افق رفع فیلتر روشن نیست
جهان‌صنعت- هفت‌ماه از زمان برگزاری آخرین نشست شورای‌عالی فضای مجازی می‌گذرد؛ نهادی که یکی از ده‌ها شورای‌عالی و نهاد انتصابی است که به‌موازات نهادهای انتخابی همچون مجلس و دولت فعالیت دارند و درحالی‌که به‌عنوان مثال در بحث خاص فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی، اقدامات دولت معطل تصمیمات شورای‌عالی فضای مجازی مانده، این نهاد انتصابی نیز در سال جدید هنوز حتی یک‌بار هم تشکیل جلسه نداده است. آن‌هم درحالی‌که عملا نیمه نخست سال را پشت‌سر گذاشته‌ایم و شهروندان ایرانی در تمام این حدود هفت‌ماه گذشته نیز همچون سال‌های پیش از آن، ناگزیربه خرید فیلترشکن و استفاده از اینترنت ناامن هستند.
پزشکیان که با وعده رفع فیلترینگ وارد پاستور شد، رییس پنج‌جلسه این شورا بود و در جلسه چهارم توانست رای مثبت اعضا برای رفع محدودیت‌های دسترسی به برخی سکوهای پرکاربرد خارجی شامل واتساپ و گوگل‌پلی را اخذ کند. ظاهرا تلاش‌های دولت چهاردهم به ثمر نشست و شورا بنا را بر رفع گام به گام فیلتر نهاد ولی در همان جلسه آخر هم درمورد گام دوم رفع فیلتر هیچ تصمیمی گرفته نشد. از سوی دیگر در شرایطی که دستگاه دیپلماسی کشور در حال ارزیابی موضوع مذاکرات است، صداوسیما همواره از توان نظامی می‌گوید و موشک و تجهیزات نظامی را تنها موضوع مورد بحث و بررسی قرار داده است. در یک چنین شرایطی است که محمد سرافراز، عضو کنونی شورای‌عالی فضای مجازی و رییس پیشین سازمان صدا و سیما در گفت‌وگویی که با پایگاه خبری- تحلیلی خبرآنلاین داشته، ضمن انتقاد نسبت‌به کارشکنی‌ها در مسیر مذاکرات و اقدامات دستگاه دیپلماسی در مسیر حل‌و‌فصل پرونده هسته‌ای ایران، آنجا که صحبت از رفع فیلترینگ نیز به میان می‌آید، می‌گوید: «افق رفع فیلترینگ روشن نیست.»
در نقد فیلترینگ خودسر
سرافراز دلیل امتناع از حضورش در جلسات شورای عالی فضای مجازی در دولت رییسی را به دو علت دانست؛ نخست آنکه: «مجموعه نظراتی که در شورا ارائه می‌شود برای افزایش فیلترینگ است» و دوم «فیلتر شدن برخی سایت‌ها یا پلتفرم‌ها بدون اطلاع شورای‌عالی فضای مجازی.» این تصمیم‌گیری‌های خودسرانه در حالی صورت گرفته است که تصمیم‌گیری نهایی درمورد فضای مجازی برعهده این شوراست و تخطی صورت‌گرفته قابل‌توجیه نیست. رییس پیشین صداوسیما که خود به‌دنبال رفع فیلترینگ است، علت حضور در جلسات این شورا در دولت جدید را اتفاق‌نظر خود با دولت دانست و گفت: «نظر من این بود که باید رفع فیلتر یکجا و به یک‌باره صورت گیرد، نه گام‌به‌گام اما نظر دولت این بود که مرحله‌به‌مرحله اتفاق بیفتد.» از آنجا که پزشکیان همواره در سخنان خود بر رفع فیلترینگ تاکید داشته، به‌نظر می‌رسد ایده وفاق حتی میان نمایندگان دولت در این شورا چندان مورد توجه نبوده و اعضای دولت برخلاف خواست رییس‌جمهور عمل کرده‌اند.
سرافراز همچنین فاصله‌های طولانی میان تشکیل جلسات شورا را عامل بی‌انگیزگی خود برای حضور در این شورا دانست و با اشاره به مخالفت خود با رویکرد گام‌به‌گام گفت: «یک طرح ۳۲بندی در اواخر سال گذشته در شورا مصوب شد که همین مرحله گام‌به‌گام را در آنجا پیش‌بینی کرده بودند؛ این مصوبه هم از نظر من یک مصوبه درست و کاملی نیست.» او در تشریح جزییات این تصویب که آن را صحیح نمی‌داند، گفت: «در انتهای جلسه یک متنی آمد که این ۳۲ماده در آن بود و بدون اینکه اصلا جزئیات مطرح شود گفتند رای‌گیری کنیم. با توجه به اینکه این ۳۲ ماده مهم بود، لازم بود که بند به بند یا مرحله به مرحله مصوب شود که این اتفاق نیفتاد و یک کلیتی تصویب شد. براساس این مصوبه برای آزادسازی سایر شبکه‌های اجتماعی باید یک اتفاقات دیگری بیفتد تا مرحله بعد تحقق پیدا کند. مثل همین طرحی که بردند در مجلس تصویب کنند که خود دولت هم پشیمان شد و پس گرفت.»
لزوم حاکمیت‌پذیر شدن پلتفرم‌ها
این عضو شورای‌عالی فضای مجازی درمورد شروط لازم برای رفع فیلترینگ گفت که «برای رفع فیلتر بقیه پلتفرم‌ها پیش‌بینی شده که ما باید با آنها مذاکره کنیم، مثل یوتیوب و تلگرام و آنها حاکمیت‌پذیر شوند که این‌هم به‌نظر من نشدنی است چراکه در شرایط کنونی هم به‌دلیل شرایط تحریمی و هم به‌دلیل مسائلی که ایران با آمریکا دارد این اتفاق هم نخواهد افتاد.» سرافراز که روند کنونی را صحیح نمی‌داند، معتقد است با توجه به مشکلات موجود، دورنمای امیدوارکننده‌ای برای هموار شدن این مشکل وجود ندارد.
قانون حجاب قابل اجرا نیست
سرافراز در ادامه سخنان خود در واکنش به فشارهای اخیر تندروها حول موضوع حجاب، به قانون موجود اشاره کرد و در شرح آن گفت که «در آن قید شده خانم‌ها وقتی در خیابان ظاهر می‌شوند، باید حجاب کامل داشته باشند و این تنها قانونی است که فعلا موجود است.» او تصریح کرد: «یک قانون از اوایل انقلاب داریم که البته این قانون نیز مثل یک‌سری قوانین دیگر نظیر ماهواره و… اجرا نمی‌شود و اساسا قابل‌اجرا نیست زیرا معنی این قانون این است که اگر حتی یک تارموی یک خانم هم بیرون باشد، باید با او برخورد شود.» سرافراز در ادامه با اشاره به اعتراضات سال۱۴۰۱ گفت: «مقامات به‌نحوی از این قانون عقب‌نشینی کردند؛ صلاح را در این دانستند که باید بین بی‌حجابی وکم‌حجابی تفکیک قائل شوند. دوره گشت ارشاد و مجازات سنگین درمورد حجاب گذشته و امروز وضعیت جامعه نشان می‌دهد که این نوع برخوردها جواب نمی‌دهد.» او در ادامه با اشاره به مشکلاتی از جمله فساد، ناکارآمدی مسائل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در کشور توجه جریانات تندرو به موضوع حجاب را مایه تعجب دانست و گفت: «عده‌ای می‌گویند این پیگیری‌ها برای پوشش موضوعات مهم دیگر مانند پرونده کرسنت انجام می‌شود.»
