آیا دلار آمریکا آماده ورود به عصر دیجیتال است؟

عباس وفادار- شیوا وفادار– دلار آمریکا سال‌ها مهم‌ترین ارز جهان بود؛ ارزی که تقریبا همه کشورها برای ذخایر ارزی و مبادلات بین‌المللی به آن تکیه می‌کردند اما حالا شرایط تغییر کرده است. سهم دلار از ذخایر ارزی جهان که در سال۲۰۰۱ حدود ۷۳‌درصد بود، امروز به ۵۸‌درصد رسیده؛ کمترین میزان در چند دهه اخیر. این کاهش بیشتر به نفع ارزهایی مثل دلار کانادا، دلار استرالیا و یوآن چین بوده که تنوع بیشتری برای ذخایر ارزی کشورها ایجاد می‌کنند. با این حال در دنیای جدید و در حال رشد مالی دیجیتال، داستان دلار فرق می‌کند. اینجا نه‌تنها جایگاهش تضعیف نشده بلکه حتی پررنگ‌تر هم شده است. اگر به شاخص‌های مالی جهانی نگاه کنیم، سهم دلار چنین است: پرداخت‌های بین‌المللی: ۵۰درصد، بدهی‌های بین‌المللی: ۵۱درصد ، وام‌های خارجی: ۵۳درصد، ذخایر ارزی کشورها: ۵۸درصد و استیبل‌کوین‌ها: ۹۹درصد در شاخص‌های سنتی مثل پرداخت‌ها یا ذخایر، سهم دلار بین ۵۰ تا ۶۰ درصد است و روندی نزولی دارد اما در دنیای رمز‌پول‌ها تقریبا تمام استیبل‌کوین‌ها به دلار متصل‌اند. این یعنی دلار همچنان در اقتصاد دیجیتال بی‌رقیب است. استیبل‌کوین‌ها ارزهای دیجیتالی هستند که ارزششان به یک دارایی باثبات مثل دلار وابسته است. هدفشان این است که مانند بیت‌کوین یا اتریوم نوسانات شدید قیمتی نداشته باشند. در واقع می‌توان آنها را نسخه دیجیتال دلار روی بلاکچین دانست. نکته مهم اینجاست که برای عرضه استیبل‌کوین، ناشران باید دارایی‌های واقعی مثل اوراق خزانه آمریکا بخرند. این کار تقاضای جدیدی برای دلار ایجاد می‌کند. به همین دلیل حتی کسانی که به سیستم بانکی آمریکا دسترسی ندارند، از طریق استیبل‌کوین‌ها به دلار می‌رسند. بسیاری از کشورهایی که تحت تحریم یا محدودیت‌های مالی هستند از این ابزار برای تجارت خارجی استفاده می‌کنند؛ از جمله ایران. در عمل، استیبل‌کوین‌ها تبدیل به دلار دیجیتال خصوصی شده‌اند که سرعت و گستره گردش دلار در اقتصاد جهانی را افزایش داده‌اند. جالب اینکه ناشران بزرگ استیبل‌کوین امروز جزو ۲۰خریدار اصلی اوراق بدهی دولت آمریکا هستند. این یعنی دلار از مسیر بلاکچین در حال تقویت موقعیت جهانی خود است. البته این روند بدون ریسک نیست. اگر کشورهایی مثل چین، اتحادیه اروپا یا حتی خود آمریکا ارز دیجیتال رسمی بانک مرکزی‌شان را راه‌اندازی کنند یا اگر استیبل‌کوین‌های غیردلاری (مثلا یورویی یا یوآنی) با قدرت وارد بازار شوند، ممکن است سلطه دلار در این فضا به چالش کشیده شود اما فعلا واقعیت این است در حالی که دلار در دنیای مالی سنتی آرام‌آرام عقب‌نشینی می‌کند، در دنیای دیجیتال جایگاهی قدرتمندتر از همیشه پیدا کرده است.

*مدیرعامل موسسه حسابرسی آزمون‌پرداز، **کارشناس ریاضیات مالی