بسته حمایت از تولید به هوا رفت!
منیر حضوری– به تازگی سندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی ایران اعتراض شدیدی نسبت به تغییرات شرایط عرضه ورق گرم توسط بورس کالا مطرح کرده است. در واقع این سندیکا با نگرانی از پیامدهای سیاست جدید بورس کالا که به نوعی مهندسی بازار و حمایت از افزایش قیمت‌هاست، اظهار تاسف کرده که چرا در شرایط جنگی که همه باید هوای تولید را داشته باشند، این مجموعه به واحدهای لوله و پروفیل فشار مضاعف وارد می‌کند؛ سیاستی که به نوعی زیرسوال بردن بسته حمایتی وزارت صمت است و باعث شده دبیر این سندیکا به مدیرکل دفتر معدنی و معاونت معدنی وزارت مذکور نامه نوشته و خواهان اصلاح سیاست‌های ضدتولید شود. اعتراض سندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی ایران حول محور تغییرات غیرشفاف و بدون هماهنگی شرایط عرضه ورق گرم بورس کالاست. کاهش سهم اعتباری به ۶۵درصد، افزایش سهم نقدی به ۳۵درصد، حذف سقف سهمیه بهین‌یاب در قالب مهندسی تقاضا و در نهایت افزایش قیمت همگی مسائلی هستند که منافع واحدهای تولیدی که متقاضی ورق گرم هستند را به شدت تهدید می‌کند. متاسفانه امروزه شرایط عرضه در بورس کالا به نفع عرضه‌کننده و نه تولید‌کننده طراحی شده است! در نتیجه شاهدیم که منافع ۷۰۰ واحد تولیدی قربانی سود واحدهای تامین‌کننده بزرگ می‌شود! این مساله نشان می‌دهد که بورس کالا به جای همراهی با تولیدکنندگان و تسهیل شرایط، با اعمال محدودیت‌های نقدی و مهندسی بازار، صرفا شرایط را برای تولیدکنندگان دشوارتر می‌کند. افزایش سهم نقدی واحدها در شرایطی که با کمبود پول مواجه هستند تنها فشار دوچندان برتولید کندنه است. از طرفی حذف سقف سهمیه بهین‌یاب باعث می‌شود در بورس تقاضا افزایش پیدا کند که در نهایت رقابت کاذب ایجاد شده و درنهایت شاهد افزایش قیمت‌ها باشیم. همه اینها نشان می‌دهد که شرایط بازار به ضرر واحدهای پایین‌دستی و به سود عده قلیلی در حال حرکت است. این در حالی است که این اقدامات در تضاد با بسته حمایتی وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار دارد! در واقع بعد از جنگ ۱۲روزه واحدها به دلیل تعطیلی با فشارهای مضاعفی روبه‌رو بوده و نیازمند انعطاف بیشتری در پرداخت‌ها هستند اما حالا با تصمیم ناگهانی بورس کالا اینطور مشخص می‌شود که عده‌ای می‌خواهند از این شرایط سوءاستفاده کنند. عجیب‌تر آنکه شاهد عدم مداخله معاونت معدنی وزارت صمت به این موضوع هستیم که خود مسوول مدیریت بازار هستند! مساله‌ای که اعتماد هزاران واحد پایین‌دستی را خدشه‌دار و چشم‌ها را نگران کرده است. حالا تاکید می‌شود که این سیاست بورس کالا نیازمند بازنگری جدی، هماهنگی با سندیکا به عنوان اصلی‌ترین خریدار و دخالت موثر وزارتخانه دارد تا شرایط به نفع تولید و توسعه صنعت کشور اصلاح شود.
شرایط غیرشفاف عرضه!
