افزایش واردات مس به آمریکا
جهان صنعت– با وجود وقوع عدم تعادل در بازار جهانی مس، حجم بی‌سابقه‌ای از این فلز به سمت ایالات‌متحده روانه شده است؛ روندی که منجر به کاهش عرضه در دیگر مناطق جهان شده است. کارشناسان باور دارند که این شرایط ناشی از نگرانی فعالان بازار نسبت به احتمال اعمال تعرفه‌های جدید وارداتی توسط دولت ترامپ بر واردات مس به آمریکا است. براساس آمارها در ماه فوریه، دولت آمریکا تحقیقات خود را آغاز کرد تا تاثیر واردات مس بر امنیت ملی این کشور را مورد بررسی قرار دهد. اگرچه مهلت انجام این بررسی تا ۹ماه تعیین شده اما مقامات آمریکایی به‌طور غیررسمی اعلام کرده‌اند که ممکن است نتیجه‌گیری در بازه زمانی کوتاه‌تری اعلام شود.
مس به‌عنوان سومین فلز استراتژیک جهان پس از طلا و لیتیوم، جایگاه ویژه‌ای در زنجیره ارزش جهانی دارد. این فلز سرخ به دلیل داشتن ویژگی‌هایی همچون رسانایی بالا، قابلیت بازیافت و دوام زیاد، مورد توجه اقتصاد جهانی جهت دستیابی به رشد صنعتی کشورهاست .با توجه به اینکه مس یکی از فلزات استراتژیک و پرکاربرد در جهان است نقش کلیدی در توسعه زیرساخت‌ها، صنایع برق و الکترونیک، انرژی‌های تجدیدپذیر و تولید خودروهای برقی ایفا می‌کند و بدین ترتیب مورد توجه کشورهایی از جمله آمریکاست.
براساس اطلاعات اولیه در سال ۲۰۲۵ مطرح شد که چشم‌انداز قیمت مس در این سال نزولی خواهد بود و به دنبال این موضوع چینی‌ها از هدف تولید سالانه مس خود کاستند. در مقابل استرالیایی‌ها با سرمایه‌گذاری بیش از ۴۰میلیون دلاری درصدد گسترش پالایشگاه‌های مس خود قرار گرفتند. موضوعی که مطرح شد بی‌اعتنایی استرالیایی‌ها به چشم‌انداز نزولی قیمت مس تاثیر منفی بر بازار جهانی این فلز می‌گذارد. حالا تفاوت قیمت میان بازار بورس کالای شیکاگو (CME) و بورس فلزات لندن (LME) به حدود ۱۰۰۰دلار در هر تن رسیده که نشان‌دهنده افزایش احتمال اعمال تعرفه ۱۰درصدی بر واردات مس به آمریکاست. این اختلاف قیمت نه‌تنها هزینه حمل را پوشش می‌دهد بلکه انگیزه قوی برای ادامه صادرات مس به آمریکا ایجاد کرده است.
در ماه آوریل، واردات مس تصفیه شده به آمریکا از مرز ۲۰۰هزار تن گذشت؛ رقمی که در دهه گذشته بی‌سابقه بوده است. در مجموع، طی چهار ماه نخست سال ۲۰۲۵، آمریکا ۴۵۵هزار تن مس وارد کرده که بیش از دو برابر واردات مدت مشابه در سال گذشته است.
شیلی بازیگر اصلی این روند بوده و در ماه‌های مارس و آوریل به ترتیب ۶۱ و ۷۵درصد کل صادرات مس به آمریکا را تامین کرده است. موجودی انبارهای LME از برندهای شیلیایی تقریبا به صفر رسیده؛ از بیش از ۲۵هزار تن در پایان سال گذشته، تنها ۷۵تن در پایان ماه می باقی مانده است.
در همین حال، واردات چین از مس تصفیه شده شیلی نیز ۴۴درصد کاهش یافته که نشان می‌دهد جذابیت بازار آمریکا، حتی بازار بزرگی مثل چین را نیز تحت‌تاثیر قرار داده است.
