امداد دلاری پالایشی‌ها
هادی بهرامی- تشدید تنش‌ها و افزایش ریسک‌های گوناگون منجر به کاهش ارزآوری و صادرات شرکت‌های دلاری محور شده است. از طرف دیگر چند نرخی بودن دلار و اختلاف نرخ دلار نیما با آزاد مانع از رشد مطلوب ارزش فروش شرکت‌ها شده و سودسازی در تنگنا قرار دارد.
فرآورده‌های نفتی یکی از صنایع بورسی است که از ریسک‌های سیستماتیک مانند تحریم‌ها و تنش‌ها و ریسک‌های غیرسیستماتیک مانند افزایش نرخ خوراک، مالیات، قیمت‌گذاری دستوری و هزینه انرژی در بهای تمام‌شده محصولات آسیب جدی دیده اما با این وجود به برکت دلاری بودن فروش و جایگاه صنعت در اقتصاد و بازار سرمایه، مقدار تولید، نرخ فروش و سودآوری در سطح قابل قبولی حفظ شده است.
ارزش معاملات ضعیف لیدرهای نفتی بورس
صنعت پالایشی بورس ۷۶۵همت ارزش بازار و ۱۴۵۰میلیارد تومان هم ارزش معاملات دارد که شاخص NVT یا همان نسبت ارزش به تراکنش ۱۲شرکت فعال در این صنعت به صورت میانگین ۵۲۸واحد برآورد می‌شود و این در حالی بوده که شاخص نقدشوندگی کل بازار سرمایه ۴۴۵واحد است. در واقع گردش نقدینگی در این گروه نسبت به کلیت مارکت اندکی ضعیف‌تر و جریان نقدینگی سهام شرکت‌های پالایشی با ارزش کمتری مواجه شده است.
شرکت پالایش نفت اصفهان ۵/۲۳۸همت، پالایش نفت بندرعباس ۵/۱۶۶همت، پالایش نفت تهران ۳/۱۳۵همت، پالایش نفت تبریز ۶۴همت، نفت سپاهان ۷/۳۶همت، نفت بهران ۱/۲۸همت، نفت پارس ۸/۲۶همت، پالایش نفت شیراز ۸/۲۶همت، نفت ایرانول ۳/۱۹همت، پالایش نفت لاوان ۳/۱۶همت، نفت پاسارگاد ۹همت و تجهیز نیروی زنگان ۱۲۵میلیارد تومان ارزش بازار دارد.
با یک مقایسه ساده متوجه می‌شویم که شرکت پالایش نفت اصفهان با نماد شپنا لیدر صنعت است و پالایش نفت بندرعباس و پالایش نفت تهران در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند. در مقابل تجهیز نیروی زنگان با نماد شزنگ کوچک‌ترین شرکت در میان رقبا محسوب می‌شود و پس از آن نفت پاسارگاد و نفت لاوان هم ارزش بازار نسبتا کمتری دارند.
جولان ۶۴هزار میلیارد تومانی شپنا
در شهریورماه۱۴۰۴ پالایش نفت اصفهان ۶۴هزار و ۸۸۹میلیارد تومان، پالایش نفت بندرعباس ۴۹هزار و ۴۰۳میلیارد تومان، پالایش نفت تهران ۳۷هزار و ۶۱میلیارد تومان، پالایش نفت تبریز ۱۸هزار و ۶۷۰میلیارد تومان، نفت سپاهان ۲۹۰۲میلیارد تومان، نفت بهران ۴۴۸۶میلیارد تومان، نفت پارس ۲۴۲۸میلیارد تومان، پالایش نفت شیراز ۱۰هزار و ۵۳۸میلیارد تومان، نفت ایرانول ۲۸۰۰میلیارد تومان، پالایش نفت لاوان ۸۲۰۵میلیارد تومان و نفت پاسارگاد ۲۰۲۸میلیارد تومان فروش را به ثبت رساندند.
در شهریور ماه ۱۴۰۴ نفت سپاهان ۱/۸درصد، نفت بهران ۶/۹۳درصد، نفت پارس ۳/۹۰درصد، نفت ایرانول ۶/۴۲درصد و نفت پاسارگاد ۵/۴۵درصد رشد فروش را نسبت به دوره مشابه سال قبل تجربه کردند. از سوی دیگر نکته عجیب این است که شرکت‌های پالایش نفت اصفهان، بندرعباس، تهران، تبریز، شیراز و لاوان مقدار فروشی را در شهریورماه۱۴۰۳ نداشته‌اند.
