قند و دندان؛ باکتریها در چند ثانیه اسید تولید میکنند
جهان صنعت، قند حتی ظرف چند ثانیه پس از ورود به دهان شروع به اثرگذاری بر دندانها میکند و این روند میتواند به تدریج به پوسیدگی منجر شود. بسیاری از افراد میدانند مصرف بیشازحد شیرینی میتواند به دندانها آسیب بزند، اما شاید کمتر کسی بداند که بلافاصله بعد از اولین لقمه یا جرعه شیرین چه اتفاقی در دهان رخ میدهد.
وقتی قند وارد دهان میشود، باکتریهایی که در دهان زندگی میکنند بلافاصله شروع به استفاده از آنها برای رشد و تکثیر میکنند. در فرآیند تبدیل قند به انرژی، مقدار زیادی اسید توسط این باکتریها تولید میشود.
باکتریهای دهان بلافاصله قند را مصرف کرده و آن را به انرژی تبدیل میکنند و در این فرآیند اسید تولید میکنند که میتواند مینای دندان را حل کند.
در عرض یک تا دو دقیقه پس از مصرف مواد غذایی یا نوشیدنیهای پرقند، سطح اسیدیته دهان به حدی میرسد که میتواند مینای دندان را حل کند؛ یعنی همان لایه معدنی محافظ سطح دندان. خوشبختانه بزاق دهان به سرعت وارد عمل میشود و علاوه بر شستن قندهای اضافی، اسیدها را نیز خنثی میکند. همچنین باکتریهای مفید دیگری در دهان با باکتریهای مضر رقابت و تلاش میکنند سطح اسیدیته را به حالت طبیعی بازگردانند.
بااینحال، مصرف مکرر شیرینیها و نوشیدنیهای قندی میتواند باکتریهای مضر را بیش از حد تغذیه کند؛ به طوری که نه بزاق و نه باکتریهای مفید قادر به کنترل آنها نیستند. باکتریهای مسبب پوسیدگی از قندها برای ساختن لایهای چسبناک به نام بیوفیلم یا زیستلایه استفاده میکنند که مثل دژ محکمی به دندان میچسبد و مانع عملکرد بزاق میشود.
زیستلایهها به سختی حذف و باعث میشوند باکتریهای مضر در شرایط اسیدی زنده بمانند، در حالی که باکتریهای مفید نمیتوانند در این محیط رشد کنند. نتیجه این فرآیند، کاهش تدریجی مواد معدنی دندان است که در نهایت میتواند به شکل پوسیدگی ظاهر شود و گاهی با درد همراه باشد.
برای محافظت از دندانها در برابر این فرآیند، چند اقدام ساده مؤثر است. کاهش میزان مصرف قند و خوردن شیرینی یا نوشیدنی قندی همراه با وعده غذایی، باعث افزایش تولید بزاق میشود و این بزاق به شستشوی قندها و خنثی کردن اسید کمک میکند.
مصرف مداوم شیرینی و نوشیدنیهای قندی، باکتریهای مضر را بیش از حد تغذیه میکند و باعث ایجاد لایهای چسبناک روی دندانها میشود که عملکرد محافظتی بزاق را محدود میکند
همچنین باید از مصرف مداوم تنقلات و نوشیدنیهای قندی در طول روز اجتناب کرد، بهویژه محصولاتی که حاوی شکر معمولی یا شربت ذرت با فروکتوز بالا هستند؛ زیرا قرارگرفتن مداوم دهان در معرض قند باعث افزایش طولانیمدت اسیدیته میشود.
مسواک زدن منظم، بهویژه پس از وعدههای غذایی، و استفاده روزانه از نخ دندان نیز نقش حیاتی در حذف پلاکهای دندانی دارد و به پاکسازی مناطقی که مسواک به آنها دسترسی ندارد کمک میکند.
با رعایت این نکات ساده، میتوان باکتریهای ایجادکننده پوسیدگی را کنترل و از دندانها در برابر اثرات مخرب قند محافظت کرد. این اقدامات نه تنها به سلامت دندان کمک میکنند، بلکه لبخندی سالم و درخشان برای طولانیمدت فراهم میآورند.
منبع: زومیت
