مسوولیت سنگین را برعهده گرفته است. مهدی‌زاده درباره معیارهای انتخاب موضوع تصریح کرد: تلاش شورا فراتر از انتخاب یک موضوع صرفا جذاب بود. آنها به دنبال مفهومی نو بودند چراکه شرکت در جشن‌ها و مراسم مختلف، تکراری بودن موضوعات را به ذهن متبادر می‌کرد. او در توضیح بیشتر این معیارها گفت: معیارهای سه‌گانه انتخاب موضوع عبارت بودند از ویژگی اول «تصویرپذیری بالا» است؛ مفهومی که بتواند بلافاصله توسط هنرمند به تصویر کشیده شود. ویژگی دوم «تعریف جهانی مشترک» است که تفاسیر هنرمندان با پس‌زمینه‌های فرهنگی متفاوت (مانند هنرمندان ایرانی و آرژانتینی) درک مشترکی از مفهوم داشته باشند و انحراف معنایی زیادی بین تفاسیر رخ ندهد، مدنظر است. مفهوم «عجله» به دلیل ماهیت انتزاعی و پذیرا بودن برای تفسیرهای گوناگون (از عجله در امور روزمره تا سرعت تحولات سیاسی)، به بهترین گزینه تبدیل شد. ویژگی سوم، «کاریکاتور و پارادوکس انتقاد» است. مدیرکل هنرهای تجسمی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا انتخاب «عجله» نوعی انتقاد ضمنی به کندی مدیریت جشنواره نبوده است، بر فلسفه عمیق‌تر کاریکاتور تاکید کرد و توضیح داد: انتقاد دی‌ان‌ای (DNA) هنر است. شما نمی‌توانید یک هنرمندی را تصور کنید که در حال انجام کار هنری انجام است اما انتقادی در آن نیست. در هنر کاریکاتور این وجه انتقادی یا همان «نیش طنز و رویکرد اعتقادی» است که «پرچم بلندتری» را به اهتزاز درمی‌آورد. او تاکید کرد: انتخاب این موضوع، یک بیانیه مستقیم علیه یک پدیده اجتماعی یا دولت خاصی نبوده است. هرچند پیش‌بینی می‌شود که رسانه‌ها و هنرمندان این خلأ را با تفاسیر جذاب خود پر کنند. رییس شورای سیاستگذاری دوسالانه کاریکاتور تهران در پایان درباره اهداف اصلی این رویداد گفت: هدف اصلی این دوره دوسالانه کاریکاتور این است که با سهیم کردن ارگان‌های بیشتر از بخش‌ خصوصی و دولتی، اطمینان حاصل شود که این رویداد به مثابه یک میراث فرهنگی، به نام یک نهاد واحد ثبت نشود. این رویکرد مشارکت‌محور، مسیر را برای حضور حمایتگران متنوع هموار می‌کند.

منبع: مهر