کشت فراسرزمینی، فرصتی برای دستیابی به امنیت غذایی

جهان صنعت– بسیاری از کارشناسان اذعان می‌کنند که با توجه به محدودیت منابع آبی همانند دیگر کشور‌ها با اجرای کشت فراسرزمینی باید برخی از نیاز کشور را از این طریق تامین کنیم که بر این اساس در برنامه هفتم بر اجرای آن تاکید شده است.

تغییرات اقلیمی و خشکسالی نقاط مختلف جهان ازجمله ایران را تحت تاثیر قرار داده است و از طرفی با توجه به موقعیت جغرافیایی کشور و قرار گرفتن روی کمربند خشک و نیمه خشک جهان، کم‌آبی و خشکسالی به معضل جدی در بخش کشاورزی تبدیل شده است، از این رو کشت فراسرزمینی می‌تواند به عنوان یک فرصت زمینه را برای افزایش تولیدات کشاورزی و ایجاد امنیت غذایی فراهم کند.

سیاست کشت فراسرزمینی یکی از اهداف برنامه هفتم است تا از این طریق بتوان بخشی از محصولات استراتژیک را تامین کرد، بر این اساس وزارت جهاد در برنامه هفتم مکلف به اجرای کشت فراسرزمینی در سطح ۲‌میلیون هکتار است که تحقق این موضوع می‌تواند نیاز به واردات محصولات اساسی را کاهش دهد.

کم‌کاری در اجرای مفهوم کشت فراسرزمینی

در دنیا بعد از دهه۱۹۸۰ به کشاورزی فراسرزمینی توجه شده است. در ایران نیز اوج‌گیری این مفهوم در وزارت جهاد کشاورزی به اواخر سال۱۳۹۲ بازمی‌گردد اما با وجود گذشت ۱۱سال از این امر آنطور که باید و شاید اقدام جدی در این حوزه نشده، به طوری که اکنون سطح زیرکشت فراسرزمینی بسیار محدود بوده اما در برنامه هفتم وزارت جهاد مکلف به اجرای ۲‌میلیون هکتار کشت فراسرزمینی است چراکه اجرای آن به عنوان فاکتور سوم تا حدود ۳۰‌درصد در امنیت غذایی حائزاهمیت است.

بسیاری از کارشناسان بخش کشاورزی عنوان می‌کنند که با توجه به محدودیت منابع آبی کشور، سالانه ۲۶‌میلیون تن ذرت، جو و کنجاله سویا و… وارد کشور می‌شود که در برنامه هفتم با اجرای کشت فراسرزمینی ۱۰‌میلیون تن آن قابل تامین است که این امر در ارتقای ضریب امنیت غذایی تاثیر بسزایی دارد.

غلامرضا نوری‌قزلجه، وزیر جهاد کشاورزی در سفر اخیر به قزاقستان با اشاره به گسترش همکاری در زمینه کشت فراسرزمینی ایران در اراضی مستعد قزاقستان گفت: مبادلات تجاری و بازرگانی در بخش‌های مختلف کشاورزی میان دو کشور توسعه می‌یابد.

انعقاد تفاهمنامه‌های گسترده

نوری‌قزلجه با اشاره به ظرفیت‌های بالای ایران و قزاقستان در بخش کشاورزی افزود: تفاهم‌های گسترده‌ای در این حوزه صورت گرفته است. ایران به‌عنوان صادرکننده لبنیات، میوه، سبزیجات و صیفی‌جات به قزاقستان و واردکننده روغن و غلات از این کشور، فرصت‌های فراوانی برای گسترش تعاملات دارد.

او ادامه داد: سرمایه‌گذاری شرکت‌های ایرانی در کشاورزی فراسرزمینی در اراضی مستعد قزاقستان نیز در این نشست مورد توافق قرار گرفت.پیمان عالمی، رییس اتاق اصناف کشاورزی گفت: برای کشت فراسرزمینی نیاز است که سیاست و برنامه‌های آن را داشته باشیم که بر این اساس باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی داشته باشیم که برای سرمایه‌گذاران در مناطق خارج از سرزمین توجیه اقتصادی داشته باشد.

به گفته وی، با اجرای کشت فراسرزمینی و اتخاذ سیاست و برنامه‌ریزی در این خصوص، سرمایه‌گذاران باید در خصوص کشت محصولات اساسی گام بردارند.

عالمی ادامه داد: سرمایه‌گذاران در کشت‌های فراسرزمینی نگاه‌شان اقتصادی‌محور است و برای کسب درآمد بیشتری انجام می‌دهند، بنابراین باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنیم که سرمایه‌گذاران با تولید کالاهای اساسی متناسب با نیاز کشور داشته باشند تا بتوانیم به سمت خودکفایی، قدرت غذا و امنیت غذایی کشور گام برداریم.

اولویت، حفظ امنیت غذایی

ارسلان قاسمی، عضو کمیسیون کشاورزی اتاق تعاون درباره بحث خودکفایی در تمام محصولات گفت: کشت فراسرزمینی کاری است که در همه دنیا اتفاق می‌افتد چراکه هیچ کشوری وجود ندارد که در تمامی محصولات خودکفا باشد.

به گفته وی، با توجه به محدودیت منابع پایه آب و خاک در کشور و بهره‌وری پایین باید تمهیداتی اتخاذ کنیم که امنیت غذایی را به خطر نندازیم چراکه با امکانات فعلی که در اختیار داریم، امکان تامین تمامی محصولات در کشور وجود ندارد.

قاسمی ادامه داد: در برخی اقلام استراتژیک همچون ذرت یا دانه‌های روغنی امکان خودکفایی وجود ندارد، از این رو باید از طریق کشورهای دیگر منابع را تامین کنیم، بنابراین در دیگر کشورها باید کشت فراسرزمینی داشته باشیم تا از منابع آب و خاک دیگر کشورها با هدف مصرف تولیدات در داخل کشور داشته باشیم.

عضو کمیسیون کشاورزی اتاق تعاون با بیان اینکه کشت فراسرزمینی و سرمایه‌گذاری در کشورهای خارجی نباید با هدف عرضه در بازارهای جهانی باشد، افزود: سرمایه‌گذاری در کشورهای خارجی با هدف عرضه در بازارهای جهانی اشتباهی است که تاکنون مرتکب شده‌ایم و عملا این امر سرمایه‌گذاری ایرانی در بازارهای خارجی است.

وی گفت: با اجرای کشت فراسرزمینی حواس‌مان باید به ذخایر استراتژیک باشد و افزایش بهره‌وری و حفظ و حراست از منابع پایه و شاخص سرمایه‌گذاری و ورود دانش‌بنیان به طور عام باید وارد بخش کشاورزی کنیم تا نگرانی درخصوص امنیت غذایی کشور نداشته باشیم.

با توجه به محدودیت شدید آبی و خشکسالی‌ طی سال‌های متمادی، همانند برخی کشورها باید زمینه را برای اجرای کشت فراسرزمینی فراهم کنیم تا بتوان با تولید برخی محصولات آب‌بر نظیر ذرت، نیاز کشور را از این طریق فراهم کرد که این امر در کاهش واردات و ارتقای ضریب امنیت غذایی اثرگذار است.