توهم اتحاد فرا آتلانتیکی
جهان‌صنعت – روزنامه گاردین در گزارشی تحلیلی نوشت که اروپا در هفته‌ای که طرح تازه دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا برای آینده جنگ اوکراین بدون مشورت با آنها روی میز گذاشته شده بیش از هر زمان دیگری با خطر تنهایی در برابر روسیه، سست شدن اتحاد فراآتلانتیک و تردید نسبت به اتکای راهبردی بر ایالات‌متحده روبه‌رو شده است.
گاردین با مرور سلسله رویدادهای دیپلماتیک و رسانه‌ای پیرامون طرح ۲۸بندی ترامپ برای پایان جنگ اوکراین این هفته را
نقطه عطفی توصیف کرده که در آن رهبران اروپایی برای اولین‌بار به‌طور عریان با این واقعیت روبه‌رو شدند که واشنگتن بدون هماهنگی جدی با بروکسل و پایتخت‌های اروپایی حاضر است بر سر معماری امنیتی قاره اروپا با مسکو وارد معامله شود.
در این گزارش از قول دیپلمات‌های ارشد اروپایی نقل شده که «اروپا در برابر روسیه تنها مانده» و دیگر نمی‌تواند مانند گذشته روی چتر امنیتی آمریکا به‌عنوان یک تضمین بدیهی و مسلم حساب کند.
به گزارش ایرنا، مطلب گاردین توضیح می‌دهد که چگونه افشای نقش یک تاجر و فرستاده نزدیک به ترامپ در دیدار با مقامات سابق و فعلی روسیه برای تنظیم این طرح به‌همراه انتشار جزئیات نسخه اولیه سند شوک شدیدی به پایتخت‌های اروپایی وارد کرده است. برخی رسانه‌های غربی پیشتر گزارش داده بودند که این طرح در جلساتی در میامی با حضور چهره‌های نزدیک به ترامپ و طرف‌های مرتبط با کرملین روی میز قرار گرفته و درعمل بسیاری از خواسته‌های حداکثری مسکو را بازتاب می‌دهد.
براساس همین روایت‌ها نسخه اولیه طرح ۲۸بندی شامل پذیرش عملی کنترل روسیه بر بخش‌های وسیعی از شرق اوکراین ازجمله بخش‌هایی از دونباس، کاهش قابل‌توجه اندازه ارتش اوکراین، محدودشدن دسترسی این کشور به برخی انواع تسلیحات دوربرد و کنارگذاشتن چشم‌انداز عضویت در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) برای همیشه عنوان شده است.
در برخی تحلیل‌های منتشرشده در گاردین و دیگر رسانه‌ها از این طرح به‌عنوان سند آتش‌بس برمبنای خطوط فعلی نبرد و امتیازگیری ارضی یاد شده که بدون حضور اروپا برای اوکراین یک «انتخاب ناممکن» خلق می‌کند.
گاردین می‌نویسد: برای بسیاری از پایتخت‌های اروپایی مشکل فقط محتوای طرح ترامپ نبوده بلکه شیوه شکل‌گیری آن و پیام سیاسی پشت ماجراست. مقام‌های اروپایی به این نتیجه رسیدند که آمریکا آماده است حتی درباره سرنوشت مرزهای اروپا و آرایش امنیتی قاره صرفا با مسکو و کی‌یف وارد معامله شود و نقش اتحادیه اروپا را به یک ناظر حاشیه‌ای تقلیل دهد.
همین احساس حاشیه‌ای‌شدن اروپا به‌ویژه پس از آن تشدید شده که گزارش‌هایی از نقل قول برخی مقامات آمریکایی در نشست‌های ناتو منتشر شد که از احتمال تحت‌فشارگذاشتن ولادیمیر زلنسکی، رییس‌جمهور اوکراین برای پذیرفتن توافق در روزها یا هفته‌های پیش‌رو سخن گفتند آن‌هم با این تهدید که درصورت نپذیرفتن اوکراین بعدها با «توافق بدتری» روبه‌رو خواهد شد.
در بخش دیگری از گزارش گاردین به فضای افکار عمومی و نخبگان اروپا بعد از انتشار این طرح اشاره شده و نقل‌قول‌هایی از مسوولان سیاسی فعلی و سابق آورده می‌شود.
