افت ادامه‌دار صادرات به عراق
جهان صنعت- هر چند صادرات ایران به عراق در نیمه‌نخست سال‌جاری کاهش یافته اما فعالان اقتصادی معتقدند با اصلاح سیاست‌های گمرکی و تقویت همکاری‌های دیپلماتیک امکان بازگشت به تراز سال‌های گذشته وجود دارد. دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق نیز تاکید کرد: روابط تجاری دو کشور همچنان ادامه دارد و چشم‌انداز آینده مثبت است. کشور عراق به عنوان دومین شریک تجاری ایران در حوزه صادرات همواره می‌تواند نقش قابل‌توجهی را در بهبود شرایط اقتصادی و دور زدن تحریم‌ها ایفا کند. با این حال طبق بررسی‌های انجام‌شده توسط کارشناسان به نظر می‌رسد تداوم این نقش مستلزم توسعه زیرساخت‌های گمرکی دو کشور و تقویت روابط دیپلماتیک میان تهران و بغداد است.
طبق آمارهای رسمی صادرات ایران به عراق در نیمه‌نخست سال جاری حدود ۱۸درصد کاهش یافته است. کارشناسان، سیاست‌های جدید تجاری و تعرفه‌های وضع‌‌شده از سوی دولت عراق ناترازی انرژی در داخل کشور و مشکلات گمرکی، دیپلماتیک و قانونی ایران را از جمله مهم‌ترین دلایل این کاهش می‌دانند.
مشکلات گمرکی و زیرساختی در مرزها
رییس اتاق بازرگانی ایلام در توضیح شرایط فعلی تجارت میان دو کشور گفت: «در سال‌های اخیر به‌دلیل برخی مشکلات زیرساختی مانند نبود فضای مناسب برای تخلیه و بارگیری کالا در مرزها و گمرکات به‌ویژه در مرز مهران روند تجارت برای بازرگانان بسیار دشوار شده است.»
سیدمحمد موسوی‌نسب با اشاره به چالش‌های دیپلماتیک میان دو کشور افزود: «یکی از اصلی‌ترین دلایل کاهش تجارت ایران و عراق ضعف در دیپلماسی اقتصادی و نبود نمایندگی فعال ایران در بغداد است؛ موضوعی که موجب شده کالاهای سایر کشورها جایگزین محصولات ایرانی شوند و سهم صادرات ایران از بازار عراق کاهش یابد.» با توجه به صحبت‌های صورت‌گرفته توسط فعالان اقتصادی در بخش خصوصی به‌‌طور کلی دلایل کاهش صادرات ایران به عراق را می‌توان در دو محور اصلی بررسی کرد که نیازمند توجه فوری دولت است:
۱-ضعف در زیرساخت‌های گمرکی و لجستیکی کشور. ۲-ضعف در دیپلماسی و سیاست‌های همکاری تجاری با بغداد.
محمدعلی امامی، مدیرکل دفتر خدمات آماد سازمان توسعه تجارت درباره مشکلات لجستیکی و قانونی در کشور به ایسنا گفت: «تعدد نهادهای تصمیم‌گیر و نبود مدیریت واحد در مرزها هزینه‌های حمل‌ونقل را چندبرابر کرده و نفس صادرات را گرفته است. تا زمانی که لجستیک کشور تقویت نشده و مدیریت مرزها یکپارچه نشود نمی‌توان از رقابت‌پذیری صادرات ایران سخن گفت.»
امامی همچنین با اشاره به چالش‌های تولید افزود: «به‌دلیل پایین بودن سطح فناوری و تکنولوژی در فرآیند تولید بسیاری از بازارهای جهانی را از دست داده‌ایم. این مساله در بخش کشاورزی به‌ویژه در زمینه بسته‌بندی و حمل‌ونقل محصولات به‌وضوح مشاهده می‌شود.»
لزوم بازنگری در سیاست‌های همکاری با عراق
با توجه به سیاستگذاری‌های جدید دولت عراق در مسیر توسعه اقتصادی طی چهار تا پنج سال آینده به‌نظر می‌رسد بخش دولتی و خصوصی ایران باید در سیاست‌های تولید و صادرات خود به این کشور بازنگری‌های جدی انجام دهند چراکه علاوه‌بر مشکلات ساختاری موجود موضوع نرخ ارز تمامشده کالاهای ایرانی برای تجار عراقی نیز از عوامل مهم تاثیرگذار بر کاهش صادرات است.
جهانبخش سنجابی، دبیرکل اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق در گفت‌وگو با ایسنا گفت: «در کنار عواملی مانند تعرفه‌ها و حضور رقبای تجاری جدید بحث قیمت تمامشده ارزی کالاهای ایرانی برای بازرگانان عراقی نقشی تعیین‌کننده در افت صادرات غیرنفتی ایران داشته است. البته با وجود تمام چالش‌ها و موانع موجود تجارت میان ایران و عراق همچنان ادامه دارد و ما نسبت به بهبود شرایط در ماه‌های آینده امیدوار هستیم.»
