چالش حماس: مخالفت با قطعنامه ۲۸۰۳، رویارویی با هشت کشور عربی
جهان صنعت، احمد زیدآبادی در یادداشتی در روزنامه هم میهن نوشت: تصویب قطعنامه پیشنهادی آمریکا در مورد نوارغزه از سوی شورای امنیت سازمان ملل، طرح صلح ۲۰ بندی دونالد ترامپ را در مسیر اجرا قرار داد. قطعنامه با ۱۳ رأی موافق اعضای شورای امنیت به تصویب رسید و چین و روسیه به عنوان دو عضو دارای حق وتو از شرکت در رأی‌گیری خودداری کردند.
طبق قطعنامه ۲۸۰۳ شورای امنیت، یک «هیئت صلح» به ریاست نمادین دونالد ترامپ اداره امور نوار غزه را تا پایان سال ۲۰۲۷ به عهده می‌گیرد. مدیریت بودجه بازسازی و تأیید مقام‌های محلی و پلیسِ نوارغزه در حوزه اختیارات هیئت صلح قرار دارد. در قطعنامه ۲۸۰۳ تشکیل یک نیروی ثبات‌آفرین بین‌المللی تحت فصل هفتم منشور ملل متحد، به منظور خلع سلاح کامل، نابودی تونل‌های زیرزمینی، کنترل مرزها و حفاظت از فرایند کمک‌های انسان‌دوستانه پیش‌بینی شده است.
روند خلع سلاح و خروج ارتش اسرائیل از مناطق اشغالی نوارغزه نیز در چهار مرحله در نظر گرفته شده است. در انتهای آخرین مرحله، سپردن امنیت نوارغزه به پلیس آموزش‌دیده فلسطینی، برگزاری انتخابات آزاد در کرانه باختری و نوارغزه برای انتقال قدرت به فلسطینی‌ها و حرکت مشروط در مسیر تشکیل کشور مستقل فلسطین مورد تأکید قرار گرفته است.
پیش‌نویس این قطعنامه پس از درخواست هشت کشورعرب و مسلمان برای اصلاح آن، نهایی شد و با حمایت قاطع آنها از تصویب شورای امنیت سازمان ملل گذشت. در واقع محتوای قطعنامه ۲۸۰۳ چیزی جز ایجاد مشروعیت قانونی بین‌المللی برای طرح صلح ترامپ و تعیین مراحل اجرای آن نیست. به عبارت دیگر، اجرای طرح جنبه الزام‌آور پیدا کرده و دست ایالات متحده را برای برخورد با کارشکنی در مسیر آن باز گذاشته است.
هماهنگی داماد ترامپ و کشورهای عرب
در حقیقت، جارد کوشنر داماد رئیس‌جمهور آمریکا در هماهنگی با چند کشور عرب و مسلمان، طرح صلح ترامپ را تدوین کرد و هدف نهایی از آن نیز عادی‌سازی روابط کشورهای عرب و مسلمان با اسرائیل به بهای ترسیم چشم‌اندازی برای استقلال کشور فلسطین است. در جبهه فلسطینی، سازمان اسلامگرای حماس با قطعنامه ۲۸۰۳ مخالفت کرده و «پیشنهاد عربی برای صلح در غزه» را راه‌حل مناسب‌تری دانسته است.
این در حالی است که قطعنامه ۲۸۰۳ حاصل ادغام پیشنهاد چند کشور عرب و مسلمان با پیش‌نویس دولت ترامپ است و از همین رو مخالفت حماس با آن، خطر رویارویی علنی این سازمان با هشت کشورِ مصر، عربستان، اردن، قطر، امارات، ترکیه، پاکستان و اندونزی را در پی دارد. بنابراین مخالفت حماس با اجرای قطعنامه بعید است ادامه یابد. در طرف اسرائیلی اما قطعنامه ۲۸۰۳ مخالفان متنفذ و قدرتمندی دارد.
