از ثروتی که زیر خاک می‌ماند
محمدصادق جنان صفت
ایرانیان هرگز گمان نمی‌کردند روزگارشان به‌جایی برسد که پیشرفت کشورهایی مثل عربستان، عراق و امارات فقط در بخش نفت آنها را حسرت به دل کند و با اندوه به درجا زدن نفت‌وگاز ایران نگاه کنند. این داوری از سوی امیر مقیسه در دومین همایش بین‌المللی سرمایه‌گذاری و تامین مالی صنعت نفت، گاز و پتروشیمی بر زبان آمد. امیر مقیسه، مدیر سرمایه‌گذاری و کسب‌وکار شرکت ملی نفت ایران گفته است: با تداوم روند کنونی، حدود ۷۰درصد نفت و ۸۰درصد گاز باقیمانده در مخازن کشور هرگز تولید نخواهد شد و زیر زمین باقی می‌ماند. اگر امروز اقدام نکنیم نسل‌های آینده ما حتی فرصت بهره‌مندی از این ثروت را نخواهند داشت… روزی لوگوی شرکت ملی نفت ایران مایه افتخار و حسرت کشورهای نفتی بود اما اکنون فاصله ما با بازیگران بزرگ انرژی از جمله آرامکو و ادنوک افزایش یافته است. آرامکو چند سال پیش تنها با عرضه ۵درصد از سهام خود در بورس‌های بین‌المللی بیش از ۲۵میلیارد دلار جذب سرمایه کرد و دولت عربستان نیز تضمین سود سالانه ۷۵میلیارد دلاری برای سهامداران داد.»
با وجود کوشش‌های مدیریت ارشد وزارت نفت در دولت چهاردهم برای جذب سرمایه لازم با هدف بهره‌برداری از نفت‌وگاز کشور اما حقیقت همان است که این مدیر ارشد شرکت ملی نفت ایران ارائه کرده است. می‌دانیم که مدیران شرکت نفت با همه توانایی خود می‌خواهند ایران را از این وضعیت نجات دهند اما واقعیت این است که سرمایه‌گذاری در نفت‌وگاز ایران شرایطی دارد که باید سرمایه‌های ارزی و ریالی هنگفتی فراهم شود و تامین این سرمایه به دلایل گوناگون در شرایط مساعدی نیست.
سرمایه‌گذاری از سوی دولت در بخش نفت‌وگاز به دلیل اینکه ۸۵درصد از منابع ارزی به دست آمده از صادرات نفت به هزینه‌های جاری اختصاص داده می‌شود چیزی برای سرمایه‌گذاری نمی‌ماند. سرمایه‌گذاری خارجی در ایران نیز به دلیل وضعیت موجود در دنیا و سیاست خارجی ایران به سوی ایران نمی‌آیند. واقعیت این است که سرمایه خارجی نه‌تنها در نفت‌وگاز دیده نمی‌شود بلکه هیچ صنعتی نتوانسته و نمی‌تواند از این منبع تامین مالی کند. از سوی دیگر سرمایه‌های موجود در کشور که در اختیار بخش‌خصوصی است به اندازه‌ای نیست که بشود در نفت‌وگاز سرمایه‌گذاری کرد. وضعیت پس از تولید نفت‌وگاز که آن را در انحصار دولت قرار داده اصولا سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی را غیرممکن کرده است.
حالا چه باید کرد؟ به نظر می‌رسد مدیران وزارت نفت باید برنامه‌های تهیه شده خود را با قدرت کارشناسی بالا در نهاد دولت و در مجلس طرح و بر همین موضوع که اگر روی ذخایر نفت‌وگاز ایران سرمایه‌گذاری نشود شاهد دفن آنها خواهیم بود، تمرکز کنند.
مردم ایران با نگرانی شاهد پیشرفت عراق و عربستان در تولید نفت و قطر در تولید گاز هستند و نمی‌خواهند روزی برسد که حسرت ثروت از دست رفته را بخورند. استفاده نکردن از ثروت نفت‌وگاز با هیچ معیاری قابل قبول نیست.
