آدرس غلط به فعالان اقتصادی!
جهان‌صنعت– در حالی که مکانیسم ماشه فعال شده، نگرانی‌ها نیز در بین فعالان اقتصادی معدنی افزایش یافته است. برخی با انتقاد از اینکه مسوولان اطلاعات کافی در مورد پیامدهای آن نداشته و یا اطلاعات غلط را پخش می‌کنند، از این مهم گلایه دارند که باید واقع‌بین‌تر از اینها بود. در عین حال برخی دیگر باور دارند که اسنپ بک عملا چیز تازه‌ای به محدودیت‌های گذشته اضافه نمی‌کند.
اخیرا عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی اظهار کرده است که بسیاری از کشورهای بزرگ همچون روسیه، چین و هند و همچنین بخش قابل‌توجهی از کشورهای منطقه از تحریم‌های تحمیلی آمریکا و چند کشور اروپایی تبعیت نمی‌کنند و به عنوان همکار ایران باقی خواهند ماند. این مقام مسوول تاکید دارد که نگرانی جدی درباره توقف فعالیت صنایع فولادی و معدنی کشور وجود ندارد. هرچند درست است که بخشی از هزینه‌ها افزایش خواهد یافت اما این فشارها با اتخاذ سیاست‌های درست مدیریتی و دیپلماسی اقتصادی قابل کنترل است و نمی‌تواند موجب فلج شدن صنایع شود. این در حالی است که فعالان بخش معدن ضمن گلایه از تصمیم‌گیری‌های فعلی باور دارند که فعال شدن مکانیسم ماشه، هزینه‌های صادرات و واردات را افزایش داده و بیشترین تاثیر را بر جابه‌جایی پول و حمل دریایی خواهد گذاشت. گفته می‌شود وقتی مسوولان اطلاعات درستی ارائه نمی‌دهند، به جای اینکه اوضاع بهتر شود برعکس قضیه رخ می‌دهد.
هرچند صورت مساله تحریم‌ها ظاهرا همان صورت مساله تحریم‌های قبل از برجام است اما روش‌های کنترلی آن بسیار شدیدتر و قوی‌تر خواهد شد؛ به طوری که اگر آن زمان سیستم‌های کنترلی سازمان ملل نسبت به این تحریم‌ها هر عکس‌العملی نشان می‌داد، اکنون این عکس‌العمل‌ها چند برابر قوی‌تر خواهد بود.
تهدیدات مکانیسم ماشه
محمد میرزایی یک فعال معدنی در این خصوص به «جهان‌صنعت» گفت: به تعبیری آزاد‌ترین کشور هستیم چراکه شاهدیم مسوولان مذاکره به سلیقه خود از چارچوب مذاکره فراتر می‌روند! به زبان انگلیسی مسلط نیستند و مفاهیم را جابه‌جا می‌کنند، اسناد را به تصمیم‌گیران ارائه نمی‌کنند و در نهایت باید گفت که مردم را به خاک سیاه می‌نشانند، جالب اینکه کسی هم بازخواست‌شان نمی‌کند!
در ادامه سیامک حاج سیدجوادی، فعال حوزه سنگ در این خصوص به جهان‌صنعت گفت: کجای دنیا این مدل مدیریت را می‌شود پیدا کرد؟! مکانیسم ماشه به معنای بازگشت تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل است؛ بنابراین شامل تحریم‌های مربوط به انرژی اتمی و موشک‌های دارای قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای می‌شود ولاغیر! این فعال حوزه سنگ تصریح کرد: تحریم‌ها در ایران هیچ‌گاه حذف نشده‌اند. حتی در زمان برجام هم تحریم‌ها برای ما که در بخش خصوصی فعالیت صادرات و واردات داشتیم وجود داشت و البته سخت‌تر هم شد. تنها در صورتی که حمل زمینی از مسیرهای بازرگان و نخجوان و همچنین حمل دریایی به امارات به مشکل بخورند، واقعا صادرات ایران و تجارت و تبادلات غیرنفتی ایران با مشکل بزرگی مواجه می‌شود. این کارشناس معدن تاکید کرد: طبق معمول همیشه ما در داخل کشور زودتر اثر این تحولات را بر روی نرخ تبدیل ارز ملاحظه می‌کنیم و بنابراین متاسفانه باید گفت که پیش‌بینی یوروی ۱۶۰هزار تومان و دلار ۱۳۰،۱۴۰هزار تومان به دور از ذهن نخواهد بود.