آنوش رحام، دبیر سندیکای تولید لوله و پروفیل فولادی ایران در این خصوص به «جهان‌صنعت» گفت: اعتراض سندیکا ناشی از تغییرات ناگهانی و بدون هماهنگی با وجود مصوبه ستاد کالای پایه که در آن مقرر شده بود شرایط عرضه اعم از نقدی یا اعتباری و یا میزان سقف مجاز خرید ورق گرم باید توافقی شود که متاسفانه بورس کالای مصوبه ستاد کالای پایه وزارتخانه را رعایت نمی‌کند و راسا با عرضه‌کننده شرایط صرفا براساس منافع عرضه‌کننده تنظیم می‌کند که در شرایط حساس کنونی، به ویژه تحت‌تاثیر شرایط جنگی و تعطیلی دوهفته‌ای بسیاری از واحدهای تولیدی پایین‌دستی (که مشکلاتی در نقل‌وانتقلات بانکی داشتند) را با مشکل روبه‌رو کرده است. به طور مشخص، در عرضه‌های اخیر، نسبت عرضه اعتباری را از ۹۰درصد به ۶۵درصد کاهش داده‌اند و ۳۵درصد آن را نقدی اعلام کرده‌اند! در حالی که بسیاری از واحدها به دلیل محدودیت‌های نقل‌وانتقال بانکی و فشارهای مالی ناشی از شرایط جنگی امروزه توانایی پرداخت نقدی ندارند و پیش‌تر هم به این مهم تاکید کرده بودند! حالا این موضوع که دقیقا برخلاف بسته حمایت از تولید وزارت صمت که تبلیغات زیادی بر روی آن شده باعث شده بخش عمده‌ای از واحدهای تولیدی نتوانند نیاز واقعی خود را تامین کنند و فعلا دست به خرید حداقل نیاز خود زده‌اند. دبیر سندیکای تولید لوله و پروفیل فولادی ایران اظهار کرد: از دیدگاه سندیکا، این اقدام به هیچ‌عنوان با شرایط بحرانی بازار و مشکلات واحدهای تولیدی و بسته حمایت از تولید همخوانی ندارد. مساله مهم این است که واحدها به دلیل تعطیلی‌ها و فشارهای ناشی از جنگ، نیازمند انعطاف بیشتری در پرداخت‌ها هستند اما این تصمیم بدون هماهنگی با نمایندگان تولیدکنندگان و سندیکا گرفته شده و منافع واحدهای پایین‌دستی را نادیده گرفته است. او ادامه داد: اعتراض اصلی سندیکا به حذف سقف سهمیه بهین‌یاب خرید واحدهای تولیدی در عرضه روز گذشته است، اقدامی است که به نظر سندیکا، نوعی مهندسی عرضه و بازار تلقی می‌شود. در واقع در عرضه قبلی تقاضا کمتر بود؛ در نتیجه در عرضه اخیر سقف بهین‌یاب را باز کرده‌اند تا به نوعی تقاضا را نسبت به عرضه افزایش دهند و این یک اقدام خلاف واقع است. موضوع اینجا آشکارتر می‌شود که در عرضه روز گذشته تا ساعت پایان معاملات حدود ساعت ۱۱ تنها ۱۶۰هزار تن تقاضای ورق گرم روی تابلو بود و به یک‌باره پس از تمدید مهلت در عرض ۱۵دقیقه تقاضا تا ۳۰۰هزار تن افزایش پیدا کرد و قیمت را افزایش داد!
رحام تصریح کرد: البته پس از اعتراض سندیکا بخشی از تقاضاها تعدیل شد که این مساله نشان می‌دهد کارگزاری‌های نزدیک به عرضه‌کننده با برداشتن سقف بهین‌یاب می‌توانند تقاضا را مهندسی کنند و این دیگر اسمش بورس نیست بلکه یک نوع مزایده است که مزایده گزار به نفع عرضه‌کننده به قیمت چکش می‌زند! با اجازه خرید تا ۴۰هزار تن برای هر واحد، در عمل تعداد محدودی از خریداران بزرگ می‌توانند کل عرضه ۲۳۰هزار تنی را تصاحب کنند. در ادامه مهندسی تقاضا باعث تشدید رقابت قیمتی کاذب، افزایش مصنوعی قیمت‌ها و در نهایت آسیب به بخش وسیعی از تولیدکنندگان کوچک و متوسط خواهد شد و ما مصمم هستیم وزارت صمت به موضوع ورود کند و از مرجعیت و صحت عمل بورس کالا در معاملات به عنوان محل کشف قیمت بازرسی به عمل آورد.
چرا سهمیه بهین‌یاب حذف شد؟!
دبیر سندیکای تولید لوله و پروفیل فولادی ایران تاکید کرد: اگر سهمیه بهین‌یاب به عنوان مکانیسم تقسیم عادلانه ورق به عنوان یک اصل باید رعایت شود چرا در زمانی که تصور می‌شود شرایط بازار به سمت تعدیل قیمت و کاهش تقاضا می‌رود، بورس کالا با برداشتن سهمیه بهین‌یاب طرف تقاضا را مهندسی می‌کند؟! رحام با بیان اینکه چنین اقداماتی مغایر با سیاست‌های حمایتی وزارت صنعت، معدن و تجارت است، ادامه داد: این اقدامات در تناقض آشکار با بسته حمایتی وزارت صمت است که هدف اصلی آنها تسهیل فعالیت تولیدکنندگان و کاهش مشکلات مالی آنهاست. زمانی که وزارت صمت از حمایت تولید صحبت می‌کند، انتظار می‌رود شرایطی فراهم شود که واحدهای تولیدی بتوانند مواد اولیه را با شرایط عادلانه و منطقی تامین کنند، نه اینکه با مهندسی عرضه و تقاضا و دستکاری سقف خرید، بازار را به نفع عرضه‌کننده بزرگ محدود کنند و فشار بیشتری بر تولیدکنندگان وارد کنند. این در حالی است در شرایطی که در وضعیت جنگی به سر می‌بریم باید قیمت‌ها تعدیل شود.