بازده قابل توجه شبریز در یک‌سال
در شهریور ماه۱۴۰۴ شرکت پالایش نفت اصفهان با نماد شپنا ۲میلیون و ۷هزار و ۹۱۷تن، پالایش نفت بندرعباس با نماد شبندر یک میلیون و ۵۷۰هزار و ۶۰۸تن، پالایش نفت تهران با نماد شتران یک‌میلیون و ۲۱۲هزار و ۵۹۹تن و پالایش نفت تبریز با نماد شبریز ۵۷۸هزار و ۴۸۷تن محصول مختلف تولید کرده‌اند.
این چهار شرکت بزرگ صنعت فرآورده‌های نفتی بورس که شاخص ساز بازار و لیدر صنعت هستند، در شهریورماه۱۴۰۴ جمعا ۵میلیون و ۳۶۹هزار و ۶۱۱تن محصول تولید کرده‌اند که نسبت به دوره مشابه سال قبل به میزان ۱/۲درصد رشد کرده است. قیمت سهام شپنا ۱/۷۹درصد، شبندر ۷۰درصد، شتران ۶۷درصد و شبریز ۵/۱۱۲درصد بازده مثبت و سالانه را نصیب سهامداران خود کردند.
رقص هیجان‌انگیز سودسازان یک ماهه
طی یک ماه اخیر سهام شرکت نفت سپاهان با نماد شسپا ۳۹درصد، پالایش نفت اصفهان با نماد شپنا ۳۵درصد و پالایش نفت تبریز با نماد شبریز ۲۸درصد رشد قیمت داشته‌اند که تاپ گینر صنعت فرآورده‌های نفتی به حساب می‌آیند، همچنین شسپا ۶۳ درصد، شپنا ۷۹ درصد و شبریز ۱۱۲ درصد رشد قیمت سالانه را تجربه کردند.
در سال مالی۱۴۰۳ شرکت نفت سپاهان ۵۳۳۴میلیارد تومان، پالایش نفت اصفهان ۳۱۹۸۳میلیارد تومان و پالایش نفت تبریز هم ۹۹۸۷میلیارد تومان سود خالص ساختند که نسبت‌به سال قبل به ترتیب ۲۹+درصد، ۱۸-درصد و ۲۰+درصد تغییر سود داشتند.
کاهش سود در ماراتن فروش ۱۷۸۲همتی
در سال۱۴۰۳ فروش ۱۲شرکت فعال در صنعت فرآورده‌های نفتی بورس جمعا ۱۷۸۲همت فروش داشته‌اند که نسبت به سال قبل ۳۹درصد و سه سال قبل ۱۴۲درصد افزایش یافته است. سود خالص صنعت از ۱۲۰همت در سال۱۴۰۲ با کاهش ۹درصدی به ۱۰۹همت در سال۱۴۰۳ رسیده است که نشان می‌دهد حاشیه سود خالص صنعت کاهش یافته و هزینه‌ها (بها، سربار و بخش اداری) شرکت‌ها اجازه رشد سود را نسبت به فروش نمی‌دهند. سود خالص صنعت نسبت به سال قبل تنها ۴۳درصد افزایش یافته و حاشیه سود خالص نیز از ۴/۹درصد در سال۱۴۰۲ به ۱/۶درصد در سال۱۴۰۳ رسیده است.
ارزش ویژه ۱۲شرکت فعال در صنعت پالایشی بورس، طی یک‌سال اخیر به میزان ۳۰درصد و سه‌ساله ۱۳۳درصد افزایش یافته است. در واقع ارزش ویژه از ۲۶۴همت در سال مالی۱۴۰۲ به ۳۴۳همت در سه ماهه نخست۱۴۰۴ افزایش یافته است. نسبت قیمت به سود شرکت‌های پالایشی به صورت میانگین چهار واحد در سال مالی۱۴۰۳ به ثبت رسیده است یعنی شرکت‌ها ۲۵درصد از کل ارزش بازارشان را می‌توانند سود خالص بسازند که نسبت قیمت به فروش ۳/۰واحدی، فعالیت، فروش و سودآوری بالای پالایشی‌ها را نشان می‌دهد.