خطای هاله‌ای
کیوان جعفری‌طهرانی، تحلیلگر ارشد بازارهای جهانی صنایع معدنی و فولاد در این خصوص گفته است: اینکه عده‌ای در داخل مطرح می‌کنند اسنپ‌بک اثری ندارد، بیشتر آدرس غلط دادن بوده و همین مساله نگران‌کننده است. این همان خطای اثر هاله‌ای است که ما وقتی یک چیزی می‌بینیم آن را به سایر شرایط مشابه تعمیم می‌دهیم. این مهم آفت مدیریتی است که بارها در مدیریت راهبردی کلان کشور نیز با آن مواجه شده‌ایم. این در حالی است که فعال شدن مکانیسم‌ماشه، هزینه‌های صادرات و واردات را افزایش داده و بیشترین تاثیر را بر جابه‌جایی پول و حمل دریایی خواهد گذاشت. طهرانی افزود: وقتی مسوولان امر اطلاعات درست نمی‌دهند یا اطلاعات غلط می‌دهند، به جای اینکه اوضاع بهتر شود برعکس بدتر خواهد شد. شاید صورت مساله تحریم‌ها اسما همان صورت مساله تحریم‌های قبل از برجام باشد اما روش‌های کنترلی آن بسیار شدیدتر و قوی‌تر از آن زمان است؛ به‌طوری که اگر آن زمان سیستم‌های کنترلی سازمان ملل نسبت به این تحریم‌ها هر عکس‌العملی نشان می‌داد، اکنون این عکس‌العمل‌ها چند برابر قوی‌تر خواهد بود. وی اضافه کرد: از این پس، نهادهای نظارتی که به کنترل در این قضیه می‌پردازند، شدیدتر عمل خواهند کرد و این مساله بسیار مهمی است که باید توجه داشت؛ امری که هزینه‌های صادرات و واردات را بیشتر خواهد کرد.
تحلیلگر ارشد بازارهای جهانی صنایع معدنی خاطرنشان کرد: فعال شدن مکانیسم ماشه بیشترین تاثیر را در جابه‌جایی پول و در حمل دریایی کالا خواهد گذاشت و قطعا کشتی‌های جمهوری اسلامی قابلیت تردد در بسیاری بنادر کشورها را از دست می‌دهند. همچنین قابلیتی که نرخ پایین کانتینرهای کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران دارد تا حدی از دست می‌رود چراکه امکان تردد در بسیاری بنادر را نخواهند داشت. وی گفت: باید منتظر ماند و عکس‌العمل کشورها را دید؛ ظاهرا چین در این قضیه اعلام کرده که خرید نفت و تجارت با ایران را ادامه می‌دهد و این خبر خوبی است. درخصوص روسیه نظری نمی‌دهم چراکه این کشور هیچ وقت به حرف‌هایی که زده واقعا عمل نکرده است. در مورد هند هم نمی‌توان قضاوت درستی کرد؛ چون هنوز موضع‌گیری آن مشخص نیست. تحلیلگر ارشد بازارهای بین‌المللی فولاد و صنایع معدنی با یادآوری اینکه عمده تجارت ایران با چین است، تاکید کرد: کشورهای حاشیه خلیج‌فارس هم باتوجه به اینکه شاهد حمله اخیر رژیم صهیونیستی به قطر بوده‌اند، اتحادی علیه رژیم صهیونیستی در بین‌شان ایجاد و حتی ممکن است که موضع ایران در بین کشورهای حاشیه خلیج‌فارس تقویت شود اما انتظار معجزه از آنها نمی‌توان داشت. وی اضافه کرد: این کشورها تابع قوانین بین‌المللی هستند و اعمال تحریم‌ها سبب خواهد شد موضع‌گیری آنها نیز نسبت به ایران در موضوعات تجاری مشابه باشد. جعفری‌طهرانی با تاکید بر اینکه باید منتظر ماند و عواقب و اثرات فعال شدن مکانیسم ماشه را دید، تصریح کرد: شرایط امروز به هیچ‌وجه با شرایط قبل مشابه نیست. درست است که در ۴۰سال اخیر همواره در تحریم بودیم اما شرایط تحریم روزبه‌روز سخت‌تر شده و هر چه نرخ تورم افزایش یافت وضعیت اقتصادی کشور بدتر شد. کشور در قبال تحریم‌ها آسیب‌پذیرتر خواهد شد.
