آشتی علوم اجتماعی و انسانی با نظام حکمرانی!
جهان‌صنعت- معاون اول رییس‌جمهور روز گذشته با اعضای اتحادیه انجمن‌های علوم اجتماعی دیدار و در بخشی از سخنانش در این نشست بر ضرورت برقراری تعامل دوسویه بین دانشگاه و نظام حکمرانی کشور تاکید کرد.
محمدرضا عارف در این نشست به تاکید رییس‌جمهور و مجموعه دولت چهاردهم بر ضرورت استفاده از دانشگاه‌ها و استادان کشور اشاره کرد و گفت که این اندیشمندان راهکارهایی برای حل مشکلات کشور دارند. او که معتقد است «برگزاری چنین جلساتی برای دولت مفید است»، گفت: «ما از این اتحادیه برای حل مسائل کشور از جمله مسائل اجتماعی و اقتصادی کمک می‌خواهیم.»
این سخنان معاون اول رییس‌جمهور در حالی مطرح شد که استفاده از کارشناسان و متخصصان در زمینه‌های مختلف از شعارهای اصلی مسعود پزشکیان در جریان رقابت‌های انتخاباتی بود. عارف با تاکید بر اینکه «تفکر قالب در دولت مبتنی‌بر تحقیقات علمی و دانشگاهی است»، ادامه داد: «دانشگاه می‌تواند برای حل مسائل کشور راه‌حل بدهد.»
او گفت: «برای رسیدن به این هدف باید تعامل دانشگاه و دولت و نظام حکمرانی، صمیمی و روشن باشد تا هر دو طرف از این تعامل بهره ببرند. رابطه یک‌طرفه مشکلی را حل نخواهد کرد.» معاون اول رییس‌جمهور در ادامه تصریح کرد: «توقع دولت این است که علوم اجتماعی و انسانی علاوه بر پرداختن به مشکلات فعلی کشور، برای مسائل میان‌مدت و بلندمدت نیز نظریه داشته باشد تا کشور در آینده دچار مسائل حاد و بحرانی نشود.»
عارف با اشاره به ضرورت ایجاد زمینه برای نقش‌آفرینی متخصصان علوم اجتماعی در فرآیند برنامه‌ریزی برای کشور گفت: «عموما افرادی برای کشور برنامه‌ریزی می‌کنند که متخصص علوم انسانی و اجتماعی نیستند. البته در چند دهه اخیر نوعی قهر اعلام نشده علوم اجتماعی و انسانی با نظام حکمرانی وجود داشته است که باید این روند تغییر کند.»
عارف البته به قهر نظام حکمرانی با علوم اجتماعی و انسانی اشاره نکرد و در ادامه در نقد اندیشه‌هایی که راهکار عملی و مبتنی بر حقایق ندارند و دولت را دارای زمینه لازم برای تغییر نمی‌دانند، سخن گفت و تاکید کرد: «گاهی یک تفکر آرمانی در بین استادان علوم انسانی و اجتماعی به‌طور ناخواسته موجب دوری آنان از نظام حکمرانی می‌شود.»
معاون اول رییس‌جمهور خاطرنشان کرد: «نگاه دولت به انجمن‌های علوم اجتماعی این است که این انجمن‌ها مشاوران برجسته و بی‌ادعای نظام هستند که منافع شخصی خود را دنبال نکرده و پیگیر رشد و تعالی علمی کشور هستند بنابراین ارتباط این انجمن‌ها و دولت بیشتر شود تا دولت از دیدگاه‌های آنان بهره ببرد. البته برای برقراری این تعامل این شرط وجود دارد که دولت و انجمن‌ها درباره پیش شرط‌ها به توافق برسند. به طور مثال باید به تفاهم برسیم که در چه شرایطی می‌خواهیم برای کشور تصمیمات اقتصادی و اجتماعی بگیریم و آیا الگوبرداری از تصمیمات یک کشور، پاسخگوی نیازهای کشور ما خواهد بود؟»
این نقد ازسوی عارف که به نظر می‌رسد مبتنی‌بر توجیه راهبرد حاکم بر کشور است، از این نظر قابل‌توجه است که هر کشوری از راه‌های مختص و مبتنی‌بر فرهنگ خود به توسعه و پیشرفت دست یافته اما در عین حال برخی تجارب جهانی و مشترک و بعضی مفاهیم همچون بازار آزاد نیز مطرح هستند که در فقدان آنها نمی‌توان آینده روشنی برای کشور تصور کرد.
عارف با اشاره به جلسات متعدد رییس‌جمهور با دانشگاه‌های کشور برای حل بحران آب گفت: «امیدواریم دانشگاه‌ها برای حل مشکلات و بحران‌های کشور راهکار ارائه دهند. از سویی مسائل اجتماعی پیچیدگی‌های خاص خود را داشته و گاهی حتی بین دیدگاه‌های دو متخصص علوم اجتماعی جمع‌بندی ایجاد نمی‌شود در حالی که ما نیاز داریم برای حل مسائل اجتماعی، وفاق و اجماع ایجاد شود.»
او همچنین تاکید کرد: «کشور به علوم اجتماعی که برای حل مشکلات، راهکارهای عملیاتی ارائه کند، نیازمند است. به طور مثال باید تحلیل و بررسی جامعه‌شناسی که چرا آسیب‌های اجتماعی از جمله طلاق، کاهش ازدواج یا افزایش سن ازدواج ایجاد شده است و برای آن راهکار ارائه شود، گاهی بیان می‌شود که مشکلات اقتصادی دلیل این آسیب‌هاست در حالی که در گذشته هم مشکلات اقتصادی وجود داشته است اما با این میزان از آسیب‌های اجتماعی مواجه نبوده‌ایم.»
معاون اول رییس‌جمهور همچنین با طرح این موضوع که در سال‌های اخیر سطح مطالبات اجتماعی بالا رفته اما در خلق ثروت برای پاسخگویی به این مطالبات موفقیتی حاصل نشده، خاطرنشان کرد: «برآورده نشدن این مطالبات موجب ایجاد نارضایتی بین اقشار مختلف از جمله بازنشستگان شده است. استادان علوم اجتماعی باید بررسی کنند که چرا این وضعیت در کشور ایجاد شده است.»
عارف در پایان تصریح کرد: «دولت به کمک دانشگاه و انجمن‌های علمی علوم اجتماعی نیازمند است. دولت مشکلات را بیان می‌کند و انجمن‌ها راهکار ارائه کنند. دولت هیچ منعی برای استفاده از دیدگاه‌های استادان و انجمن‌های علمی علوم اجتماعی ندارد.»
