افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها
جهان‌صنعت – افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها یکی از روش‌های مهم و پرکاربرد در بازار سرمایه ایران است که به‌ویژه در دوره‌هایی که شرکت‌ها برای اصلاح ساختار مالی یا بهبود نسبت‌های ترازنامه‌ای به راهکاری غیرنقدی نیاز دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، شرکت دارایی‌های ثابت خود- مثل زمین، ساختمان، تجهیزات یا ماشین‌آلات- را براساس ارزش روز مورد ارزیابی مجدد قرار می‌دهد. این کار معمولا توسط کارشناسان رسمی دادگستری یا موسسات ارزیابی معتبر صورت می‌گیرد. تفاوت بین ارزش دفتری قبلی و ارزش روز جدید به‌عنوان مازاد تجدید ارزیابی شناسایی می‌شود. این مازاد بدون ورود وجه نقد، در بخش حقوق صاحبان سهام ثبت شده و به‌صورت افزایش سرمایه در حساب سرمایه شرکت منظور می‌شود. مهم‌ترین دلیل انجام این اقدام، بهبود ساختار مالی شرکت است. بسیاری از شرکت‌ها در طول زمان به‌دلیل استهلاک یا تغییرات قیمتی، دارایی‌هایی در ترازنامه دارند که ارزش ثبت‌شده آنها بسیار کمتر از ارزش واقعی بازار است. این اختلاف می‌تواند نسبت بدهی به دارایی را در ظاهر بالا نشان دهد. با تجدید ارزیابی، ارزش دارایی‌ها به واقعیت نزدیک شده و نسبت‌های مالی مثل «بدهی به حقوق صاحبان سهام» و «بدهی به دارایی» بهبود می‌یابد.
برخلاف افزایش سرمایه از محل سود انباشته یا آورده نقدی سهامداران، در تجدید ارزیابی وجه نقد جدیدی به شرکت وارد نمی‌شود. این موضوع باعث می‌شود نقدینگی عملیاتی شرکت تغییری نکند اما تصویر مالی و ترازنامه‌ای بهبود پیدا کند بنابراین اثر اصلی این روش روی قدرت استقراض و دسترسی شرکت به تسهیلات بانکی است، نه تامین نقدینگی فوری. در نگاه کوتاه‌مدت، بازار سرمایه معمولا به خبر افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی واکنش مثبت نشان می‌دهد چون این اقدام ارزش دفتری سهم را افزایش می‌دهد و هیجان روانی ایجاد می‌کند اما مهم است که سهامداران بدانند این افزایش سرمایه منجر به ورود دارایی نقدی یا بهبود مستقیم سودآوری نمی‌شود. در واقع قیمت سهم بعد از تعدیل سرمایه کاهش اسمی پیدا می‌کند تا ارزش کل سرمایه‌گذاری سهامدار ثابت بماند، هرچند تعداد سهام افزایش می‌یابد. مزیت اصلی این روش، بهبود نسبت‌های مالی و خروج شرکت از شمول ماده۱۴۱ قانون تجارت (که مربوط به ورشکستگی احتمالی است) است. شرکت می‌تواند با وضعیت مالی جدید، اعتبار و وام بیشتری نیز دریافت کند اما عیب آن این است که بدون وجود برنامه عملیاتی برای افزایش سودآوری، صرفا اعداد ترازنامه تغییر می‌کنند و خطر ایجاد انتظارات غیرواقعی در بازار وجود دارد. برای اجرای این افزایش سرمایه، شرکت باید گزارش کارشناسی رسمی دارایی‌ها را تهیه و تایید حسابرس مستقل را دریافت کند. سپس طرح افزایش سرمایه به هیات‌مدیره و در نهایت به مجمع عمومی فوق‌العاده ارائه می‌شود. سازمان بورس نیز باید مجوز انجام این اقدام را صادر کند. افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی یک ابزار توانمند برای بازسازی ساختار مالی شرکت است اما ارزش آن به اجرای همزمان برنامه‌های توسعه و بهبود عملیاتی بستگی دارد. سرمایه‌گذاران حرفه‌ای باید خبر چنین افزایش سرمایه‌هایی را به‌عنوان یک فرصت بالقوه ببینند نه تضمین قطعی سود.