اسنپ‌بک تحریم تازه‌ای برای اقتصاد ایران به همراه ندارد
این در حالی است که عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه تحریم‌های موسوم به «اسنپ‌بک» عملا چیز تازه‌ای به محدودیت‌های گذشته اضافه نمی‌کند، گفت: اثرگذاری این تحریم‌ها بیشتر در فضای روانی و ایجاد نوسان در بازار طلا و ارز بوده و تهدید جدی برای صنایع فولادی و معدنی کشور ایجاد نخواهد کرد. علی‌اکبر رنجبرزاده، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی درباره تاثیر اجرای مکانیسم اسنپ‌بک بر عملکرد صنایع فولادی و معدنی کشور اظهار کرد: آنچه در قالب تحریم‌های جدید مطرح شده، در واقع همان محدودیت‌هایی است که پیشتر هم اعمال شده بود؛ از تحریم شرکت‌ها و نهادها گرفته تا مسائل داخلی. بنابراین این موضوع چیز تازه‌ای برای اقتصاد ایران ایجاد نمی‌کند و شکنندگی خاصی به همراه نخواهد داشت. وی افزود: به‌طور کلی این تحریم‌ها نمی‌تواند مشکل جدی و آفریننده بحران برای کشور باشد چراکه ساختار اقتصادی ما پیشتر با چنین محدودیت‌هایی مواجه بوده و راه‌های مقابله با آنها را تجربه کرده است. البته باید پذیرفت که در چند روز اخیر به‌دلیل جو روانی ایجاد شده، شاهد نوساناتی در بازار ارز و طلا بوده‌ایم اما این تغییرات موقتی است و در نهایت به ثبات خواهد رسید. این نماینده مجلس با اشاره به وضعیت صنایع فولادی گفت: فولادی‌ها برای تامین مواد اولیه خود نیازمند حمایت جدی دولت هستند. باید به آنها اجازه داده شود در کنار صادرات محصولات‌شان، واردات مواد اولیه مورد نیازشان را با تناسب منطقی انجام دهند تا چرخه تولید آسیب نبیند. در واقع توجه ویژه به سیاست‌های صادراتی و وارداتی در این حوزه می‌تواند جان تازه‌ای به این صنایع بدهد. رنجبرزاده تاکید کرد: دولت باید فرمول‌های مدیریتی مناسبی برای تسهیل ورود مواد اولیه و جبران فشارهای ناشی از تحریم‌ها تدوین کند. با چنین رویکردی، تولید فولاد و سایر صنایع معدنی تحت‌تاثیر مکانیسم اسنپ‌بک قرار نخواهد گرفت و آنها به حیات اقتصادی خود ادامه خواهند داد.
وی خاطرنشان کرد: نکته مهم دیگر این است که صنایع فولادی و معدنی از مهم‌ترین منابع ارزآوری برای کشور محسوب می‌شوند و تداوم صادرات آنها یک ضرورت جدی است. اگرچه ممکن است هزینه‌های حمل‌ونقل و مسیرهای تجاری به‌دلیل تحریم‌ها افزایش یابد یا ریسک بیشتری داشته باشد اما این موضوع به معنای توقف صادرات یا تامین مواداولیه نیست. عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس تصریح کرد: تجربه نشان داده است که بسیاری از کشورهای بزرگ مانند روسیه، چین و هند و همچنین بخش قابل‌توجهی از کشورهای منطقه از تحریم‌های تحمیلی آمریکا و چند کشور اروپایی تبعیت نمی‌کنند. این کشورها تا به امروز همکاری خود را با ایران ادامه داده‌اند و از این پس نیز همین روند را درپیش خواهند گرفت. بنابراین نگرانی جدی درباره توقف فعالیت صنایع فولادی و معدنی کشور وجود ندارد.
وی یادآور شد: درست است که بخشی از هزینه‌ها افزایش خواهد یافت اما این فشارها با اتخاذ سیاست‌های درست مدیریتی و دیپلماسی اقتصادی قابل کنترل است و نمی‌تواند موجب فلج شدن صنایع شود. آنچه اهمیت دارد حفظ تداوم صادرات و حمایت از تامین مواد اولیه این صنایع است تا تولید ملی در برابر فشارهای خارجی مقاوم باقی بماند.
