سریال ناتمام فیلترینگ ایرانی
جهان‌صنعت – فیلترینگ و وعده‌های رفع آن موضوع تازه‌ای در فضای سیاسی و رسانه‌ای ایران نیست و شاید بتوان گفت هر ماه ادعاهایی تازه برای رفع فیلترینگ و داد و قال مخالفان برای جلوگیری از آن به گوش می‌رسد اما رفع فیلترینگ برای دولت پزشکیان تنها یک انتخاب نیست بلکه از شعارهای اصلی کارزار کمپین انتخاباتی او و مهم‌ترین برنامه‌های دولتش است. همین نیز باعث شده تندروهایی که دست به هر کاری می‌زنند تا دولت را زمینگیر کنند، عزم‌شان را برای جلوگیری از رفع فیلترینگ جزم کرده و تا می‌توانند در این مسیر سنگ‌اندازی کنند.
ادعای ناکامی رفع فیلترینگ به‌خاطر جنگ ۱۲روزه!
جنگ ۱۲روزه که به پایان رسید بسیاری از مسوولان از لزوم گشایش و توجه به خواست ملت گفتند و در این راستا بار دیگر وعده‌هایی برای رفع فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی ازجمله تلگرام مطرح شد اما اکنون و با گذشت بیش از دو ماه از آن ۱۲روز سخت، نشانه‌ای روشن و دل‌گرم‌کننده به چشم نمی‌آید و همان کورسوی امید نیز هر روز دورتر و تاریک‌تر می‌شود. علی‌اصغر شفیعیان، مدیرمسوول انصاف‌نیوز که از چهره‌های رسانه‌ای نزدیک به مسعود پزشکیان است اما دیروز درباره وعده رفع‌فیلترینگ رییس‌جمهور به وبسایت سینتا توضیح داده و مدعی است: «امکان تحقق این وعده تا پایان سال وجود دارد!» او همچنین در ادعایی عجیب‌تر گفته: «پیش از جنگ ۱۲روزه قرار بود دست‌کم دو پلتفرم مهم یعنی یوتیوب و تلگرام رفع فیلتر شوند اما آغاز جنگ مانع شده و حتی واتساپ نیز در همان مقطع مسدود شد که البته افرادی به‌دنبال بهانه بودند تا نگذارند واتساپ بعد از جنگ باز شود اما باز شد.» این ادعا البته از آن حرف‌هایی است که نه می‌شود ردشان کرد و نه البته می‌توان تاییدشان کرد. در واقع روشن نیست که اگر به‌واقع جنگ ۱۲ روزه مانع رفع فیلترینگ یوتیوب و تلگرام شده، چرا پیش از جنگ هیچ نشانه‌ای از آن دیده نمی‌شد؟! مگر جز این است که به ادعای کارشناسان این حوزه، رفع فیلترینگ تنها به اراده و دستور نیاز دارد؟! چراکه رفع فیلترینگ نه به سرمایه و زیرساخت نیاز دارد و نه نیازمند کار کارشناسی و زمان‌بر است!
اذعان به راهبرد اشتباه فیلترینگ در جریان جنگ ۱۲روزه
جالب آنکه شفیعیان در ادامه با اشاره به فشار گروه‌های ذی‌نفع به‌منظور تاخیر در تحقق وعده رفع فیلترینگ اذعان کرده که «موانع فیلترینگ پیچیده و عجیب است. برخی افراد برای تداوم محدودیت‌ها پروژه‌های تبلیغاتی اجرا می‌کنند و پشت بخشی از این جریان‌ها منافع اقتصادی بزرگی نهفته است.» او گفته «کاسبان فیلترینگ بسیار قدرتمندند در حالی که هم دولت و هم مردم زیان می‌بینند، این گروه‌ها از ادامه فیلترینگ سود می‌برند.»
این فعال رسانه‌ای نزدیک به پزشکیان که تاکید دارد «رییس‌جمهور اعتقادی به ادامه فیلترینگ ندارد و بر رفع آن تاکید کرده»، در ادامه با تاکید بر اینکه این مطالبه مربوط به یک طیف خاص از جامعه نیست، می‌گوید: «این خواسته نه‌تنها مربوط به رای‌دهندگان به آقای پزشکیان است بلکه حتی کسانی که در انتخابات شرکت نکردند نیز از تداوم فیلترینگ ناراضی هستند. برآورده کردن این نیاز طبیعی می‌تواند باعث افزایش همراهی مردم با دولت و نظام در مقاطع حساس شود. با توجه به اینکه ۸۰درصد مردم از فیلترشکن استفاده می‌کنند، رفع محدودیت دو پلتفرم اصلی یعنی یوتیوب و تلگرام می‌تواند تاثیر چشمگیری بر کاهش این رقم داشته باشد. امروزه حتی بخشی از جوانان استفاده از اینستاگرام را کنار گذاشته و بیشتر به سمت یوتیوب رفته‌اند.»
شفیعیان همچنین به تجربه فیلترینگ در جریان جنگ ۱۲روزه نیز اشاره کرده و می‌گوید: «محدود کردن اینترنت در آن مقطع خطا بود زیرا مانع از رساندن صدای مردم ایران به جهان شد و در عوض رسانه‌های معاند به مرجع خبری تبدیل شدند.»
