آلودگی هوا سالانه ۵۸هزار قربانی می‌گیرد
جهان صنعت- رییس انجمن علمی هوای پاک ایران و دانشیار پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور با اشاره به نتایج گزارش‌های هیات بین‌المللی تغییر اقلیم (IPCC) در انتشار گازهای گلخانه‌ای گفت که بیش از ۷۵درصد این انتشارها ناشی از فعالیت‌های بخش انرژی است و همین سهم بالا ضرورت تولید انرژی پاک و بهبود بهره‌وری را بیش از پیش برجسته می‌کند.
ساویز صحت‌کاشانی ادامه داد: سطوح ناسالم ذرات معلق کمتر از ۵/۲میکرومتر و دی‌اکسید نیتروژن ناشی از سوخت‌های فسیلی به‌طور قابل‌توجهی از نقاط مشترک گازهای گلخانه‌ای و آلودگی هوا بوده که بر اهمیت کنترل همزمان هر دو موضوع تاکید دارد.
سهم ۴۰درصدی گردوخاک از هواویزهای جو
رییس انجمن علمی هوای پاک ایران بیان کرد: در کنار آلاینده‌های انسان‌زاد چشمه‌های انتشار طبیعی نیز وجود دارند؛ مانند گردوخاک که حدود ۴۰درصد از کل هواویزهای جو پایین را تشکیل می‌دهد. این ذرات می‌توانند تا یک هفته در جو باقی بمانند و حتی بر فراز قاره‌ها ترابرد شده و آثار محلی و منطقه‌ای به‌همراه داشته باشند. اینجاست که نقش «دیپلماسی محیط‌زیست» و همکاری‌های بین‌المللی بیش از پیش آشکار می‌شود.
وی ادامه داد: همان‌گونه که هموطنان ما به‌ویژه در استان‌های نیمه‌غربی کشور تجربه می‌کنند فعال‌شدن چشمه‌های گردوخاک از اواسط بهار تا اواسط تابستان آسیب‌پذیری مناطق مرزی را افزایش داده و تحقیقات وزارت بهداشت نیز نشان می‌دهد گردوخاک علاوه بر اثرات شدید روی دستگاه تنفسی و قلبی‌عروقی آثار اجتماعی جدی در استان‌هایی مانند ایلام ایجاد کرده است.
صحت‌کاشانی تصریح کرد: همین وضعیت در استان سیستان‌وبلوچستان نیز مشاهده می‌شود. شهر زابل در سال۲۰۱۶ از منظر ذرات معلق با قطر کمتر از ۵/۲میکرومت به‌عنوان آلوده‌ترین شهر جهان شناخته شد. در کنار این داده‌ها سازمان جهانی بهداشت اعلام می‌کند حدود ۹۹درصد مردم جهان تحت تاثیر هوای نامطلوب هستند و غلظت آلاینده‌ها معمولا فراتر از حدود مجاز کیفیت مطلوب هوا قرار دارد.
مرگ‌ومیر آلودگی هوا ۲برابر تصادفات است
رییس انجمن علمی هوای پاک ایران یادآور شد: براساس برآورد سازمان جهانی بهداشت سالانه بیش از ۱۳میلیون مرگ در جهان به دلیل عوامل محیطی قابل اجتناب ازجمله آلودگی هوا رخ می‌دهد. این آمار را باید در کنار اعلام چند روز گذشته کمیسیون بهداشت مجلس قرار داد که هزینه درمان بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا را سالانه ۱۲میلیارد دلار عنوان کرده که رقمی بسیار نگران‌کننده است. گزارش وزارت بهداشت در سال جاری نیز نشان می‌دهد حدود ۵۸هزار مرگ در کشور ناشی از آلودگی هوا بوده؛ آماری که بیش از دو برابر تلفات تصادفات جاده‌ای است.
دانشیار پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور اظهار کرد: با وجود «قانون هوای پاک» که از سال۱۳۹۶ تصویب و لازم‌الاجرا بوده اجرای یکپارچه این قانون هنوز محقق نشده است. سازمان حفاظت محیط‌زیست به‌عنوان ناظر تلاش‌های قابل تقدیری داشته اما اجرای کامل قانون نیازمند اراده ملی و مشارکت تمامی ۲۱دستگاه اجرایی است. شناسایی منافع مشترک و اتخاذ سیاست‌های هم‌افزا در مدیریت و کاهش آلودگی هوا از ضروریات امروز کشور است.
هشدار درباره ساخت‌وسازهای منطقه۲۲؛ کریدورهای باد تهران مسدود است
صحت‌کاشانی افزود: یکی دیگر از چالش‌های اصلی توسعه اقدامات دانش‌محور است. همکاری‌های ملی و فرامرزی در حوزه آلودگی هوا به‌ویژه در زمینه یکپارچه‌سازی گزارش‌ها و نظارت مستمر در دنیا موفق بوده اما در کشور ما همچنان با ابهام و تعلل مواجه است. نمونه‌ای از ضرورت این همکاری‌ها موضوع بلندمرتبه‌سازی در منطقه۲۲ تهران است.
وی بیان کرد: از زمانی که ساخت‌وسازهای گسترده در منطقه۲۲ آغاز شده گزارش‌هایی تهیه و حتی به رییس مجلس ارائه شد. این منطقه در محل کریدور باد تهران است و وزش باد غالب از غرب نقش تعیین‌کننده‌ای در جاروب آلاینده‌ها در کلان‌شهر تهران دارد اما افزایش ساخت‌وسازها به‌ویژه بناهای مرتفع این مسیر باد را مختل کرده است. مدل‌سازی‌های دانشگاهی نیز کاهش سرعت باد و افزایش پدیده حبس آلاینده‌ها را تایید می‌کند.
او ادامه داد: این آثار ممکن است در کوتاه‌مدت محسوس نباشد اما به‌صورت خزنده و غیرخطی تاثیر گذار است. دخالت‌های انسانی در کنار تغییرات اقلیمی سهم مهمی در گسترش گردوخاک دارد. دیپلماسی محیط‌زیست در تعامل با کشورهای همسایه به‌ویژه درمورد گردوخاک ضروری است.
رییس انجمن علمی هوای پاک ایران یادآور شد: پژوهشگاه هواشناسی با نظارت سازمان حفاظت محیط‌زیست چندین پروژه ملی برای شناسایی چشمه‌های گردوخاک داخلی و فرامرزی و تدوین برنامه اقدام برای ۲۵کشور انجام داده است. مدل‌سازی و پیش‌بینی آلاینده‌ها نیز برای ۹کلان‌شهر کشور اجرا شده است. این سامانه اکنون عملیاتی است و سازمان هواشناسی روزانه پیش‌بینی آلودگی هوا را منتشر می‌کند. این اقدام در راستای اجرای ماده۳ آئین‌نامه اجرایی قانون هوای پاک انجام شده است.
تالاب شادگان در فصل سرد به چشمه گردوخاک تبدیل می‌شود
صحت کاشانی در پایان خاطرنشان کرد: آلودگی هوا متاثر از واداشت‌های اقلیمی(چه طبیعی و چه ناشی از مداخلات انسانی) است. خشک‌شدن دریاچه ارومیه نمونه‌ای از عواملی بوده که می‌تواند چشمه‌های گردوخاک محلی ایجاد کرده و آسیب جدی برای ساکنان محلی داشته باشد. تالاب شادگان نیز در فصل‌های سرد سال با وزش بادهای جنوب‌شرقی بر فراز خلیج‌فارس متاثر از استقرار جبهه سرد در منطقه به چشمه گردوخاک داخلی تبدیل می‌شود.
منبع: مهر
