حیات آبی پایتخت با آب قرضی
جهان صنعت– «سرانه آب قابل دسترس در پایتخت به ۳۳۵مترمکعب رسیده است.» این خبر را رییس فدراسیون صنعت آب ایران اعلام کرده؛ آماری که باتوجه به روزشمار شدن خشکسالی در تهران هر روز نگران‌کننده‌تر می‌شود. هرچند وزارت نیرو در روزهای اخیر اقدام به قطع آب شبانه خانه‌های تهرانی‌ها کرده اما این قطعی آب آنطور که گزارش می‌شود به دلیل مصرف نبوده بلکه ناشی از جلوگیری از هدررفت آب در مسیر انتقال از مخازن آب به داخل شهر است؛ مساله‌ای که باید آن را به آمار مصرف آب افزود.
مطابق گزارش‌ها هدررفت آب شرب شهری در کشور حدود ۳۱درصد است. عددی که از نظر اقتصادی خسارت سالانه‌ای معادل حدود ۱۳هزار‌میلیاردتومان به اقتصاد کشور وارد می‌کند. براساس گزارش‌های رسمی شرکت آب‌وفاضلاب استان تهران هدررفت آب در پایتخت تحت عنوان شاخصی به‌نام «آب بدون درآمد» ۲۲درصد گزارش شده است که از این رقم ۱۱درصد مربوط به هدررفت آب ناشی از شبکه فرسوده و نشت آن و ۱۱درصد دیگر هم مربوط به انشعابات غیرمجاز، کنتورهای معیوب و سایر عوامل ظاهری است.
چنین آماری در مقابل سرانه آب در دسترس که رضا حاجی کریم، رییس فدراسیون صنعت آب ایران اعلام کرده قابل‌توجه است. او با هشدار نسبت به وضعیت بحرانی منابع آبی کشور به ایسنا گفته که ایران سالانه بیش از دو برابر ظرفیت واقعی خود آب مصرف می‌کند و برای عبور از بحران ناچاریم مصرف بخش کشاورزی را دست‌کم به نصف کاهش دهیم. تهران عملا منبع آب مستقل ندارد. آنطور که رضا حاجی کریم گفته برداشت‌های نادرست از آمار مصرف آب در کشور به‌خصوص در بخش کشاورزی بدون توجه به تفاوت‌های اقلیمی و منطقه‌ای باعث شکل‌گیری یک‌خلط مبحث جدی در فهم بحران آب ایران شده است.
بنا به گفته حاجی کریم، این آمار(۸۰تا۹۰درصد مصرف آب در بخش کشاورزی) در سال‌های نرمال از نظر بارش صحت دارد اما دو نکته مهم باید مورد توجه قرار گیرد: اول اینکه در سال‌هایی مثل امسال که خشکسالی به شدت افزایش پیدا کرده مصرف آب در بخش کشاورزی نیز به‌طور چشمگیری کاهش یافته است. اکنون در بسیاری از استان‌ها دولت برای کشت اول و حتی کشت دوم محدودیت‌های شدیدی اعمال کرده و همین امر باعث افت محسوس مصرف آب در این بخش می‌شود. نکته دوم نیز تفاوت قابل‌توجه الگوی مصرف در کلانشهرهاست. برای نمونه در استان تهران حدود ۵۵درصد از کل مصرف آب مربوط به بخش شرب است. بنابراین آن الگوی کشوری که می‌گوید عمده مصرف در کشاورزی است، در کلانشهرها مصداق نداشته و باید به این نکات توجه کرد.
رییس فدراسیون صنعت آب در پاسخ به این سوال که از منظر سرانه وضعیت دسترسی به آب در مناطق مختلف ایران چگونه است، می‌گوید: تمام کلان‌شهرهای مهم ایران مانند تهران، اصفهان، شیراز، کرج و قزوین اوضاع بدی دارند. در تهران اوضاع حتی وخیم‌تر بوده زیرا سرانه آب قابل دسترس تنها ۳۳۵مترمکعب به ازای هر نفر است. نکته بدتر اینکه تهران اصلا آب ندارد و به همین دلیل باید صرفه‌جویی قابل‌توجهی صورت بگیرد.
او با بیان اینکه تهران اساسا منبع آب مستقل ندارد، اضافه می‌کند: تقریبا تمام آبی که امروز در تهران مصرف می‌شود از طریق سدهای طالقان، لار، ماملو و کرج تامین می‌شود درحالی که این منابع متعلق به حوزه آبریز تهران نیستند. به عبارت دیگر آب تهران حقابه‌ای غصبی است که از مناطق دیگر برای تامین نیازهای پایتخت منتقل شده و به اجبار این اتفاق صورت می‌گیرد. همین واقعیت نشان می‌دهد چرا شهروند تهرانی باید در مصرف آب مسوولانه‌تر، سخت‌گیرانه‌تر و با وسواس بیشتری رفتار کند.
