افتتاح اولین نمایشگاه مستقل سازمان متخصصین در عراق
بهناز صادقپور– سازمان متخصصین و مدیران ایران نزدیک به یک دهه است که به عنوان تسهیل کننده میان دولت و بخش‌خصوصی وارد سپهر اقتصاد کشور شده است. این سازمان سعی دارد با کمک به استانداردسازی رفتار شاغلان بخش‌خصوصی و محصولات آنها، زمینه‌ساز تسریع و تعمیق صادرات کشور شود . برای آگاهی از خدمات سازمان با دکتر ایمان مصدری، مدیرعامل سازمان متخصصین و مدیران ایران گفت وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.
آقای دکتر سازمان متخصصین و مدیران ایران با اهداف بسیار بزرگی پا به عرصه اقتصاد گذاشته است، از جمله ارزیابی شایستگی مدیران، کمک به برندینگ داخلی و خارجی، کمک به توسعه صادرات خدمات و کالا و… بفرمایید برای برآوردن این اهداف چه فعالیت‌هایی صورت گرفته و در کدام موارد موفق‌تر بوده‌اید؟
برای پاسخ به این سوال اول باید به محورهای خدماتی سازمان و سرویس‌هایی که در اختیار اعضا می‌گذارد، بپردازم. سازمان متخصصین و مدیران ایران یک تشکل ملی است و با بیش از ۴۵هزار متخصص و نخبه که در طی یک‌دهه فعالیت حرفه‌ای به عضویت سازمان درآمده‌اند کار توانمندسازی متخصصین، مدیران و کارآفرینان را شعار خودش قرار داده است .
همانطور که می‌دانید ما در حوزه تاب‌آوری و توانمندسازی مدیران، متخصصین و کارآفرینان در ساختارهای اجرایی دولتی و حتی به عقیده بنده در ساختارهای علمی و دانشگاهی موفق نبوده‌ایم. یعنی در حوزه کاربردی کردن علوم تخصصی چندان موفق نبوده‌ایم. حجم مقالات ISI که از دانشگاه‌های کشور بیرون می‌آید بسیار بالاست و رتبه بالایی را در دنیا دارد اما در حوزه کاربردی‌سازی آنها و تبدیل آنها به فرآورده رتبه مناسبی در جهان نداریم.
بنابراین سازمان به عنوان یک تسهیلگر برای مدیران، متخصصان و کارآفرینان وارد عرصه شده و در حوزه‌های مختلف به آنها خدمات می‌دهد.
از جمله این خدمات بحث نظام ارزیابی شایستگی است. همچنین سازمان به حوزه آموزش وارد شده و آن را به عنوان یک سرفصل اصلی می‌داند و بعد از آن به فضای تخصصی از جمله برندسازی داخلی و کمک به صادرات، فضای حقوقی، مالیاتی، اجرایی و ساختاری شرکتهای متقاضی ورود می‌کند و پشتوانه آنهاست. حمایت‌های سازمان برای فعالیت‌های کوچک داخلی تا فعالیت‌های بزرگ بین‌المللی قابل ارائه است. سازمان برای شرکتهای نوپا خدمات متناسب ارائه و برای شرکتهای بزرگ هم به فراخور داشتن مشکلات و نیاز‌های بزرگ‌تر ظرفیت‌های حرفه‌ای را آماده می‌کند.
نمونه‌های این کار را در کشورهای مختلف اروپایی دیده بودم، آن را متناسب با شرایط ایران مدل‌سازی کردم و به عنوان تسهیلگر بین دولت و بخش‌خصوصی نقش‌آفرینی می‌کنیم.
یعنی بسته به شرایط و درخواست شرکتی که به شما مراجعه می‌کند، خدمات را تعریف و ارائه می‌کنید؟
بله، خدمات را به تناسب شرایط شرکت تعریف و ارائه می‌کنیم. گاهی نیازسنجی از طریق خود شرکت انجام و خودشان نیاز را تشخیص می‌دهند و برای تامین آن به ما مراجعه می‌کنند، مثلا نیازشان صادرات، بهبود فروش، رقابت‌پذیری یا برندسازی دارند که به تناسب آن نیاز، ظرفیت‌های سازمان را در اختیارشان می‌گذاریم. در مواردی هم شرکت از ما می‌خواهد که ارزیابی و نیازسنجی برایشان انجام دهیم. یعنی خودشان نیازها را تبیین نکرده‌اند.