بزالل اسموتریچ و ایتامار بن‌گویر رهبران دو حزب فوق‌افراطی صهیونیست مذهبی و اقتدار یهود، مخالفت قاطع خود را با مفاد قطعنامه اعلام کرده‌اند و آویگدور لیبرمن رهبر حزب «اسرائیل خانه ما» از سران اپوزیسیون نیز موضعی تقریباً مشابه آنها گرفته است.
بقای دولت بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل به حمایت بن‌گویر و اسموتریچ از آن وابسته است، از همین رو، نتانیاهو برای آرام کردن دو متحد خود، بر عزم خویش برای جلوگیری قاطع از تشکیل کشور مستقل فلسطینی در کرانه باختری و نوارغزه تأکید کرده است.
مخالفت با تشکیل کشور فلسطین
با این حال موضع نتانیاهو در مخالفت با تشکیل کشور مستقل فلسطینی، برای متحدان فوق افراطی او راضی‌کننده نیست زیرا نتانیاهو عملاً به تأیید قطعنامه‌ای برخاسته است که خواهان خروج ارتش اسرائیل از نوارغزه و ایجاد مسیری برای تشکیل کشور فلسطینی هرچند در آینده‌ای نامعلوم است.
به واقع نتانیاهو دیگر گزینه‌ای جز جدا کردن راه خود از متحدان فوق‌افراطی‌اش ندارد. او در روزهای اخیر طبق معیارهای سیاسی داخل اسرائیل در هیئت یک سیاستمدار اصطلاحاً میانه‌رو ظاهر شده است.
نتانیاهو نه‌فقط از قطعنامه ۲۸۰۳ حمایت کرده بلکه برای نخستین بار تهدید به استفاده از زور علیه آن دسته از شهرک‌نشین‌های افراطی یهودی در کرانه باختری رود اردن کرده است که جامعه فلسطینی در آن منطقه را با خشونت‌های منجر به قتل و جرح خود عاصی کرده‌اند.
اخلال در روند اجرای قطعنامه
نتانیاهو می‌داند که متحدان افراطی او در سال مشرف به انتخابات پارلمانی به قصد جذب آراء یهودیان راستگرا، برای اخلال در روند اجرای قطعنامه برنامه دارند. نتانیاهو نمی‌تواند با این اخلالگری همراه شود زیرا دونالد ترامپ که رئیس نمادین هیئت صلح در نوارغزه است، از چنین رفتاری خشمگین خواهد شد و نتانیاهو هم در شرایطی نیست که بخواهد یا بتواند خشم ترامپ را به جان بخرد.
از این رو، نتانیاهو در مقام رهبرحزب لیکود چشم طمع به جذب آراء اقشار میانه‌روتر در جامعه اسرائیل دوخته است. چنین حرکتی برای او دردسر کمتری دارد، احتمال موفقیتش در انتخابات را بیشتر می‌کند و شانس اجرای قطعنامه ۲۸۰۳ را افزایش می‌دهد.
با این حساب، بعید است که نتانیاهو در برابر نظارت سخت و جدی مقام‌های دولت آمریکا بخواهد کارشکنی تندروها در مسیر اجرای قطعنامه را تسهیل و یا حتی تحمل کند.
نتانیاهو در عین حال چشم به مواهب سیاسی ناشی از قطعنامه ۲۸۰۳ برای خود در سطح نظام بین‌الملل دوخته است. او می‌داند که در صورت پیشرفت در اجرای قطعنامه، عربستان و شماری از کشورهای عرب و مسلمان روابط خود را با اسرائیل عادی می‌کنند. نتانیاهو می‌تواند از این موضوع و نیز تظاهر به میانه‌روی، حکم بازداشت دادگاه کیفری لاهه علیه خود به اتهام «نسل‌کشی» فلسطینیان را به حاشیه براند و به سمت فراموشی سوق دهد.
