گارد صعودی بورس با محرک‌های بنیادی
آراد پورکار*- اگر بخواهیم کلیت بازارسرمایه را بررسی کنیم باتوجه به گزارش‌های شش‌ماهه و اخبار اقتصادی نه می‌توان گفت بازار گران است و نه می‌توان سیگنال قطعی خرید صادر کرد اما برخی از محرک‌ها وجود دارند که می‌توانند شاخص بازار بورس را یک کانال بالاتر بکشند. اخباری مانند تغییر نرخ خوراک، ایجاد بازار دوم فولادی‌ها و سایر مواردی که به میدان آمده‌اند می‌توانند نقش موثری در رشد بورس داشته و به بهبود فضای بازار کمک کنند.
یکی از این محرک‌ها اصلاح نرخ خوراک پتروشیمی‌هاست. زمانی که نرخ خوراک کاهش یابد عوامل بنیادی نظیر افت هزینه تولید و رشد درآمد شرکت‌ها می‌تواند اثر مثبتی بر ارزش سهام این شرکت‌ها بگذارد. سال ۱۴۰۲ برخی از مدیران و مسوولان فرمول جدیدی برای محاسبه نرخ گاز طراحی کرده که در آن دو شرکت برتر صادرکننده و دو شرکت برتر واردکننده لحاظ شدند. میانگین قیمت این شرکت‌ها مبنای نرخ گاز خوراک پتروشیمی‌های داخلی قرار گرفت و همین موضوع یکی از دلایل اصلی ریزش عمیق بورس در سال ۱۴۰۲ بود.
درپی این تصمیم اعتراضات گسترده‌ای از سوی فعالان بازار و شرکت‌های پتروشیمی شکل گرفت. منتقدان معتقد بودند نرخ خوراک نباید براساس قیمت وارداتی چند کشور اروپایی تعیین شود چراکه این سیاست باعث افزایش غیرمنطقی نرخ خوراک و در نتیجه زیان شرکت‌های داخلی شده بود. این پیگیری‌ها و اعتراض‌ها در نهایت نتیجه داد و دو شرکت واردکننده از فرمول محاسبه نرخ خوراک حذف شدند. با این اصلاح نرخ گاز خوراک پتروشیمی‌ها اکنون از نظر دلاری جای کاهش و تعدیل داشته و این می‌تواند به‌نفع صنایع پتروشیمی و در نهایت کل بازارسرمایه باشد.
کاهش نرخ خوراک حاشیه سود شرکت‌های پتروشیمی به‌ویژه متانول‌سازها و اوره‌سازها را به شکل قابل‌توجهی افزایش می‌دهد. از میان متانول‌سازها می‌توان به پتروشیمی زاگرس و در میان اوره‌سازها به پتروشیمی پردیس اشاره کرد که از این اصلاح منتفع می‌شوند.
در کنار این عامل بنیادی متغیر ارزی نیز می‌تواند به عنوان محرک دوم در نظر گرفته شود. درحال حاضر بسیاری از شرکت‌ها محصولات خود را با دلار نیمایی حدود ۷۰هزار تومانی صادر می‌کنند اما قرار است نرخ مبادله‌ای جدید حدود ۹۰هزارتومان مبنا قرار گیرد. این تغییر می‌تواند درآمد دلاری شرکت‌ها را افزایش داده و ارزش سهام صادرات‌محور را بالا ببرد.
افزایش نرخ ارز مبادله‌ای طبیعتا انگیزه صادرات را در میان شرکت‌ها تقویت کرده و باعث می‌شود عملکرد آنها در گزارش‌های آتی رشد کند. در نتیجه سودآوری صنایع صادرات‌محور افزایش یافته و ارزش بازار آنها نیز رشد خواهد کرد.
با وجود این از منظر تکنیکالی باید توجه داشت که شاخص کل بورس در حال حاضر روی سقف قرار داشته و ممکن است در کوتاه‌مدت با اصلاحات جزئی و نوسانات مکرر مواجه شود. بااین‌حال روند کلی بازار همچنان صعودی ارزیابی شده و پتانسیل عبور از سقف تاریخی وجود دارد.
از منظر بازدهی اگر بخواهیم سود سالانه صندوق‌های درآمد ثابت را مبنا قرار دهیم دستیابی شاخص کل بورس به محدوده ۴میلیون واحد در یک سال آینده دشوار به نظر می‌رسد اما اگر عملکرد شش‌ماهه نخست سال را در نظر بگیریم بازارسهام تا همین مقطع نیز بازدهی مشابه صندوق‌های درآمد ثابت داشته و حتی می‌تواند از آنها پیشی بگیرد.
بنابراین می‌توان گفت که با وجود اصلاحات کوتاه‌مدت و چالش‌های مقطعی محرک‌های بنیادی همچون کاهش نرخ خوراک پتروشیمی، بهبود نرخ ارز صادراتی و اصلاحات سیاستی دولت می‌توانند زمینه‌ساز تداوم روند صعودی بازارسرمایه شوند.
در مجموع بورس تهران اکنون در نقطه‌ای حساس قرار دارد یعنی نه آن‌قدر ارزان است که همه‌چیز برای جهش آماده بوده و نه آن‌قدر گران که ریسک سقوط در کمین باشد. ترکیب متغیرهای بنیادی مثبت و بهبود فضای تصمیم‌گیری اقتصادی اما می‌تواند گارد صعودی بورس را حفظ کرده و مسیر شاخص کل را به سوی اهداف بالاتر هموار کند.
* کارشناس بازار سرمایه