مس‌هایی که معمولا کمتر به آمریکا صادر می‌شوند مانند تولیدات استرالیا، بلژیک، آلمان، اسپانیا و کره‌جنوبی نیز به سمت آمریکا روانه شده‌اند. حتی داده‌های گمرک چین نشان می‌دهد حدود ۵۰هزار تن مس به مقصد آمریکا خارج شده است، اگرچه احتمالا این رقم مربوط به بازصادرات فلزات انباری است که قبلا وارد چین شده بودند. در نتیجه موجودی انبارهای LME به شدت کاهش یافته و اکنون به پایین‌ترین سطح خود از جولای ۲۰۲۳ رسیده است. بخش عمده فلز باقی‌مانده نیز از برندهای روسی و چینی است. در مقابل، موجودی انبارهای CME که در خاک آمریکا قرار دارند، با افزایشی دو برابری نزدیک به ۱۷۶هزار تن رسیده‌اند. در بازارهای جهانی نیز منحنی قیمت‌ها وارد وضعیتی شده که قیمت تحویل نقدی بیشتر از قیمت‌های تحویل آتی است که نشانه‌ای از فشار تقاضای فعلی در برابر کمبود موجودی است.
تا زمانی که وضعیت تعرفه‌ها از سوی دولت آمریکا به‌طور شفاف مشخص نشود، این روند ادامه خواهد داشت و بازار جهانی مس با کمبود عرضه در مناطق مختلف جهان دست‌و‌پنجه نرم خواهد کرد. اگر تصمیم‌گیری به تاخیر بیفتد، ممکن است آمریکا آن‌قدر ذخیره مس انباشته کند که تا مدت‌ها نیاز به واردات نداشته باشد و این، عملا منافع درآمدی دولت از محل تعرفه‌ها را کاهش خواهد داد. در همین حال، برای اینکه این فلزات ذخیره شده دوباره به بازارهای جهانی بازگردند، باید انگیزه مالی بسیار قوی فراهم شود.
طرح مالیاتی ترامپ؛ چالش جدید برای پروژه‌های معدنی
در ادامه گفته می‌شود که طرح مالیاتی و بودجه‌ای جدید دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا، ممکن است به رقابت‌پذیری پروژه‌های استخراج عناصر حیاتی معدنی این کشور آسیب بزند چراکه در این طرح، حذف یکی از مهم‌ترین مشوق‌های مالیاتی حوزه معدن یعنی اعتبار مالیاتی ۴۵X پیش‌بینی شده است. این اعتبار برای حمایت از تولید داخلی نیکل، عناصر نادر خاکی و سایر مواد حیاتی در صنایع الکترونیک پیشرفته و تجهیزات نظامی طراحی شده بود.
در حالی که ترامپ و هم‌حزبی‌های جمهوریخواهش به دنبال کاهش حمایت دولت از پروژه‌های انرژی پاک هستند، مجلس نمایندگان آمریکا ماه گذشته نسخه‌ای از لایحه موسوم به «One Big Beautiful Bill» را تصویب کرد که در آن، اعتبار ۴۵X حذف شده است. اکنون این لایحه در سنای آمریکا در حال بررسی است.
قانون «کاهش تورم» که در سال ۲۰۲۲ توسط جو بایدن، رییس‌جمهور پیشین تصویب شد، اعتبار مالیاتی ۱۰درصدی برای تولید عناصر حیاتی در نظر گرفت. این اعتبار مالیاتی مشوقی برای استخراج و فرآوری مواد معدنی و همچنین برای پروژه‌های خورشیدی، بادی و باتری بود. حذف این مشوق می‌تواند تاثیر منفی مستقیمی بر رشد بخش معدن آمریکا بگذارد؛ بخشی که اکنون به ابزارهای حمایتی دولت نیاز جدی دارد تا در برابر سلطه چین رقابت کند.
