تفاوت روغن هیدرولیک و روغن گیربکس چیست؟
وجود روغن در سیستم‌های مکانیکی اهمیت زیادی دارد و با کارایی خاص خود، عملکرد سیستم را بهینه‌سازی می‌کنند. البته، باید گفت که کارایی هر یک این سیال‌ها متفاوت است و باید در موقعیت درست به‌کار گرفته شوند. به همین خاطر، باید تفاوت روغن هیدرولیک و روغن گیربکس را بدانید و درک درستی از هر دو داشته باشید؛ چراکه استفاده اشتباه ممکن است به سیستم‌های صنعتی، آسیب جدی وارد کند. برای مثال، گیربکس SEW به سیال مناسب خود نیاز دارد تا عملکرد بهینه‌تری در سیستم‌های مکانیکی داشته باشد و از استهلاک زودرس و اختلال در سیستم عملکردی جلوگیری شود. با ما همراه باشید تا به اطلاعات بیشتری در این زمینه دست یابید.
تعریف روغن هیدرولیک و روغن گیربکس
برای این‌که تفاوت روغن گیربکس و هیدرولیک را بهتر درک کنید، ابتدا باید یک تعریف کلی از هر دو نوع ارائه دهیم.
- روغن هیدرولیک: این نوع یک سیال مهم در ماشین‌آلات هیدرولیکی است که موجب روان شدن فرمان خودرو و انتقال قدرت در آن‌ها می‌شود.
- روغن گیربکس صنعتی: این روغن نوعی سیال مخصوص است که وظیفه روغن‌کاری قطعات متحرک داخل گیربکس را بر عهده دارد و از بروز اصطکاک جلوگیری می‌کند. یکی از نکات مهم هنگام خرید گیربکس صنعتی توجه به نوع روغن مناسب برای روانکاری است؛ چرا که تأثیر مستقیم بر عمر مفید تجهیزات دارد.
جهت روشن‌تر شدن تفاوت روغن هیدرولیک و روغن گیربکس، در ادامه مشخصات اولیه این دو سیال را در قالب یک جدول با هم مقایسه خواهیم کرد.
| ویژگی | روغن هیدرولیک | روغن گیربکس |
| انواع | روغن هیدرولیک مبتنی بر نفت، روغن هیدرولیک مبتنی بر آب، روغن هیدرولیک ترکیبی مصنوعی | روغن گیربکس دستی، روغن گیربکس اتوماتیک |
| محل استفاده | مصارف صنعتی مثل لیفتراک، جرثقیل‌های هیدرولیک، حمل‌ونقل هوایی و… | گیربکس ماشین‌های اتوماتیک و دستی، ماشین‌آلات کشاورزی، کامیون، لودر، اتوبوس و… |
| ویسکوزیته | ویسکوزیته کمتر جهت بهبود انتقال نیرو | ویسکوزیته بیشتر جهت اقزایش دوام در مقابل دما و فشار |
| افزودنی‌ها | حاوی مواد افزودنی ضدسایش، ضدزنگ‌زدگی و ضدخوردگی | حاوی مواد افزودنی ضدخورندگی، ضداکسیداسیون و ضدکف |
تفاوت‌های فنی بین روغن هیدرولیک و روغن گیربکس
تفاوت روغن هیدرولیک و روغن گیربکس بسیار مشهود است و این دو ماده از جوانب مختلفی با هم فرق دارند. در این بخش قصد داریم به‌صورت دقیق‌تر، تفاوت این دو سیال را مورد بررسی قرار دهیم.
- سازگاری با آب:
یکی از ویژگی‌های خاص روغن هیدرولیک این است که می‌تواند آب را از ترکیبات خود تفکیک کند. حتماً می‌دانید که حضور آب در سیستم‌های هیدرولیک، مشکلات متعددی را در پی دارد که زنگ‌زدگی و خوردگی، دو مورد از آن‌ها محسوب می‌شوند. به همین خاطر، این سیال حاوی ترکیبات و افزودنی‌هایی است که به پس زدن آب کمک می‌کنند، اما از آنجا که ریسک نفوذ آب به درون گیربکس‌ها کمتر است، این ویژگی برای روغن گیربکس کم‌اهمیت‌تر است.
- سطح مقاومت در برابر فشار:
در سیستم‌های هیدرولیک، سیالات با فشار بسیار بالایی سروکار دارند. به همین خاطر، سطح مقاومت آن‌ها در مقابل فشارهای محیطی زیاد است و در برابر شرایط سخت نیز دوام قابل قبولی از خود نشان می‌دهند. از این‌رو، حتی در موقعیت‌های پرفشار نیز ویژگی‌های خود را حفظ خواهند کرد.
در مقابل، روغن گیربکس نیز از نظر تحمل فشار در سطح بسیار خوبی قرار داشته و حتی در تحت‌فشارترین گیربکس صنعتی نیز مقاوم باقی می‌ماند. پس در این مورد، تفاوت روغن هیدرولیک و روغن گیربکس خیلی زیاد نیست و مقاومت هر دو در رده بالایی قرار دارد.
