اقتصاد دیجیتال، نجات‌بخش کشور در دوران جنگ
جهان صنعت_با شکل‌گیری جنگ میان ایران و اسرائیل، وضعیت کشور به حالت جنگی در آمد. در چنین مواقعی، درست مانند هر کشور دیگری در جهان، توزیع منابع به‌ویژه اقلام خوراکی و اساسی موردنیاز مردم به طور طبیعی با مشکل روبه‌رو خواهد شد.
از سوی دیگر، نحوه مدیریت بحران در صورت رخداد حوادث تلخ و غیرمترقبه‌ای همچون سیل، زلزله یا جنگ، تا حد زیادی بر میزان تاب‌آوری و پایداری دولت و نیروهای نظامی در شرایط جنگی تاثیرگذار خواهد بود. بدیهی است که در زمان بروز بحران، دولت باید تمامی ظرفیت خود را به مدیریت فضای بحران تخصیص داده و در عمل، از بسیاری کارویژه‌های عادی و طبیعی خود باز می‌ماند. بنابراین نحوه مدیریت توزیع منابع می‌تواند نقشی کلیدی در نحوه خدمت‌رسانی دولت‌ها در دوران بحران ایفا کند. توجه داشته باشیم که نحوه مدیریت بحران توسط دولت، نخستین فاکتوری خواهد بود که در دوران پسابحران، به عنون معیار سنجش عملکرد دولت در فضای عمومی جامعه مطرح خواهد شد. این در حالی است که دولت نمی‌تواند از مسوولیت‌های خود در این بخش شانه خالی کرده و صرفا مدیریت فضای نظامی جنگ را به عنوان کارویژه اصلی خود تعریف کند.
توزیع کارآمد کالا، بزر‌گ‌ترین نیاز کشور در دوران بحران
طی روزهای گذشته از جنگ، نحوه مدیریت بحران توسط نهادهای دولتی، بار دیگر به عنوان مساله روز مردم مطرح شده است. بزر‌گ‌ترین مشکلی که دولت‌های ما طی سال‌های اخیر در مواجهه با بحران‌های مختلف با آن مواجه بوده‌اند، نحوه «توزیع عادلانه» کالاهای اساسی میان مردم بوده که همواره در دولت‌های مختلف نیز انتقادات فراوانی در پی داشته است.
به گزارش بازار، در حالی که دولت از توزیع کالاهای اساسی در فروشگاه‌های زنجیره‌ای یا مراکز معرفی شده ویژه خبر می‌دهد، به نظر می‌رسد این شیوه قدیمی از کارایی لازم برخوردار نباشد چراکه حتما برای همه ما پیش آمده است که هنگام مراجعه به فروشگاه‌ها آن هم تنها ساعاتی پس از آغاز توزیع کالاهای اساسی، تنها با قفسه‌های خالی مواجه می‌شویم. این معضلی است که همواره طی سال‌های اخیر گریبانگیر مردم و دولت‌های ما بوده که باید نسبت به رفع آن فکر جدی کرد. اگرچه با گذشت روزهای ابتدایی جنگ، بار فشار روانی حاکم بر جامعه نیز تا حد زیادی فروکش کرده و دیگر خبری از صفوف طولانی آن روزها نیست اما بدیهی است که این نحوه مدیریت، پیامدی جز شکل‌گیری صفوف طولانی توزیع کالا در پی نخواهد داشت. به‌ویژه آنکه در شرایط کنونی بحرانی کشور که مشخص نیست چه زمان به پایان خواهد رسید، دولت باید فکری جدی برای رفع این معضل کند تا از بروز بحران‌هایی بزر‌گ‌تر از جنگ یعنی کمبود کالاهای اساسی طی روزها و هفته‌های آتی مواجه نشود اما سوال اینجاست که چگونه می‌توان این معضل را برطرف ساخت؟
اقتصاد دیجیتال، تنها راه توزیع عادلانه کالا
آنچه مسلم است اینکه در شرایط فعلی، نه مجالی برای انتقاد از سیاست‌ها و کوتاهی‌های گذشته در زمینه توسعه اقتصاد دیجیتال به عنوان سبک نوینی از اقتصاد باقی‌مانده و نه در شرایط فعلی امکان توسعه زیرساخت‌های اقتصاد دیجیتال در میانه جنگ وجود دارد اما دست‌کم می‌توان مواهبی از این نوع اقتصاد را برشمرد که در شرایط بحران کنونی، همچنان می‌توانند یاری‌رسان دولت در زمینه مدیریت بحران قلمداد شوند.