این ظرفیت‌ها شامل کمک‌های مشاوره‌ای و فکری است و در عین حال به روابط آنها به دولت هم کمک می‌کند؟ یعنی در راستای تسهیلگری روابط بخش‌خصوصی و دولت امکان برقراری ارتباط آسان به بخش‌های موردنیاز در دولت یا تسهیل در مشکلاتی از قبیل دریافت مجوز‌ها یا حل مشکلاتی که با ارگان‌های مختلف دارند هم در سازمان فراهم است؟
موضوع ما مثل دانشگاه است. استاد دانشگاه در کلاس درخصوص یک مبحث علمی صحبت می‌کند و در اقتصاد آن مباحث به طور عملی اجرا می‌شود . در شرکت‌ها هم خودشان اعلام می‌کنند که مثلا در فروش مشکل دارند اما وقتی به سازمان مراجعه می‌کنند عملیات EMC برایشان انجام می‌شود. یعنی export management center به عنوان ساختار سیستماتیک خود سازمان به عنوان مرکز شتابدهی صادرات تعبیه شده است تا مشکلات شرکت‌ها را رفع کنند. در این بخش سازمان بازوی شرکت‌هایی است که نمی‌توانند کار صادرات انجام دهد یا بودجه برای تحقیقات صادرات و بازاریابی بین‌المللی ندارند و از طرفی ساختارهای دولتی هم ممکن است مانع کارشان شود. در موارد سازمان در رایزنی با دولت ظرفیت‌هایی را از دولت می‌گیرد و در اختیار شرکت‌ها قرار می‌دهد.
یعنی سازمان قدرت چانه‌سازی با دولت جهت ظرفیت‌سازی برای شرکتهای بخش‌خصوصی را دارد.
دقیقا، مضافا اینکه در این سال‌ها تلاش کردیم با ساختارهای دولتی مذاکره کنیم و کرسی‌هایی را به عنوان نماینده بخش‌خصوصی بگیریم .
مثلا در کدام سازمان‌ها؟
مثلا در ستاد تسهیل یا در مجموعه‌های امنیتی- که نمی‌توان به صراحت نام برد- حضور داریم و گزارش دهنده و تسهیلگر هستیم. به طور کلی تلاش می‌کنیم به عنوان نماینده بخش خصوصی در ساختارهای مختلف ورود کنیم و برای بخش خصوصی امتیاز ایجاد کنیم. در سال جاری ناظر برنامه هفتم توسعه کشور هم هستیم. یعنی سازمان متخصصین و مدیران تنها سازمان غیردولتی است که از سوی نهادهای نظارتی به عنوان ناظر برنامه انتخاب شده است که اتفاق بسیار خوبی است که با نگاه تخصصی برنامه را رصد کنیم. همانطور که می‌دانید در برنامه ششم توسعه مشکل تحقق داشتیم. برنامه خوب نوشته شده بود اما درصد زیادی از آن محقق نشد و قابلیت تحقق نداشت. الان سعی داریم در بالاتر بردن تحقق اهداف برنامه و اجرایی شدن آن کمک کنیم .
برگردیم به مشکلات بخش خصوصی. اعضای شما از بخش‌های مختلف اقتصادی هستند. مهم‌ترین مشکلاتی که ا عضا برای رفع آن به شما مراجعه می‌کنند چیست؟
امروزه یکی از بزرگ‌ترین مشکلات شرکتهای ما (که خیلی هم تحت‌تاثیر مسائل سیاسی است)، بحث تراکنش‌ها و تعامل مالی با خارج از کشور است. ایران کارخانه‌های بسیار قوی دارد که بسیار رقابت‌پذیر هستند و به‌ویژه در منطقه به‌خوبی کار می‌کنند. متاسفانه در جلسات وقتی به نقل‌وانتقال پول می‌رسند فقط به‌هم نگاه می‌کنند که چه کنیم . نکته دیگر که متاسفانه در کشور به‌شدت ایجاد فساد می‌کند، موضوع تخصیص ارز است. به نظر من دوگانگی و مدل تخصیص ارز در کشور فسادزاست. متاسفانه موارد نامناسبی مثل نمونه معروف شرکت چای هم وجود دارد که هنوز در حال تکرار شدن است. مراجعات بسیار زیادی در این حوزه داریم .
شما چه کاری برای این مراجعات انجام می‌دهید؟
سعی می‌کنیم پیگیری‌ها را ا ز طریق سازمان انجام دهیم. یعنی مجزا از شرکت‌ها. با ستاد تسهیل هماهنگ هستیم و مستقیم نامه‌نگاری می‌کنیم یا پیگیریم که فلان شرکت اجناسش در گمرک آمده و احتمال فساد یا دی‌اکتیو شدن دارند و باید به سرعت ترخیص و وارد کشور شوند. بعضا با سربرگ سازمان برای شرکت‌ها نامه‌نگاری کرده‌ایم و تا حصول نتیجه آن را پیگیری کردیم .