همزمان برخی اندیشکده‌های اروپایی ازجمله چتم‌هاوس در یادداشت‌هایی تاکید کردند که رهبران اروپایی در حمایت از کی‌یف بیش از حد کند و محتاط بوده و اکنون اگر نتوانند موضع مستقلی دربرابر واشنگتن شکل دهند ممکن است برای سال‌ها زیر سایه توافقی قرار گیرند که در جای دیگری نوشته شده است.
همزمان با این تحولات اوکراین و برخی پایتخت‌های اروپایی تلاش کردند نسخه‌ای اصلاح‌شده از طرح را روی میز گذاشته تا به‌گفته آنها برخی از امتیازهای اعطایی به مسکو تعدیل شود اما گزارش‌های رسانه‌ای نشان می‌دهد این تلاش با استقبال کرملین روبه‌رو نشده و مسکو طرح اروپایی را به‌عنوان سندی یک‌طرفه رد کرده است.
مجموعه این رویدادها از نگاه تحلیلگران اروپایی تصویری از شکاف عمیق بین نگاه آمریکا و اروپا به مفهوم صلح در اوکراین ترسیم کرده که در آن واشنگتن بیشتر به‌دنبال بستن پرونده جنگ در چارچوب ملاحظات داخلی خود است. این در حالی است که برای اروپا مدل پایان جنگ به‌صورت مستقیم به معماری امنیتی چند دهه آینده قاره گره خورده است.
این احساس تنهایی اروپا فقط در حوزه نظامی و امنیتی خلاصه نمی‌شود و به عرصه‌های مالی و حقوقی نیز سرایت کرده است. نمونه بارز آن جدال درون اتحادیه اروپا بر سر نحوه استفاده از دارایی‌های منجمد روسیه است. درحالی‌که واشنگتن و برخی پایتخت‌های اروپایی بر استفاده از سود این دارایی‌ها به‌عنوان پشتوانه وام جدید برای اوکراین اصرار دارند برخی کشورهای عضو نسبت به تبعات حقوقی و مالی این تصمیم هشدار داده و آن را اقدامی می‌دانند که می‌تواند جذابیت یورو و سیستم مالی اروپا را در بلندمدت تضعیف کند.
در لندن، پاریس، برلین و بروکسل بحث دیگری نیز در جریان است آن‌هم اینکه آیا اروپا می‌تواند به‌طور واقعی راهبرد استقلال راهبردی را عملی کند یا نه. طرح‌هایی همچون ایده تشکیل ائتلاف مشتاقان برای استقرار یک نیروی چندملیتی به شکل عمده اروپایی در اوکراین پس از هر توافق احتمالی، تلاش برای هم‌افزایی بودجه‌های دفاعی در قالب سازوکارهای مشترک بودجه‌ای دفاعی اروپا و بحث بر سر ایجاد ظرفیت صنعتی مشترک در حوزه تسلیحات همگی نشانه‌هایی هستند از اینکه قاره پیر به دنبال کاهش وابستگی یک‌جانبه به واشنگتن است اما در عین حال گزارش‌های کارشناسی و ارزیابی‌های رسمی یادآور می‌شود که بدون حدی از حمایت لجستیکی و سیاسی آمریکا تبدیل این ایده‌ها به واقعیت کار ساده‌ای نخواهد بود.
در کل گزارش گاردین این هفته را «هفته‌ای که اروپا فهمید در برابر روسیه تنهاست» توصیف می‌کند؛ نه از این جهت که واشنگتن ناگهان به‌طور کامل از میدان خارج شده بلکه از این منظر که رهبران اروپایی به‌صورت عینی با محدودیت‌های اتکای صرف به چتر امنیتی آمریکا روبه‌رو شدند. در چنین فضایی بحث بر سر آینده اتحاد فراآتلانتیک وارد مرحله تازه‌ای شده که در آن اروپا از یک‌سو نمی‌خواهد در معادله قدرت جهانی از آمریکا فاصله کامل بگیرد و ازسوی دیگر به‌خوبی می‌داند هر رکبی که در پرونده اوکراین بخورد می‌تواند دهه‌ها سیاست امنیتی و توازن قوا در این قاره را تحت‌تاثیر قرار دهد.
