یک بام و دو هوای واردات گندم در ایران
جهان صنعت– درحالی برآورد شده امسال تا ۹میلیون تن خرید تضمینی از گندمکاران کشور انجام و مابقی نیاز کشور از طریق واردات تامین خواهد شد که ارزش بازارجهانی گندم واردات به بیش از ۵۲میلیارد دلار رسیده است. با توجه به شرایط آب‌وهوایی و اقلیمی کشور سالانه تا ۱۳میلیون تن گندم در ایران تولید می‌شود با این وجود میزان تولید در برخی سال‌ها دستخوش یکسری تغییرات است به‌نحوی‌که کارشناسان معتقدند امسال خرید گندم از گندمکاران در مناطق سردسیر نسبت به سال قبل کاهشی حدود ۳۰درصد را تجربه کند.
آمار سازمان فائو
این در حالی است که طبق آمارهای سازمان فائو که مربوط به سال زراعی ۲۰۲۴-۲۰۲۳ است در مدت نامبرده در حوزه تولید محصول استراتژیک گندم کشور ایران با رقم زدن تولیدی ۱۴میلیون تنی در جایگاه دوازدهم تولید دنیا قرار گرفته است. این در حالی است که طبق آمارهای فائو در مدت نامبرده کشور چین با تولید حدود ۱۳۷میلیون تن بیشترین تولید را رقم زده است و پس از آن کشورهایی همچون «هند با ۱۱۰میلیون‌تن، روسیه با ۹۱میلیون‌تن، ایالات‌متحده با بیش از ۴۹میلیون‌تن، استرالیا با حدود ۴۲میلیون‌تن، فرانسه با حدود ۳۶میلیون‌تن، کانادا با حدود ۳۲میلیون‌تن، پاکستان با ۲۸میلیون‌تن، ترکیه با ۲۲میلیون‌تن، اوکراین با حدود ۲۲میلیون‌تن، آلمان با ۲۱میلیون و
۵۰۰ هزارتن» پیش از ایران قرار دارند. همچنین کشورهای «بریتانیا، لهستان، آرژانتین، قزاقستان، مصر، رومانی، برزیل و ایتالیا نیز پس از ایران در جایگاه سیزدهم تا بیستم تولید قرار گرفته‌اند.
از سوی دیگر به گفته علیقلی ایمانی، مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران ایران از ابتدای فصل برداشت تا اواسط تیرماه جاری ۴میلیون و ۸۲۰هزارتن گندم با ارزش بالغ‌بر ۹۹همت اعتبار از کشاورزان خریداری شده است. این در شرایطی است که وی معتقد است برآوردها حاکی از آن است که امسال میزان خرید تضمینی گندم به ۵/۸ تا ۹میلیون تن برسد. با این تفاسیر این‌گونه گمانه‌زنی می‌شود که امسال نیاز به واردات گندم به کشور را خواهیم داشت آن‌هم در شرایطی که گندم یکی از محصولات استراتژیک زراعی محسوب می‌شود که طی سال‌های اخیر بر خودکفا شدن کشور در تولید این محصول زراعی تاکید‌های بسیاری شده است.
روند پویای بازار جهانی گندم
این در شرایطی است که بازار جهانی گندم وارداتی نیز روندی پویا دارد به‌طوری‌که در سطح جهانی، واردات گندم در طول سال۲۰۲۴ در مجموع ۴/۵۲میلیارد دلار هزینه خریدهای بین المللی داشته است.
