آتشسوزی جنگلهای الیت؛ تهدیدی برای خاک چندمیلیونساله و ذخایر ژنتیکی منطقه
جهان صنعت، هادی کیا دلیری روز دوشنبه در سمپوزیوم بینالمللی خاک سالم و مدیریت جامع حوزههای آبریز شهری به مناسبت روز جهانی خاک که در محل سازمان منابع طبیعی و آبخیزان کشور برگزار شد در پاسخ به ایرنا در خصوص وسعت آتش سوزی جنگلهای الیت افزود: آتش سوزی جنگلهای های الیت از دهم آبان ماه با آتش گرفتن چند درخت توسط عوامل انسانی شروع شد.
معاون آموزش و مشارکتهای مردمی سازمان حفاظت محیط زیست کشور اظهار داشت: نوع آتش در این حادثه عمدتاً سطحی و زیرزمینی بود و به همین دلیل گمراهکننده بود. زیرا پس از خاموشی آتش بعد از دو روز یا سه روز مجددا آتش سوزی از سر گرفته میشد، در حالی که در واقع آتش در لایههای زیرین و در داخل درهها مخفی است و میتواند شبها شدت بیشتری پیدا کند.
وی با بیان اینکه این آتشسوزیها در منطقهای بسیار صعبالعبور رخ داده است، تصریح کرد: این محل جایی است که رفت و آمد ۱۲ ساعت طول می کشد و نیازمند استقرار نیروهای متخصص و تجهیزات مانند آتشبارها است تا جلوی پیشروی حریق گرفته شود.
آمار سالانه آتش سوزی ها
کیادلیری گفت: بر اساس آمارها، در ۱۰ سال اخیر میانگین سالانه آتشسوزی جنگل ها حدود ۱۸ هزار هکتار بوده است، اما در برخی سالها این رقم به ۵۰ تا ۶۰ هزار هکتار نیز رسیده است که نشاندهنده شدت و گستردگی بیشتر این حوادث است.
وی افزود: تغییرات در الگوهای مکانی و زمانی این آتشسوزیها، نشاندهنده شدت آشفتگی های غیرطبیعی و نوظهور است که طبیعت به تنهایی توان مقابله با آن را ندارد و نیازمند برنامهریزی و مدیریت علمی است.
معاون آموزش و مشارکتهای مردمی سازمان حفاظت محیط زیست کشور اظهار داشت: مطابق برآوردهای اولیه حدود ۱۵۰ تا ۱۸۰ هکتار از جنگلها درگیر آتشسوزی شده است و تخمین زده میشود که حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد درختان در این منطقه آسیب دیده باشند.
وی تصریح کرد: آتشسوزیها بیشتر در شبها شدت میگیرند، زیرا گرما به سمت بالا میرود و آتش در داخل درهها و لاشههای درختان عمق میگیرد.
کیا دلیری ادامه داد: با توجه به فصل پاییز انتظار میرود در بهار آینده، درختان مجدداً سبز شوند، اما خسارات اصلی نیازمند مطالعه دقیق است. زیرا علاوه بر درختان، خاک، حیوانات، خزندگان و عناصر منحصربهفرد منطقه نیز در معرض آسیب قرار گرفته اند که نیازمند بررسی و مطالعه دقیق از میزان خسارتها است.
آتشی که خاموش نشد
معاون آموزش و مشارکتهای مردمی سازمان حفاظت محیط زیست کشور گفت: هنوز درگیر آتش هستیم و نیروهای محیط زیست و منابع طبیعی در حال تلاش برای مهار کامل آتش هستند، در حالی که باد با سرعت ۶۰ کیلومتر در ساعت این آتشسوزیها را تشدید میکند.
وی افزود: یکی از خطرات مهم این آتشسوزیها، تخریب لایههای لاشههای درختان در شیبها است که نقش مهمی در نگهداری آب و جلوگیری از سیل دارند؛ با از بین رفتن این لایهها، احتمال وقوع سیلهای شدید و جاری شدن سیلاب افزایش مییابد.
این مقام مسئول، علت اصلی این آتشسوزیها را عامل انسانی همچون شکارچیان دانست و اظهار داشت: حدود ۹۰ درصد آتشسوزیها در جنگلها به دلیل خطای انسانی است. آموزش و فرهنگسازی در این حوزه بسیار مهم است، زیرا حتی سهلانگاریهای غیرعمد نیز میتواند منجر به حوادث بزرگ شود.
بارشهای موثر، راهکار مقابله
کیا دلیری گفت: در مورد راهکارهای مقابله، نیازمند بارشهای مؤثر و مدیریت علمی هستیم. بارانهای ۱۰ میلیمتری میتواند خاک را خنک و آتش را کنترل کند، اما تا زمانی که این بارشها رخ ندهد، نیروهای امدادی در حال فعالیت هستند.
وی افزود: به طور قطع مطالعه کامل خسارات، شامل بررسی خاک، گونههای نادر و تأثیرات زیستمحیطی، زمانبر بوده و نیازمند نمونه برداری و تحقیقات علمی است.
معاون آموزش و مشارکتهای مردمی سازمان حفاظت محیط زیست کشور بر این باور است که از نظر اثرات بلندمدت، آتشسوزیها ممکن است در برخی موارد به زادآوری مجدد جنگل کمک کنند. چون لایههای آتشزده میتوانند بذرها را آزاد و زمین را برای رشد جدید آماده کنند اما خسارات اصلی شامل تخریب درختان پیر، گونههای نادر و ذخایر ژنتیکی است که در صورت وقوع حادثه ممکن است تنوع زیستی منطقه کاهش یابد.
این مقام مسئول سازمان حفاظت محیط زیست کشور تصریح کرد: مدیریت خاک و منابع طبیعی نیازمند تغییر در سبک زندگی و رفتارهای انسانی است. مسئولیت این تغییرات بر عهده ما است و باید از فناوری و تکنولوژیهای نوین بهرهمند شویم.
کیا دلیری افزود: هرچند تحریم ها این مسیر را سختتر میکنند اما تغییر اقلیم و بحرانهای زیستمحیطی مرزهای جغرافیایی نمیشناسند و همکاری جهانی در این حوزه ضرورت دارد.
ایرنا