آثار مخرب استفاده از فیلترشکن
به گفته بسیاری از متخصصان رفع فیلترینگ در کشور موجب افزایش کیفیت اینترنت و کاهش بار اضافی می‌شود که به‌دلیل استفاده ناگزیر کاربران از فیلترشکن به زیرساخت‌ها وارد می‌شود. با این حساب رفع فیلترینگ حتی اگر به مذاق کاسبان فیلترینگ و «طرفداران انقیاد اندیشه» خوش نیاید، اقدامی ضروری است و ادامه آن جز افزایش آسیب و هزینه بازیابی سود دیگری ندارد. نکته‌ای که از قضا بهزاد اکبری، مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت نیز به آن اذعان کرده و گفته: «حدود ۸۰درصد کاربران از VPN استفاده می‌کنند و ۷۰درصد ترافیک کشور در بستر VPN رد و بدل می‌شود که این موضوع مهندسی ترافیک شبکه را به هم زده و موجب اختلال در کیفیت خدمات، امنیت سایبری و حتی توزیع متوازن بار شبکه شده است.»
این مقام مسوول می‌گوید: «در حالت عادی، ترافیک براساس موقعیت کاربر به نزدیک‌ترین مرکز محتوا هدایت می‌شود اما با استفاده از VPN، ترافیک بیشتر از شمال کشور به سمت اروپا می‌رود که آسیب‌پذیری شبکه را افزایش می‌دهد.»
انتقاد از دیرکرد دولت در تحقق وعده رفع فیلترینگ
سعید باستانی، نماینده ادوار مجلس که به‌دلیل سال‌ها عضویت در کمیته ارتباطات کمیسیون صنایع مجلس به‌خوبی با مسائل مرتبط با فیلترینگ آشناست، در تشریح دلایل مخالفان فیلترینگ به سیتنا گفته: «در موضوع فیلترینگ، دو موضوع اصلی پنهان است؛ یک موضوع به موارد امنیتی و شرایط خاص بازمی‌گردد که نیاز است در مقطعی یک پیام‌رسان یا پلتفرم فیلتر شود و بعد از برطرف شدن شرایط، رفع فیلتر شود و پس از گذشت شرایط اضطراری و خاص، فیلتر برداشته می‌شود و بحث دیگر موضوع سودی است که در پشت فیلترینگ مخفی است و برخی دوست دارند این اتفاق رخ دهد و فکر می‌کنند می‌توانند کنترل بیشتری خواهند داشت.»
او در ادامه با اعتراض به عدم رفع فیلترینگ پس از عبور از شرایط بحرانی در کشور و ادامه یافتن آن گفته است: «افرادی هستند که فکر می‌کنند نظام جمهوری اسلامی با فیلترینگ نگهداری شده و فکر نمی‌کنند پایه‌های نظام با سیستمی توانمند و قوی به فیلترینگ کاری ندارد؛ مگر در شرایط بحرانی که در کشورهای دیگر هم این اتفاق می‌افتد و وقتی در وضعیت سفید قرار گرفتیم، رفع فیلترینگ می‌کنیم که در اینجا این اتفاق نمی‌افتد.»
این نماینده پیشین مجلس با اشاره به اینکه مدت زمان بسیاری از طرح وعده رفع فیلترینگ از سوی روسای جمهور پیشین و رییس‌جمهور کنونی گذشته می‌گوید: «در زمانی که دولت‌ها تعهد ایجاد می‌کنند باید در یک بازه زمانی مشخص کار را انجام دهند چراکه اگر از زمان خود بگذرد، آورده‌ای برای دولت نخواهد داشت و مردم هم خوشحال نمی‌شوند.
به‌عنوان مثال وقتی برای یوتیوب فیلترشکن خریداری می‌شود، باقی هم با همین مسیر پیش می‌رود بنابراین دولت باید سال گذشته رفع فیلترینگ را به سرانجام می‌رساند و همین حالا هم اگر برفرض این اتفاق تا آخر سال انجام شود، دیگر مردم قدردان دولت نخواهد بود.» او با اشاره به ضرورت رفع فیلتر شبکه‌های اجتماعی تصریح کرد: «یوتیوب کاربرد آموزشی دارد و پلتفرمی مانند اینستاگرام با اقتصاد در رابطه است. تلگرام نیز که مورد استفاده اکثریت جامعه است.این پلتفرم‌ها باید رفع فیلتر شوند.»
باستانی در پایان سخنانش با اشاره به ایجاد شکاف‌های امنیتی با ادامه فیلترینگ گفت: «وقتی تکنولوژی را وارد کشور می‌کنیم، به دلیل آنکه ما مخترع آن نیستیم و کاربر هستیم، راه‌های مختلفی برای نفوذ وجود دارد. همانطور که یکی از مقام‌های مسوول پیشین در وزارت ارتباطات اعلام کرده بود که فیلترشکنی که در ایران استفاده زیادی داشته را رژیم صهیونیستی خریداری کرده است.»
