ماشه فعال شد، تحریم‌ها بازگشت
جهان‌صنعت – رییس‌جمهور که صبح روز سه‌شنبه اول مهرماه تهران را با هدف حضور در هشتادمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل ترک گفته بود، پس از ایراد سخنرانی در این مجمع و دیدار با چند تن از سران کشورهای مختلف، روز گذشته به تهران بازگشت. سفر مسعود پزشکیان در شرایط کنونی کشور از اهمیت دوچندانی برخوردار بود اما با وجود نزدیکی موعد فعال‌سازی مکانیسم ماشه و عزم راسخ سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان، درنهایت گشایشی در جریان سفر پزشکیان رخ نداد. به‌ویژه آنکه حوالی غروب جمعه به وقت تهران، واپسین روزنه امید ایران هم که همان قطعنامه چین و روسیه بود، در نشست شورای امنیت ناکام ماند و این یعنی از صبح امروز (یکشنبه ۶ مهرماه ۱۴۰۴) تمامی آن شش قطعنامه تحریمی شورای امنیت علیه ایران بار دیگر فعال می‌شود.
هرچند این عدم موفقیت به‌عنوان آخرین راهبرد موجود به مذاق پایداری‌ها و تندروهای مخالف راهبرد مذاکره و تعامل با جامعه جهانی بسیار شیرین آمد؛ تا جایی که یکی از نمایندگان اصولگرای مجلس پیشنهاد داد که این روز به‌عنوان روز ملی «قطع کامل امید از آمریکا و غرب» نامگذاری شود! این درحالی بود که پزشکیان در واپسین روز سفر خود به نیویورک، در مصاحبه با شبکه فاکس‌نیوز هم کماکان در تلاش بود تا مگر به‌نحوی از فعال‌سازی مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌ها جلوگیری کند. چنانکه در بخشی از همین مصاحبه تاکید کرد که «ایران متعهد به حفظ پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای یا همان NPT بوده و «آماده اجرای کامل تمامی تعهدات خود در چارچوب توافق‌های بین‌المللی مرتبط با این موضوع است.» رییس‌جمهور در عین حال تاکید کرد که این آمریکاست که مسوول از میان رفتن توافق برجام بوده است. او گفت: «آمریکا این توافق را به‌صورت یک‌جانبه پاره کرد.» پزشکیان اتهامات مطرح شده توسط ترامپ علیه ایران مبنی‌بر اینکه ایران را بزرگ‌ترین حامی تروریسم در جهان خوانده بود را نیز «تبلیغات رژیم صهیونیستی» توصیف کرد و این ادعا را اظهارنظری فاقد سند و مدرک خواند. وی همچنین در گفت‌وگویی دیگر با شبکه NBC اعلام کرد که «ایران در صورتی که ترامپ تحریم‌ها را لغو کند، آماده گفت‌وگو با آمریکاست.»رییس‌جمهور حتی از این هم فراتر رفت و گفت که در صورت دستیابی به چنین توافقی، «مانعی برای حضور سرمایه‌گذاران آمریکایی در ایران نیز وجود نخواهد داشت.»
واکنش عراقچی به اتهام‌های اروپاییان
سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه نیز پس از اتمام نشست شامگاه جمعه شورای امنیت و ناکام ماندن قطعنامه پیشنهادی چین و روسیه در سخنانی تاکید کرد که «بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم‌اکنون در ایران حضور دارند و مطابق توافق اخیر میان تهران و آژانس در حال بازرسی از تاسیسات هسته‌ای کشور هستند.» عراقچی این سخنان را پس از اتهام نماینده فرانسه مبنی‌بر ناکافی بودن همکاری‌های ایران با آژانس مطرح کرد و همچنین گفت: «طبق توافقی که با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس در قاهره امضا کردم، روند بازرسی‌ها به‌طور دقیق مطابق با مفاد توافق در حال اجراست.» او همچنین در پاسخ به این ادعا مبنی بر اینکه ایران پیشنهادی ارائه نداده است، گفت: «در چهار،پنج روز گذشته چندین پیشنهاد سازنده ارائه کرده‌ام که هیچ‌یک پذیرفته نشد. حتی یکی از این پیشنهادها با هیات فرانسوی توافق شد اما طرف فرانسوی نتوانست آن را عملی کند.» او در ادامه افزود: «این ادعاها نادرست و بی‌اساس هستند. ایران همواره آماده اثبات ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای خود بوده و خواهد بود.»
در راستای صحبت‌های عراقچی، یک خبرنگار آسوشیتدپرس به نقل از یک دیپلمات که نزدیک به آژانس انرژی اتمی عنوان شده بود، مدعی شد: «بازرسان این آژانس هم‌اکنون در ایران حضور دارند و در حال بازرسی از دومین سایت سالم هستند.» او در ادامه مدعی شد که بازرسان پیش از اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل در آخر هفته، ایران را ترک نخواهند کرد. خبرگزاری فرانسه نیز به نقل از آژانس نوشت: «پس از وقفه‌ای ناشی از حملات ایالات متحده و رژیم صهیونیستی به تاسیسات هسته‌ای تهران، بازرسی‌ها در ایران طی این هفته از سر گرفته شده است.» در این بیانیه تاکید شده که «بازرسی‌ها محرمانه هستند و نمی‌توانیم مکان آنها را تایید کنیم اما می‌توانیم تایید کنیم که این هفته بازرسی‌هایی انجام شده‌اند.»
بازگشت عراقچی
عراقچی پس از رای‌گیری شورای امنیت نیز در جمع خبرنگاران حاضر شد و با اشاره به تصویب نشدن این پیش‌نویس قطعنامه چین و روسیه تاکید کرد که تلاش غرب برای توقف برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران به ثمر نخواهد نشست و گفت: «برای بیش از ۲۰سال ایران عضو مسوول ان‌پی‌تی بوده است. ما حق غیرقابل سلب خود برای انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز را با شفافیت دنبال کردیم.» وزیر امور خارجه در ادامه علت شکست برجام و بحران کنونی را خروج ایالات‌متحده و بی‌عملی اروپاییان دانست و اقدام آمریکا را خیانت به دیپلماسی تلقی کرد. او در ادامه در مورد جنگ ۱۲روزه و هدف قرار گرفتن سایت‌های هسته‌ای گفت: «حملات نظامی شکست خورده‌اند. اسنپ‌بک نیز شکست خواهد خورد. تنها راه‌حل، گفت‌وگو است. برجام این را ثابت کرده است. ایران هرگز در برابر فشار سر خم نخواهد کرد. ما تنها به احترام پاسخ می‌دهیم. انتخاب روشن است: تشدید تنش یا دیپلماسی. مسوولیت برعهده کسانی است که تعهدات خود را نقض کرده و حقوق بین‌الملل را تضعیف کرده‌اند.» عراقچی فعال‌سازی این مکانیسم را غیرقانونی خواند و گفت که این اقدام باید باطل و بی‌اعتبار تلقی شود. وزیر خارجه در پایان تصریح کرد که فعال‌سازی این مکانیسم موجب اقدام متقابل ایران خواهد شد و این توافق با آژانس از میان خواهد رفت.