و به نتیجه هم رسیدید؟
به نتیجه هم رسیدیم. همیشه به دوستان می‌گویم یکی از روش‌های موفقیت در ایران ممارست در پیگیری است و اصولا به دلیل پیگیری‌های زیاد به نتیجه هم رسیده‌ایم. موارد بسیار زیاد و متنوع است . این را هم بگویم که متاسفانه در ساختار کشور با روش تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری و بهبود عملکرد در مدیریت عمل نمی‌کنیم. فقط با آزمون و خطا حرکت می‌کنیم. این مساله کشور و به‌ویژه بخش خصوصی را دچار هزینه کرده است . درخصوص نقل‌وانتقال پول و تخصیص ارز فرمودید و اینکه این روش فسادزاست و مشکلاتی برای بخش‌خصوصی ایجاد کرده است. آیا سازمان در بحث نظری هم برای کمک به دولت در رفع این مشکلات ورود می‌کند؟ درخصوص مشورت‌دهی و تلاش برای تغییر قانون .
ما در بحث تخصیص ارز ورود شکلی و ماهیتی نداشتیم اما در بحث ناترازی انرژی ورود شکلی و ساختاری داشتیم. با شرکت شهرک‌های صنعتی مذاکره کردیم که مستندات آن را به شما نشان می‌دهم. با توجه به اینکه آقای رییس‌جمهور اعلام کردند که هرمجموعه‌ای آماده است برای حل مشکل ناترازی کمک کند، سازمان هم طرحی را ارائه کرد که بتوانیم از تجمیع ظرفیت‌های مالی عموم مردم برای سرمایه‌گذاری در ناترازی استفاده کنیم. سازمان متخصصین و مدیران ایران پیشنهاد داده که می‌تواند این سرمایه را از بخش‌خصوصی بیاورد و با همراهی دولت، سرمایه‌گذاری در این بخش محقق شود. یعنی به صورت سرمایه‌گذاری عمومی .
این طرح در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
طرح ما بعد از دو، سه ماه تایید شد که سازمان ورود کند به ناترازی انرژی. الان در حال برنامه‌ریزی برای تجمیع ظرفیت جمعی بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری هستیم. یعنی هم جهت‌دهی می‌کنید به بخش خصوصی و همزمان بازویی هستید برای دولت در بخشی که کارآمدی کافی وجود نداشته است.
همینطور است.
درخصوص اهداف سازمان یکی از اهداف پایه بحث کاربردی کردن تخصص‌ها برای بخش تولید بوده است. در زمینه کاربردی کردن آموزش برای صنایع چه کرده‌اید؟
می‌شود گفت چند طرح توانمندسازی برای شهرک‌های صنعتی در سال‌های گذشته انجام دادیم. برای مدیران در سه سطح: مدیران عالی، مدیران میانی و کارشناسان. در شهرک‌های صنعتی دوره‌های آموزشی برقرار کردیم. رفتار‌ها و محصولات را متناسب با استانداردهای بین‌المللی استانداردسازی کردیم. این استانداردسازی برای آن است که در بازارهای صادراتی، رقابت‌پذیر باشند. روی این موضوع خیلی کار کردیم .
سازمان با دانشگاه‌ها یا موسسات آموزش‌عالی هم در ارتباط است؟
بله با چندین دانشگاه دولتی و غیردولتی تفاهمنامه داریم. یکی از محورهای اصلی ما بحث آموزش است. یعنی برای متخصصین، آموزش‌های کاربردی و مهارتی داریم .
سازمان یک شعبه تخصصی حل اختلاف دایر کرده است. بفرمایید این شعبه چگونه به حل‌وفصل مسائل بخش‌خصوصی کمک می‌کند؟
یکی از نکاتی که شرکت‌ها با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، مشکلات حقوقی و قضایی و موضوع اطاله دادرسی است. این موضوع در مرجع قوه قضاییه و با معاونان قوه مطرح شد که این سازمان در توانمندسازی نخبگان و کارآفرینان فعال است و اعضای ما بتوانند مشکلات قضایی، وصول مطالبات و سایر مشکلات را بدون اطاله دادرسی و به صورت مستقل در این شعبه انجام دهند. با همان چارچوب و دستورالعمل‌های شورای حل اختلاف در سازمان شعبه ۲۶۶۷ افتتاح شد که در سازمان متخصصین و مدیران ایران مستقر است. اعضای ما مستقیما به شعبه مراجعه می‌کنند و کار داوری و قضایی‌شان بدون اطاله دادرسی و با سرعت انجام می‌شود . در زمینه صادرات و کمک به شرکت‌ها برای ورود به بازارهای بین‌المللی هم هدف‌گذاری شده است. در این زمینه هم درخصوص همکاری سازمان با بخش‌خصوصی بفرمایید .
