ارزش ۳۹ میلیاردی برنج صادراتی در جهان
جهان صنعت– درحالی‌که کشورهای آسیایی از بازار برنج صادراتی سهمی ۸۰درصدی دارند در سال۲۰۲۴ ارزش برنج صادراتی از ۳۹میلیارد دلار عبور کرده و هند با ۲۲میلیون تن صادرات بزرگ‌ترین صادرکننده است. براساس گزارشات منتشرشده درحالی‌که در سال زراعی ۲۰۲۴-۲۰۲۳ حدود ۸/۵۲۳میلیون تن برنج در سراسر جهان مصرف شده، بیش از ۵۳۰میلیون تن برنج آسیاب‌شده در آخرین سال برداشت در سراسر جهان تولید شد و به‌طور سنتی، کشورهای آسیایی در تولید جهانی این محصول پیشرو هستند.
سهم ۲۸درصدی چین در تولید جهانی برنج
طبق آمارها، چین با حدود ۲۸درصد از تولید جهانی برنج، بزرگ‌ترین تولیدکننده برنج در جهان است. پیش‌بینی میشود در فصل زراعی ۲۰۲۵-۲۰۲۵۴ نیز تولیدی بالغ‌بر ۶۲/۱۴۴میلیون تن رقم بزند. این در حالی است که با توجه به اینکه برنج غذای اصلی بیش از ۴/۱میلیارد نفر از شهروندان چین است، این کشور زمین‌های کشاورزی قابل‌توجهی را به شالیزارها اختصاص داده است.
در این گزارش آمده است هند سهمی ۲۶درصدی از تولید جهانی برنج دارد و تولید حدود ۱۳۸میلیون تن در سال زراعی جدید برای آن برآورد شده است. این در حالی است که بنگلادش با ۳۷میلیون تن تولید سهمی ۷درصدی دارد و اندونزی نیز با بیش از ۳۲میلیون تن تولید سهمی ۶درصدی از تولید جهانی برنج را در اختیار دارد.
از سوی دیگر داده‌های جهانی نشان می‌دهد: کشور ویتنام نیز با حدود ۲۷میلیون تن و سهمی ۵درصدی در جایگاه بعدی قرار دارد و پس از آن کشورهای تایلند با ۲۰میلیون تن، فیلیپین با بیش از ۱۲میلیون تن، برمه با حدود ۱۲میلیون تن و پاکستان با حدود ۱۰میلیون تن و ژاپن نیز با بیش از ۷میلیون تن تولید در رده‌های بعدی قرار دارند.
تولید ۲میلیون و ۷۰۰هزار تن برنج در ایران
گفتنی است براساس آمار رسمی اعلام‌شده از سوی وزارت جهاد کشاورزی، سطح زیرکشت برنج در کشور حدود ۷۰۰هزار هکتار است که سال۱۴۰۳ حدود ۲میلیون و ۷۰۰هزار تن برنج سفید تولید شد که با این میزان تولید کسری برنج مورد نیاز کشور کاهش پیدا کرده است. در واقع درحالی‌که نیاز برنج مصرفی کشور براساس سرانه سالانه حدود ۳میلیون تن است که با توجه به میزان تولید ۲میلیون و۷۰۰هزار تنی برنج، دست‌کم ۳۰۰هزار تن واردات است تا کسری این بخش در کشور جبران شود.
از سوی دیگر در طول سال تجاری ۲۰۲۴-۲۰۲۳ صادرات جهانی برنج به بیش از ۵۹میلیون تن رسید و در سال۲۰۲۴ نیز هند با ۲۲میلیون تن صادرات، بالاترین حجم صادرات برنج در سراسر جهان را داشت و پس از آن تایلند دومین صادرکننده بزرگ برنج بوده است. این در شرایطی است که طبق آمارها در بحث صادرات برنج در سراسر جهان براساس کشور در سال۲۰۲۴ در مجموع ۱/۳۹میلیارد دلار بوده که در مقایسه با سال۲۰۲۳ که ارزش کل محموله‌های برنج ۹/۳۴میلیارد دلار بود، به‌طور متوسط ۱۲درصد برای همه کشورهای صادرکننده افزایش یافته است. این در حالی است که نسبت‌به سال۲۰۲۰ که در آن زمان ارزش برنج صادراتی جهان حدود ۲۶میلیارد دلار بوده حدود ۵۳درصد افزایش یافته است.
