لبنیات در سفره جنگ
جهان صنعت– در میان ۱۱ قلم کالای اساسی، سه قلم آنها متعلق به دسته مواد لبنی است یعنی بیش از یک‌چهارم کالاهای اساسی مصرفی خانوار (شیر، ماست و پنیر) را مواد لبنی تشکیل می‌دهند، همچنین صنایع لبنی به علت شرایط منحصربه‌فرد تولیدشان بیشتر ممکن است طی شرایط ویژه تحت تاثیر قرار گیرند و همین امر اهمیت توجه به آن را بیش از پیش تشدید می‌کند.
میراسلام تیموری، رییس انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران در یادداشتی با تاکید بر عدم امکان توقف فعالیت صنایع لبنی، هفت توصیه مشخص برای مواجهه بهتر با شرایط خاص و مدیریت در روند تولید و توزیع محصولات لبنی ارائه می‌دهد. او در یادداشت خود مطرح می‌کند که صنعت لبنیات از ویژگی‌های خاص و منحصربه‌فرد و کم‌نظیری برخوردار است. ویژگی اول این صنعت، عدم امکان توقف فعالیت تامین‌کنندگان اصلی (دامدارهای تولیدکننده شیرخام) است که در همه ایام ۳۶۵روز سال بدون وقفه تولیدشان ادامه دارد. توقف فعالیت‌های صنایع لبنی به دلیل عدم امکان توقف تولید تامین‌کنندگان اصلی نه‌تنها امکان‌پذیر نیست بلکه ویژگی دوم که سریع‌الفساد بودن شیر خام و عدم امکان ذخیره‌سازی آن که معادل حداکثر دو روز تولید است این عدم توقف را ناممکن‌تر می‌کند.
عدم امکان دپو
به گزارش روابط عمومی اتاق ایران، ویژگی سوم صنعت لبنیات عدم امکان دپوی محصولات تولید شده هم به دلیل زمان ماندگاری کوتاه بخش عمده‌ای از انواع محصولات تولیدی به ویژه محصولات پاستوریزه بوده و ویژگی چهارم این صنعت، نیاز روزمره مردم به مصرف انواع لبنیات است و با قاطعیت می‌توان گفت پس از نان، مهم‌ترین نیاز غذایی مردم محصولات لبنی است.
مجموع این چهار ویژگی صنایع لبنی را وادار می‌کند که در طول تمام روزهای سال، مستقل از شرایط کشور، مشغول به فعالیت باشند و ضمن دریافت شیرخام تولیدی دامداری‌ها نسبت به فرآوری و تولید محصولات لبنی و رساندن محصولات به پایانه‌های فروش در سراسر کشور اقدام کنند بنابراین مدیریت صنایع لبنی باید زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری لازم را ایجاد کند تا واحدهای تولیدی و توزیعی مرتبط در هر شرایطی فعالیت‌های عادی خود را ادامه دهند. حال تجربه این ۱۲ روز جنگ نشان داد که باید اقداماتی در دستورکار واحدهای تولید، فرآوری و سیستم توزیع قرار گیرد تا امکان بهتر تداوم فعالیت میسر باشد.
چه باید کرد؟
۱- ایجاد آرامش در تمامی سطوح سازمان و تمرکز بر فعالیت عادی که پیش‌نیاز اصلی آن حضور مدیران ارشد شرکت‌ها و در مرحله دوم مدیران میانی در واحدهای عملیاتی است. هرچه حضور مدیران ارشد و میانی در واحدها باعث دلگرمی کارکنان است، به مراتب بیشتری عدم حضور آنان دلسردی و کاهش روحیه تعاون و همکاری را به دنبال دارد.
۲- جنگ در نفس خود، صدای انفجار و پدافند هوایی، لرزیدن ساختمان‌ها و شیشه و پنجره‌ها ناخواسته اضطراب را در آحاد جامعه ایجاد می‌کند و دوری اعضای خانواده از یکدیگر موجب تشدید آن می‌شود بنابراین با درک شرایط روحی همکاران، شرایط خانوادگی، ضعف و قوت روحی آنها، تحت هیچ شرایطی دیگران را از بابت عکس‌العمل‌های معمول در این شرایط سرزنش نکنیم و ضمن همدردی مدیریت با آنها در صورت نیاز نسبت به ایجاد شرایط مرخصی یا دورکاری به منظور ایجاد آرامش اقدام کنیم. در صورت وجود ظرفیت‌های تولیدی مازاد می‌توان از روش نوبت کاری هم استفاده کرد. واضح است که تداوم فعالیت خط قرمز است اما باید شرایط روحی کارکنان درک شود.