برخی فعالان صنعت معدن هشدار داده‌اند که حذف این اعتبار مالیاتی، پروژه‌های معدنی را به «قربانیان جانبی» دعوای سیاسی بر سر انرژی‌های تجدیدپذیر تبدیل کرده است. کنگره آمریکا هنوز بررسی نکرده که حذف این مشوق دقیقا چه میزان صرفه‌جویی مالی برای دولت خواهد داشت اما جمهوریخواهان می‌گویند این اقدامات در راستای تامین منابع برای کاهش مالیات‌ها، بودجه دفاعی و کاهش کسری بودجه ضروری است.
در همین حال، چین با استفاده از قدرت خود در بازار جهانی عناصر حیاتی، برخی صادرات را متوقف کرده و در برخی دیگر مانند نیکل، کبالت و لیتیوم، بازار جهانی را با عرضه ارزان اشباع کرده است. نتیجه این اقدام، ورشکستگی تنها معدن کبالت آمریکا در سال جاری بود.
کِیلی لانگ، مدیرعامل شرکت
Westwin Elements که تنها پالایشگاه نیکل تجاری آمریکا را در حال ساخت دارد، هشدار داده که بدون این اعتبار مالیاتی، ادامه پروژه‌های تولید عناصر حیاتی در آمریکا ممکن نیست. او در نامه‌ای به سنای آمریکا که با امضای ۳۰مدیر شرکت معدنی همراه بود، خواستار حفظ این مشوق شد.
گرچه نسخه تصویب شده مجلس نمایندگان، ۵/۲میلیارد دلار برای ذخیره‌سازی استراتژیک عناصر حیاتی و ۵۰۰میلیون دلار برای وام‌دهی به پروژه‌های معدنی وزارت دفاع در نظر گرفته اما این مبالغ در مقایسه با هزینه بالای توسعه معادن بزرگ کافی نیستند.
دموکرات‌ها در مجلس نمایندگان به‌طور کامل با این لایحه مخالفت کرده‌اند و هشدار داده‌اند که کاهش مالیات‌ها برای ثروتمندان منجر به کاهش بودجه در حوزه‌هایی چون سلامت، آموزش، غذا و پژوهش‌های علمی خواهد شد.
سناتور جان هیکن‌لوپر از کلرادو در بیانیه‌ای گفته: «حذف این اعتبار، به معنای از بین بردن فرصت‌های شغلی فقط برای تامین مالی کاهش مالیات ثروتمندان است و این یک معامله بد برای کشور خواهد بود.»
الکس گِرنت، مدیرعامل شرکت فرآوری منیزیم Magrathea، تاکید کرده که این اعتبار مالیاتی به پروژه‌های معدنی در آمریکا مزیتی می‌دهد که مشابه مزایایی است که دولت چین به شرکت‌های خود می‌دهد.
ابیگیل‌هانتر، مدیر مرکز استراتژی عناصر حیاتی موسسه SAFE نیز این مشوق را «تنها ابزار موجود برای حمایت از صنعتی» دانسته که تحت‌تاثیر دست‌کاری بازار قرار دارد.
نسخه تصویب شده مجلس همچنین منابع باقی‌مانده طرح IRA را برای دفتر وام‌دهی وزارت انرژی آمریکا (LPO) حذف می‌کند. این دفتر در زمان بایدن، میلیاردها دلار وام به پروژه‌های لیتیوم در نوادا داده بود. تهدید به تعطیلی LPO باعث شده بود که شرکت‌ها در سال گذشته برای نهایی کردن وام‌های خود عجله کنند.
در حال حاضر، برخی سناتورهای جمهوریخواه در حال بررسی تمدید مشوق‌های مالیاتی مربوط به انرژی سبز برای پروژه‌هایی با سرمایه‌گذاری کلان هستند اما هنوز تصمیم نهایی دراین‌باره گرفته نشده است. ماهِش کُندورو، مدیرعامل استارتاپ فرآوری مواد معدنی
Momentum Technologies گفته: «ما برای ساختن، پرورش دادن و گسترش زنجیره تامین داخلی به ابزارهای مناسب نیاز داریم. این اعتبار مالیاتی یکی از آن ابزارهاست.»