هند، تایلند و پاکستان، در صدر صادرات برنج
در حوزه صادرات برنج از نظر ارزش صادراتی کشورهای هند، تایلند و پاکستان در راس قرار دارند. در واقع «هند، تایلند، پاکستان، ویتنام و ایالات‌متحده» ۵کشور برتر صادرکننده برنج هستند که سه‌چهارم (۸/۷۳ درصد) از ارزش جهانی برنج صادرشده در طول سال۲۰۲۴ را رقم زده است.
از سوی دیگر طبق داده‌های آماری در سال۲۰۲۴ کشور هند صادراتی به ارزش حدود ۱۲میلیارد دلار به ثبت رساند که در واقع بیش از ۳۰درصد از کل صادرات برنج محسوب میشود. این در حالی است که تایلند نیز به‌عنوان دومین صادرکننده بزرگ نیز در مدت نام‌برده صادراتی ۴/۶میلیارد دلاری به ثبت رسانده و پس از آن پاکستان با صادراتی بیش از ۴میلیارد دلار در رتبه سوم جای دارد. طبق داده‌های منتشرشده ویتنام با صادرات ۴میلیارددلاری و ایالات‌متحده با ۴/۲میلیارددلار در رده چهارم و پنجم صادراتی از نظر ارزش صادراتی قرار گرفته‌اند.
در این گزارش آمده است کشورهای «کامبوج، میانمار، ایتالیا، چین، برزیل، اروگوئه، بلژیک، هلند، پاراگوئه و گویان» در رتبه‌های بعدی قرار دارند. به این ترتیب ۱۵کشور ذکرشده از نظر ارزش صادراتی حدود ۹۴درصد از برنج صادراتی جهان را در سال۲۰۲۴ به خود اختصاص دادهاند.
کشورهایی که صادرات خود را افزایش دادهاند
نکته جالب توجه اینکه در میان کشورهای فوق، سریع‌ترین رشد صادرکنندگان برنج از سال۲۰۲۳ به این‌سو شامل کشورهای میانمار با حدود ۸۱درصد افزایش، پاکستان با حدود ۴۶درصد افزایش، تایلند با حدود ۲۵درصد افزایش و ایالات‌متحده با ۲۱درصد افزایش میشود. از آن طرف کشور چین ۲۱درصد، برزیل حدود ۱۰درصد، ویتنام حدود ۸درصد، اروگوئه حدود ۷درصد و ایتالیا بیش از ۲درصد فروش برنج صادراتی خود را کاهش دادهاند.
از دیدگاه قاره‌‌ای، تقریبا چهارپنجم یعنی حدود ۸۰درصد از صادرات برنج در سراسر جهان از کشورهای آسیایی سرچشمه گرفته است که محموله‌های آن در طول سال۲۰۲۴ بالغ‌بر ۲/۳۱میلیارد دلار شده است. این در شرایطی است که صادرکنندگان در اروپا ۱/۷درصد از کل را تامین کردند و پس از آنها تامین‌کنندگان آمریکای شمالی (۴/۶ درصد) و سپس آمریکای لاتین (۵/۵ درصد) به استثنای مکزیک قرار داشتند.
لازم به ذکر است طبق آمارها بزرگ‌ترین وارد‌کنندگان برنج در سال زراعی ۲۰۲۵-۲۰۲۴ کشورهای فیلیپین و ویتنام بوده‌اند و در سال ۲۰۲۴-۲۰۲۳ واردات برنج به فیلیپین حدود ۴/۵میلیون تن بود که آن را به کشور پیشرو در واردات برنج تبدیل کرده است.
منبع: بازار