دبیر سندیکای تولید لوله و پروفیل فولادی ایران اظهار کرد: در عرضه بعدی بورس کالا، عرضه‌کننده‌ها با روش‌هایی تقاضا را تشدید کرده و به نوعی قیمت‌سازی در سطح بازار انجام داده‌اند. بدین ترتیب امروزه شرایط عرضه در بورس کالا به نفع عرضه‌کننده و نه تولید‌کننده طراحی شده است! با توجه به اینکه مدت‌هاست میزان عرضه ورق کاهش یافته و در عرضه قبلی کاهش خرید به خاطر شرایط جنگی بوده، اینکه در عرضه بعدی سریعا سقف سهمیه را برمی‌دارند که تقاضا را تشدید کنند، به نوعی قیمت‌سازی و مهندسی بازار است. در نتیجه شاهدیم که منافع ۷۰۰واحد تولیدی قربانی سود واحدهای تامین‌کننده بزرگ می‌شود!
شرایط عرضه به چه صورت بود؟
دبیر سندیکای تولید لوله و پروفیل فولادی ایران در پاسخ به این سوال که در گذشته شرایط عرضه ورق‌گرم به چه صورت بوده، گفت: قبلا عرضه ورق‌گرم تحت چارچوب توافقی بین عرضه‌کننده با سندیکای تولیدکنندگان انجام می‌شد. طبق مصوبه ستاد کالای پایه، شرایط عرضه باید با هماهنگی و توافق میان سندیکا به عنوان بزرگ‌ترین خریدار ورق‌گرم و عرضه‌کننده تعیین شود. این توافق شامل نحوه پرداخت (نقدی یا اعتباری) و سهمیه‌بندی بود. حتی در موارد فروش مچینگ، موافقت سندیکا به عنوان بزرگ‌ترین خریدار ورق گرم شرط لازم بود اما از ابتدای سال جاری تاکنون، هیچ هماهنگی قبلی با سندیکا صورت نگرفته و تصمیمات صرفا براساس شرایط بازار اتخاذ شده است. این در حالی است که امروزه واحدهای تولیدی با توجه به هزینه‌های مختلف و نیاز ۶۰درصدی به نقدینگی؛ ناتوان از پرداخت ۳۵درصد به صورت نقد هستند و فشار زیادی را تحمل خواهند کرد. رحام در این رابطه که واکنش واحدهای تولیدی نسبت به این تغییرات چگونه بوده است، اظهار کرد: واحدهای تولیدی به شدت نگران و معترض هستند. آنها معتقدند که بورس کالا به جای همراهی با تولیدکنندگان و تسهیل شرایط، با اعمال محدودیت‌های نقدی، حذف سقف سهمیه و مهندسی بازار، شرایط را برای تولیدکنندگان دشوارتر کرده است. بسیاری از واحدها توان مالی کافی برای خرید نقدی ندارند، ضمن اینکه در این شرایط با افزایش تقاضای کاذب، قیمت ورق گرم نیز به طور غیرمنطقی افزایش می‌یابد. این موضوع رقابت نابرابر و فشار مضاعف بر تولیدکنندگان پایین‌دستی را تشدید کرده و در شرایط جنگی که تولید باید اولویت باشد، چنین تصمیماتی به زیان بخش تولید است. این در حالی است که در شرایط جنگی کارگاه‌ها دو هفته تعطیل بوده و واحدها نتوانسته‌اند دست به فروش بزنند!
سندیکا چه می‌خواهد؟
دبیر سندیکای تولید لوله و پروفیل فولادی ایران با اشاره به نقش سندیکا گفت: سندیکا خواهان بازگشت به سازوکارهای توافقی و منطقی در عرضه ورق گرم است که با هماهنگی تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان تنظیم می‌شود. پیشنهاد می‌شود سهم اعتباری حفظ شده تا واحدها بتوانند با جریان نقدینگی محدود خود، نیازهای تولیدی را برآورده کنند. همچنین تاکید بر حفظ سقف بهین‌یاب است تا توزیع منابع به صورت منصفانه بین تمامی واحدهای تولیدی انجام شود و از ایجاد انحصار و رقابت کاذب جلوگیری شود. این اقدامات می‌تواند به تثبیت قیمت‌ها و کمک به ثبات بازار منجر شود.
او در خصوص این پرسش که آیا انتظار می‌رود وزارت صنعت، معدن و تجارت در این خصوص دخالت و نظارت بیشتری داشته باشد، تصریح کرد: بدون شک! وزارت صمت به عنوان متولی اصلی سیاست‌های تولید و بازار باید نظارت و مدیریت جدی‌تری بر این روندها داشته باشد. اقداماتی مانند حذف سقف سهمیه و تغییرات ناگهانی در شرایط عرضه اعتباری بدون هماهنگی با تولیدکنندگان نه‌تنها باعث تشدید بحران‌های تولیدی می‌شود، بلکه اعتبار سیاست‌های حمایتی وزارتخانه را زیر سوال می‌برد. انتظار می‌رود معاونت‌های تخصصی وزارت صمت به صورت فعال وارد شوند و شرایطی ایجاد کنند که بازار به نفع تولیدکنندگان پایین‌دستی و کل زنجیره ارزش مدیریت شود.