- پایداری حرارتی:
یکی از ویژگی‌های متمایز این دو سیال، مربوط به مقاومت حرارتی آن‌ها است. منظور از مقاومت حرارتی این است که روغن در دمای زیاد تا چه حد می‌تواند خواص خود را حفظ کند. با مقایسه آن‌ها متوجه خواهید شد که سطح پایداری حرارتی نوع هیدرولیک نسبت به نوع گیربکس کمتر است؛ چراکه محدوده دمایی سیستم‌های هیدرولیک در مقابل گیربکس‌ها پایین‌تر است. در مقابل، اصطکاک بین چرخ‌دنده‌ها باعث افزایش دما می‌شود و در این شرایط، سطح تحمل روغن گیربکس اهمیت زیادی پیدا می‌کند. پس، میزان تحمل دمای آن بالاتر است.
- ترکیبات تشکیل‌دهنده:
در لیست تفاوت روغن هیدرولیک و روغن گیربکس، ترکیبات تشکیل‌دهنده نیز دیده می‌شود. ترکیبات این دو سیال با هم متفاوت هستند. انواع هیدرولیک باتوجه‌به نوع کارایی از پایه معدنی یا پایه سنتتیک ساخته می‌شوند، اما نمونه‌های گیربکس در اکثر موارد از پاینه معدنی به تولید می‌رسند و حاوی افزودنی‌های EP نیز هستند. این افزودنی‌ها، سطح تحمل این سیال را در مقابل فشار و دما افزایش می‌دهد، اما افزودنی‌های EP در روغن‌های هیدرولیک به‌کار نمی‌روند.
- شکل ظاهری:
تفاوت روغن هیدرولیک و روغن گیربکس به شکل ظاهری آن‌ها نیز مربوط می‌شود. نمونه‌های هیدرولیک معمولاً با طیف‌های رنگی روشنی مثل زرد و نارنجی دیده می‌شوند، اما سیال‌های گیربکس، رنگ‌های تیره‌تری نظیر قهوه‌ای و سیاه دارند.
جدول مقایسه کامل بین روغن گیربکس و روغن هیدرولیک
مقایسه روغن گیربکس و هیدرولیک به ما کمک می‌کند تا هر سیال را در جای درست خود به‌کار ببریم. در جدول زیر می‌توانید تفاوت روغن هیدرولیک و روغن گیربکس را دقیق‌تر بررسی کنید.
| ویژگی | روغن هیدرولیک | روغن گیربکس |
| محل استفاده | سیستم‌های هیدرولیک | گیربکس‌های دستی و اتوماتیک |
| ویسکوزیته | پایین‌تر | بالاتر |
| افزودنی‌ها | افزایش‌دهنده فشار، ضدزنگ، ضداکسیداسیون | افزایش‌دهنده اصطکاک، ضدکف، ضدسایش |
| فشار کاری | بالا | بالا |
| قابلیت تحمل دما | تحمل دمای متوسط | تحمل دمای بالا |
| تعویض دوره‌ای | ۲ تا ۳ سال | ۳ تا ۵ سال |
نتیجه‌گیری
بررسی تفاوت روغن هیدرولیک و روغن گیربکس نشان می‌دهد که باید در کاربردهای خاصی مورد استفاده قرار گیرند و نمی‌توان هر سیالی را در هر دستگاهی به‌کار برد. تجهیزات صنعتی به مراقبت نیاز دارند تا بهترین بازدهی را داشته باشند. البته، کیفیت سیستم نیز اهمیت زیادی داشته و کارکرد و مقاومت دستگاه را تعیین می‌کند. گذرگاه به‌عنوان یکی از مجموعه‌های حرفه‌ای در زمینه فروش تجهیزات صنعتی، بهترین منبع برای خرید دستگاه‌های هیدرولیک، گیربکس و… به‌شمار می‌رود.
سؤالات پرتکرار
آیا می‌توان از روغن هیدرولیک در گیربکس استفاده کرد؟
خیر، این دو سیال از نظر خواص و کاربرد، تفاوت‌های زیادی دارند و استفاده از آن‌ها به‌جای یکدیگر، می‌تواند باعث خرابی قطعات و تجهیزات شود.
چه اتفاقی می‌افتد اگر روغن اشتباه در دستگاه ریخته شود؟
به‌دلیل تفاوت در خواص روغن‌ها، استفاده از نوع اشتباه در دستگاه، در بعضی از موارد باعث کاهش کارایی تجهیزات می‌شود و ریسک خرابی قطعات را بالا می‌برد. حتی گاهی دستگاه به‌طور کامل خراب خواهد شد.
تفاوت بین روغن هیدرولیک ۶۸ و روغن گیربکس VG 220 چیست؟
نوع هیدرولیک ۶۸ ویسکوزیته کمتری نسبت به سیال گیربکس VG 220 دارد. کاربرد روغن هیدرولیک ۶۸ مربوط به تجهیزات هیدرولیکی و انتقال نیرو است؛ درحالی‌که نوع گیربکس VG 220 جهت روانکاری و نگهداری دنده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