در واقع براساس آمارهای جهانی ارزش کلی گندم وارداتی برای همه کشورهای خریدار از سال۲۰۲۰ که میزان خرید گندم در جهان ۸/۴۹میلیارد دلار بود، به طور متوسط ۲/۵درصد افزایش یافته است. از سوی دیگر طبق گزارشات جهانی، از سال۲۰۲۳ تا۲۰۲۴، هزینه‌‌های جهانی برای گندم وارداتی از ۵/۶۸میلیارد دلار در سال قبل، ۵/۲۳درصد کاهش یافته است. به گزارش بازار از سوی دیگر گزارشات جهانی که درخصوص واردکنندگان اصلی گندم در سال۲۰۲۴ منتشر شده حاکی از این است که از نظر ارزش، ۵خریدار بزرگ گندم یعنی «اندونزی، سرزمین اصلی چین، ایتالیا، فیلیپین و اسپانیا» بیش از یک‌چهارم(۳/۲۶درصد) از کل واردات گندم خریداری شده در سال۲۰۲۴ را خریداری کرده‌‌اند. از سوی دیگر از دیدگاه قاره‌‌ای، کشورهای آسیایی با خریدهایی به ارزش ۹/۲۳میلیارد دلار یا ۷/۴۵درصد از کل واردات جهانی، بالاترین ارزش دلاری گندم وارداتی را در طول سال۲۰۲۴ مصرف کردند. همچنین در جایگاه دوم واردکنندگان مستقر در اروپا با ۹/۲۱درصد قرار داشتند، درحالی‌که ۱/۱۸درصد دیگر از واردات گندم جهانی به آفریقا تحویل داده شد. این در حالی است که درصدهای کمتری برای خریداران در آمریکای لاتین با حدود ۱۰درصد، آمریکای شمالی با حدود ۴درصد و سپس اقیانوسیه با ۶/۰درصد موجود است.
به عبارت دیگر در مدت نامبرده اندونزی صادراتی به ارزش ۶/۳میلیارد دلار که سهمی حدود ۷درصد از کل گندم وارداتی می‌شود در جایگاه اول قرار گرفته است. در شرایطی که چین به عنوان دومین وارد‌کننده صادراتی به ارزش ۵/۳میلیارد دلار رقم زده است و به این ترتیب از نظر ارزش وارداتی حدود ۶/۶درصد از کل گندم وارداتی می‌شود. از سوی دیگر ایتالیا با ثبت صادراتی به ارزش ۸/۲ میلیارد دلار که بیش از ۵درصد از کل گندم وارداتی می‌شود در جایگاه سوم قرار گرفته است.
گزارش‌های آماری جهان
گزارش‌های آماری جهانی می‌گوید که در سال۲۰۲۴ بعد از سه کشور مذکور، کشورهای «فیلیپین با ۲میلیارد دلار، اسپانیا با ۹/۱میلیارد دلار، الجزایر با ۸/۱میلیارد دلار، ژاپن با ۷/۱میلیارد دلار، برزیل با ۶/۱میلیارد دلار، آلمان با ۴۵/۱میلیارد دلار، کره‌جنوبی با ۴/۱میلیارد دلار، ترکیه با ۳۶/۱ میلیارد دلار، مراکش با ۳/۱میلیارد دلار، نیجریه با ۲۸/۱ میلیارد دلار، مکزیک با ۲۴/۱میلیارد دلار و تایلند با ۱۶/۱میلیارد دلار» در رده‌های چهارم تا ۱۵ واردات از نظر ارزش وارداتی جای دارند و در مجموع حدود ۵۴درصد از کل گندم وارداتی را در سال۲۰۲۴ خریداری کردند.
نکته قابل توجه اینکه در میان کشورهای فوق، بازارهای رشد گندم از سال۲۰۲۳ به این‌سو برزیل با حدود ۲۷درصد افزایش و فیلیپین با ۲درصد افزایش قرار دارند و در عوض کشورهای ترکیه، نیجریه، اسپانیا و مراکش خرید گندم وارداتی خود را کاهش داده‌اند.
در بخش دیگری از این گزارش به بحث تقاضا برای گندم وارداتی پرداخته شده است به نحوی که طبق داده‌های منتشرشده، در میان ۱۰۰ بازار اصلی گندم وارداتی، سریع‌‌ترین رشد تقاضا مربوط به کشورهایی همچون غنا با ۳۵۳درصد افزایش نسبت‌به سال۲۰۲۳، زامبیا با حدود ۱۹۲درصد افزایش، ایرلند با بیش از ۶۵درصد افزایش، بریتانیا با بیش از ۵۰درصد و دانمارک با حدود ۴۴درصد افزایش را به ثبت رسانده‌اند.
