امشب آسمان ایران میزبان ابرماه؛ طلوع ماه بزرگ‌تر و درخشان‌تر از همیشه

جهان صنعت، کاظم کوکَرَم، سخنگوی کمیته آماتوری انجمن نجوم ایران، با اشاره به اینکه امروز، چهارشنبه چهاردهم آبان، در ساعت ۱۶:۴۹ به‌وقت تهران، مراکز سه کره ماه، زمین و خورشید بر روی یک صفحه قرار می‌گیرند، اظهار کرد: این پدیده سبب می‌شود که زمین تقریباً میان ماه و خورشید واقع شود؛ هرچند اندکی پایین‌تر یا بالاتر از خط مستقیم قرار دارد. به همین دلیل، سایه زمین بر سطح ماه نمی‌افتد و ماه‌گرفتگی نمی‌شود، اما چون ماه در موقعیتی روبه‌روی زمین و خورشید قرار گرفته، سطح رو به زمین آن به‌طور کامل روشن دیده می‌شود و ماه کامل رخ می‌دهد.

وی افزود: زمان وقوع این حالت یعنی حدود ساعت ۱۶:۵۰ دقیقه، بسیار نزدیک به زمان غروب خورشید و طلوع ماه کامل در ایران است. از این رو مشاهده می‌کنیم که قرص کامل ماه هم‌زمان با غروب خورشید از افق بالا می‌آید.

کوکرم خاطرنشان کرد: همچنین امروز اتفاق دیگری رقم می‌خورد و آن این است که ماه در بخشی از مدار بیضی‌شکل خود به‌دور زمین قرار گرفته که نسبت به میانگین فاصله‌اش، اندکی نزدیک‌تر است. فاصله متوسط ماه از زمین حدود ۳۸۴ هزار و ۴۰۰ کیلومتر است. این فاصله در دورترین حالت به حدود ۴۰۶ هزار کیلومتر و در نزدیک‌ترین وضعیت به حدود ۳۵۴ هزار کیلومتر می‌رسد.

قرارگیری ماه در کمترین فاصله از زمین

سخنگوی کمیته آماتوری انجمن نجوم ایران در ادامه تاکید کرد که امشب فاصله ماه از زمین حدود ۳۵۴ هزار و ۷۰۰ کیلومتر است؛ یعنی تقریباً در کمترین فاصله خود از زمین قرار دارد.

کوکرم ادامه داد: در همین زمان، حوالی ساعت ۱۷ تا ۱۷:۳۰ عصر، می‌توان طلوع ماه کامل را مشاهده کرد. اندازه ظاهری قرص ماه امشب حدود ۸ درصد بزرگ‌تر و درخشش آن حدود ۱۶ درصد بیشتر از دیگر ماه‌های کامل سال است. البته این تفاوت‌ها برای چشم غیرمسلح چندان محسوس نیست.

به گفته سخنگوی کمیته آماتوری انجمن نجوم ایران، بزرگ‌تر دیده شدن ماه هنگام طلوع، بیشتر ناشی از خطای دید است. ذهن انسان اندازه ماه را با اشیایی که در افق دیده می‌شوند مقایسه می‌کند و در نتیجه، ماه بزرگ‌تر به نظر می‌رسد. بااین‌حال، طلوع ماه برای بسیاری از مردم همواره منظره‌ای جذاب است و وقتی اندکی بزرگ‌تر به نظر برسد، این جلوه می‌تواند تماشای آن را دل‌انگیزتر کند.

کوکرم به علاقه مندان توصیه کرد که می‌توانند ماه را در لحظه طلوع با تلسکوپ یا دوربین دوچشمی مشاهده کنند و سپس در نیمه‌شب، هنگامی که ماه در بالاترین نقطه آسمان قرار دارد، دوباره آن را ببینند. در آن زمان، خواهند دید که اندازه ظاهری آن تفاوتی با قبل ندارد و احساس بزرگ‌تر بودن صرفاً حاصل خطای دید بوده است.

وی گفت: در منابع خبری غربی، از این ماه کامل یا ابرماه با عنوان «ماه سگ آبی» (Beaver Moon) یاد می‌شود. این نام‌گذاری برگرفته از فرهنگ بومیان آمریکای شمالی است. آنان برای هر ماه نامی بر اساس پدیده‌های طبیعی و فعالیت‌های فصلی انتخاب می‌کردند. در زمانی که ماه کامل آبان‌ماه پدیدار می‌شد، سگ‌های آبی در آمریکای شمالی مشغول ساخت لانه و آماده‌سازی برای فصل زمستان بودند؛ ازاین‌رو آن را ماه سگ آبی نامیدند.

سخنگوی کمیته آماتوری انجمن نجوم ایران در پایان گفت: نام‌هایی مانند «ماه صورتی» یا «ماه توت‌فرنگی» نیز از همین سنت فرهنگی گرفته شده و صرفاً بازتاب فرهنگ بومی آن منطقه است و با فرهنگ ایرانی ارتباطی ندارد.

مهر