۳- در شرایط خاص ممکن است امکان ایاب و ذهاب پرسنل خارج از سرویس‌های معمول شرکت‌ها میسر نباشد یا تامین امکانات دیگر منوط به صرف وقت باشد که در تضاد با حضور و فعالیت در شرکت قرار بگیرد. پس باید وضعیتی را برای پرسنل مهیا کرد که دغدغه‌های تامین مایحتاج اولیه را نداشته باشند. در ضمن پرداخت حقوق و دستمزد پرسنل پیش از موعد به دلگرمی همکاران کمک شایان توجهی می‌کند.
۴- در شرایط خاص درخواست‌های فروش برای تولید محصولات دچار تغییرات فاحشی می‌شود و این ناشی از تغییر جمعیت در شهرهای مختلف بر حسب شرایط منطقه‌ای است، کاهش درخواست می‌تواند به مازاد شیرخام منتهی شود که در صورت وجود امکانات تولید محصولات با ماندگاری بالا در واحد به محصولاتی مانند شیر خشک و پنیر و در صورت عدم وجود امکانات تولیدی در خود واحد با واحدهای دیگر لبنی کار برون‌سپاری را می‌توان انجام داد که سرعت عمل و صدور مجوز توسط ارگان‌های ذی‌ربط مانند سازمان غذا و دارو و استاندارد بسیار با اهمیت خواهد بود.
اهمیت مضاعف صنایع لبنی در شرایط جنگی
۵- توزیع و فروش محصولات به دلیل تغییرات جمعیتی و تغییر جمعیت مناطق هدف در این شرایط اهمیت مضاعفی پیدا می‌کند. حضور پرسنل فروش اعم از فروشندگان، موزعان و رانندگان ناوگان حمل‌ونقل می‌تواند نقطه عطف باشد. گرچه بخشی از کار فروشندگی می‌تواند به صورت تلفنی اتفاق بیفتد و برای آن ساختار قبلی باید فراهم شده باشد اما حضور رانندگان و موزعان به صورت فیزیکی در پایانه‌های فروش ضروری است. تامین سوخت توسط مراجع ذی‌ربط برای امکان فعالیت ناوگان خارج از صف‌های طولانی احتمالی در این روزها نیازمند تدبیر است تا ناوگان توزیع صنایع غذایی بدون دغدغه کار توزیع را در مناطق شهری و بین‌شهری انجام دهد.
۶- تامین مواد اولیه و بسته‌بندی و سایر اقلام موردنیاز شرکت‌های لبنی برای تداوم فعالیت، نیازمند فعالیت شرکت‌های تامین‌کننده این اقلام نیز هست. وابستگی انحصاری برای تامین نیاز به یک شرکت خاص می‌تواند مشکل‌زا باشد چراکه در صورت آسیب دیدن این تامین‌کننده، تامین نیاز با مشکل جدی مواجه خواهد شد. داشتن حداقل دو یا سه تامین‌کننده برای هر مورد تقاضا ضروری به نظر می‌رسد. تعدد قابل قبول تامین‌کنندگان در این راستا ضروری است.
۷- امکان استفاده از امکانات تولیدی و انبارهای توزیع شرکت‌های لبنی توسط یکدیگر می‌تواند تداوم فعالیت شرکت‌های تولیدی را در صورت آسیب دیدن یک واحد ممکن کند. ضمن اینکه مطلوب آن است که زیرساخت‌های اصلی یک شرکت در یک نقطه تجمع پیدا نکند.
درک شرایط خاص کشور
صنعت لبنیات در این ۱۲روز با درک شرایط خاص کشور تولید و توزیع محصولات لبنی را با روال عادی انجام داد به گونه‌ای که هیچ کمبودی در هیچ منطقه‌ای از کشور مشاهده نشد و هیچ شیرخام مازادی که مشکلی برای دامداری‌های کشور ایجاد کند مشاهده نشد.
این کار در سایه همدلی در بین واحدهای لبنی، استقرار واحدهای لبنی در مناطق مختلف کشور و عدم تمرکز در یک منطقه و تلاش و کوشش پرسنل کوشا، تلاشگر و ارتباط منطقی بلندمدت و پایدار با دامداری‌ها میسر شد تا صنعت لبنیات بتواند وظیفه ملی و میهنی خود را به درستی ایفا کند.
