آب خاکستری منبع تازه آب برای تهران؟
جهان صنعت– تهران با بهره‌برداری از ۱۱تصفیه‌خانه فاضلاب، سالانه حدود ۳۹۰میلیون مترمکعب پساب تولید می‌کند؛ ظرفیتی که براساس قوانین بالادستی، باید در تامین آب صنایع و آبیاری فضای سبز شهری به کار گرفته شود و توسعه آن به عنوان یکی از راهکارهای اصلی مدیریت بحران آب در پایتخت مورد توجه قرار دارد.
با تداوم خشکسالی و محدودیت منابع آب در پایتخت، استفاده از پساب تصفیه‌شده به عنوان یک منبع پایدار غیرمتعارف بیش از پیش اهمیت یافته است؛ منبعی که می‌تواند هم در تامین آب صنایع و هم در آبیاری فضای سبز شهری نقشی کلیدی ایفا کند. تهران در حال حاضر دارای ۱۱تصفیه‌خانه فاضلاب فعال است که سال گذشته ۳۹۰میلیون مترمکعب پساب تولید کرده‌اند. در افق طرح مدیریت پساب نیاز پایتخت به ۲۲تصفیه‌خانه برآورد شده است؛ به این معنا که علاوه بر واحدهای موجود، سه تصفیه‌خانه توسعه یافته و هشت واحد جدید باید احداث شود.
این شهر همچنین از دو تصفیه‌خانه بزرگ و پیشرفته در جنوب و فیروزبهرام با ظرفیت مجموع ۳۷۶میلیون مترمکعب در سال و ۹ تصفیه‌خانه محلی با ظرفیت سالانه ۷/۱۴میلیون مترمکعب برخوردار است. این واحدها از مدرن‌ترین تاسیسات تصفیه فاضلاب در منطقه به‌شمار می‌روند.
استفاده صنایع از پساب؛ الزام قانونی
مطابق مواد ۳۹ تا ۴۱ قانون برنامه هفتم توسعه و نیز قانون هوای پاک، تمامی صنایعی که در محدوده پوشش تصفیه‌خانه‌های فاضلاب قرار دارند موظف به استفاده از پساب هستند. اگرچه صنایع غذایی و بهداشتی در فرآیندهای تولید امکان استفاده مستقیم از پساب را ندارند اما حتی آنها نیز می‌توانند از این منبع در آبیاری فضای سبز محوطه‌های خود بهره ببرند. براساس داده‌های موجود در سال گذشته تنها پالایشگاه تهران از این ظرفیت استفاده کرده و حدود ۱۹میلیون مترمکعب پساب برداشت کرده است که معادل ۸/۴درصد کل تولید پساب در پایتخت است. اکنون قراردادهایی با صنایع بزرگ منعقد شده تا سهم بیشتری از پساب به این بخش اختصاص یابد.
فرصتی برای شهرداری‌ها
پساب تصفیه شده تهران با استانداردهای سازمان محیط زیست مطابقت داشته و قابلیت مصرف در واحدهای صنعتی متعددی را دارد. همچنین براساس تفاهمنامه وزارت نیرو و شهرداری تهران، ظرفیت ۱۴۵میلیون مترمکعب پساب برای آبیاری فضای سبز شهر در نظر گرفته شده است. در حال حاضر، مقرر شده که شهرداری به میزان ۲/۳۴میلیون مترمکعب از این ظرفیت بهره‌برداری کند؛ به‌گونه‌ای که ۵/۲۰میلیون مترمکعب آن از تصفیه‌خانه‌های جنوب و فیروزبهرام و ۷/۱۳میلیون مترمکعب از تصفیه‌خانه‌های محلی تامین می‌شود.
با توجه به کاهش بارندگی‌ها و افت منابع آب زیرزمینی، بهره‌برداری از پساب در تهران نه یک انتخاب بلکه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است اما با وجود ظرفیت چشمگیر تولید سالانه ۳۹۰میلیون مترمکعب پساب در تهران، سهم استفاده واقعی از این منبع ارزشمند هنوز بسیار محدود است و تنها بخش اندکی از صنایع و شهرداری‌ها به شکل موثر از آن بهره‌برداری می‌کنند.
در حالی که قوانین بالادستی صنایع را موظف به استفاده از پساب کرده و تفاهمنامه‌های متعددی برای آبیاری فضای سبز شهری امضا شده، فاصله معناداری میان ظرفیت ایجاد شده و میزان مصرف وجود دارد. اگر این روند اصلاح نشود، بخش بزرگی از منابعی که می‌تواند فشار بر سفره‌های زیرزمینی را کاهش دهد و نقش مهمی در مدیریت بحران آب تهران داشته باشد، همچنان بلااستفاده خواهد ماند.
منبع: ایسنا