از جمله مسائلی که خیلی شرکتهای داخلی به دلیل موارد مختلف ازجمله مسائل مترتب سیاسی در آن مهجور مانده‌اند، صادرات است. در پاسخ به این مشکل مرکزی ایجاد کردیم به نام مرکز شتابدهی صادرات . کار مرکز این است که اولا مستقیما و مستقل به صادرات بپردازم. دوما، نمایشگاه‌ها یا شوروم‌هایی را برای کارآفرینان ایجاد کردیم که به صورت رایگان به شرکت‌ها برای سه ماه غرفه می‌دهیم و تاکنون این کار در کشور سابقه نداشته است. مثلا شما تولید‌کننده خودکار هستید. به شما غرفه‌ای را در ساختمان اقتصادی که در کشورهای مختلف ایجاد کرده‌ایم، اختصاص می‌دهیم . در عراق این مرکز افتتاح شده است. ما خودکار را به نمایندگی از شما در شوروم قرار می‌دهیم و می‌فروشیم و نقل‌وانتقال مالی، تعهدات و ضمانت پرداخت را هم برای تولید‌کننده انجام می‌دهیم .سعی داریم کار صادرات را تسهیل کنیم و پیچیدگی‌هایی که به لحاظ قانونی وجود دارد را آسان کنیم. نکته دیگر اینکه تسهیلگری ما در حوزه بین‌الملل هم شامل حوزه بانکی، حوزه استانداردسازی محصول (که توان رقابت داشته باشد) و متمرکز کردن ارائه محصولات و خدمات ایرانی است. اینکه یک تولید‌کننده در کشور دیگری یک دکه بزند یا اینکه چندین شرکت یک شوروم بزنند خیلی متفاوت است. پس قصد داریم با ایجاد نمایشگاه‌های بین‌المللی مستقل موضوع صادرات را تسهییل کنیم .
شما با اتاق‌های بازرگانی هم در ارتباط هستید؟
بله، همکاری داریم اما از ظرفیت‌های خودمان استفاده می‌کنیم. اتاق‌های بازرگانی هم می‌توانند از ظرفیت‌های ما بهره‌برداری کنند .
یعنی برقراری شوروم‌ها به طور مستقل انجام می‌شود؟
سازمان مستقل اما در همکاری سازمان توسعه تجارت و سفارت ایران در آن کشور کار را انجام می‌دهد.
در کدام کشورها شوروم‌ها ایجاد شده‌اند؟
در کشور عراق افتتاح شده است. کشور عمان، ازبکستان و آذربایجان هم در حال مرتب‌سازی و کف‌سازی هستند. افتتاحیه‌ها به زودی اتفاق خواهد افتاد .
آیا سازمان درخصوص معرفی و به کارگیری هوش مصنوعی هم فعال بوده است؟
در سازمان کمیسیون و شوراهای تخصصی ایجاد شده است مثل کمیسیون عمران، گردشگری، هوش‌مصنوعی، پزشکی، فضای مجازی و…. . متخصصان در آن حوزه در قالب کمیسیون‌های تخصصی کارهای پروژه‌ای و آموزشی انجام می‌دهند. یکی از این شوراها، شورای هوش مصنوعی است. فضای هوش مصنوعی در ایران بی‌قاعده رشد کرده و مثل بچه‌ای است که دست و پایش بی‌رویه رشد کرده است. در محتوا کمتر ورود کرده‌ایم و در سطح مانده‌ایم. در حالی که حسب فرمایش رهبری باید به عمق این علم برسیم. الان در حوزه هوش مصنوعی داشبورد مدیریتی و نرم‌افزارهای جامع تخصصی مثل دستیار هوشمند (دستیار هوشمند مدیر و، دستیار هوشمند وکیل) داریم محصول طراحی و تولید می‌کنیم تا بار ساختاری در منابع انسانی کم شود. چند رویداد هم برگزار می‌کنیم: حکمرانی هوش‌مصنوعی بر مدار نفت، گاز و پتروشیمی و رویدادی در حوزه حقوقی و قضایی .
این رویداد‌ها در دست اقدام هستند؟
بله در سه ماهه سوم سال برگزار می‌شوند.
و نکته آخر ؟
امیدوارم متخصصین و نخبگان به جایگاه اصلی خود برسند و بیشتر از آنها قدرشناسی شود.