حتما بسیاری از ما تاکنون نسبت به خرید اینترنتی از پلتفرم‌های فروش آنلاین اقدام کرده و احتمالا تجربه خوبی از این نوع خرید داریم. اما نخستین بار، در زمان شیوع کرونا، اهمیت این پلتفرم‌ها به عنوان بازوان بالقوه و پر توان دولت در توزیع امن منابع بیش از پیش به چشم دیده شد.
سهولت در خرید و عدم نیاز به خروج از منزل یا محل کار اگرچه در شرایط طبیعی، تنها ابزاری برای افزایش رفاه شهروندان و نهایتا کاهش بار ترافیکی شهری محسوب می‌شوند اما در دوران بروز بحران‌هایی چون شیوع کرونا یا جنگ شکل گرفته فعلی است که می‌توان اهمیت این موارد را درک کرد.
بدیهی است که در صورت برخورداری کافی کشور از فروشگاه‌های اینترنتی کافی همچون دیجی کالا، اسنپ‌شاپ و… امکان مدیریت بحران به وجود آمده در جنگ فعلی، به‌سادگی و سهولت بیشتری وجود داشت. علاوه بر عدم نیاز به ترددهای غیرضروری برای مراجعه به فروشگاه‌ها آن هم با وجود صفوف طولانی جایگاه‌های سوخت، نکته مهمی که در این میان باید به آن توجه داشت اینکه امکان توزیع عادلانه کالاهای اساسی میان مردم تنها از طریق این فروشگاه‌ها حاصل می‌شود. البته پیش‌تر نیز در کشور، تجربه موفقی در این خصوص داشته‌ایم. به عنوان مثال، تنها کافی است نگاهی به بروز بحران کمبود تایر خودرو در کشور طی دولت‌های دوازدهم و سیزدهم اشاره کرد که با راه‌اندازی سامانه‌های فروش آنلاین شرکت‌های تایرسازی تا حد قابل‌توجهی مرتفع شد. همین تجربه درخصوص بحران گوشت قرمز طی سال‌های اخیر نیز اثبات کرد که هیچ ابزاری به اندازه فروشگاه‌های اینترنتی، در دوران بروز بحران موثر عمل نخواهد کرد. در حال حاضر و طی روزهای آتی نیز هنوز می‌توان از این ابزار موثر در راستای توزیع عادلانه منابع از طریق احراز هویت در پلتفرم‌های فروشگاهی آنلاین به عنوان بازوان قدرتمند برای مدیریت بحران جنگ توسط دولت بهره برده و سهم تخصیص یافته از کالاهای اساسی به هر خانوار را تنها با وارد کردن کد‌ملی سرپرست خانوار به صورت اینترنتی و درب منزل دریافت کرد. در چنین حالتی، نه‌تنها از میزان هجوم خریداران به فروشگاه‌ها یا شکل‌گیری صفوف طولانی کاسته خواهد شد، بلکه توزیع منابع نیز به شکل عادلانه و براساس بودجه‌بندی ارائه شده از سوی دولت انجام خواهد شد.
باید به خاطر داشت که توسعه اقتصاد دیجیتال، نه‌تنها کمک شایانی به تسهیل در خرید، کاهش حجم ترافیک و کاهش مصرف سوخت در شرایط عادی خواهد کرد، بلکه در شرایط بروز بحران نیز می‌تواند به عنوان قدرتمندترین ابزار دولت در کنترل ناترازی در توزیع به‌ویژه در بخش کالاهای اساسی به ایفای نقش بپردازد.
