بازگشت روزهای سخت به صادرات نفت ایران

جهان صنعت– سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی ایران از افت ۱۶درصدی ارزش صادرات فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی در دو ماهه نخست امسال خبر داد. به گفته سیدحمید حسینی، این کاهش به ‌دلیل چند عامل اصلی شامل مشکلات داخلی و وضعیت بازار جهانی رخ داده است. حسینی می‌گوید که صادرات فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی از ۳‌میلیارد و ۷۰۰میلیون دلار در دو ماهه نخست سال گذشته به ۳‌میلیارد و ۱۵۰‌میلیون دلار در سال جاری کاهش یافته است.

اعمال تحریم‌های سختگیرانه علیه صنعت نفت ایران با پیروزی دوباره دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا شدت گرفت. ترامپ تلاش کرده است تا صادرات نفت این کشور را به حداقل برساند و درآمدهای نفتی آن را که بخش مهمی از اقتصاد ایران را تشکیل می‌دهد، کاهش دهد. هرچند این تحریم‌ها از خروج آمریکا در سال‌۲۰۱۸ از قرارداد برجام آغاز شد و در دولت جو بایدن ادامه یافت اما با انتخاب مجدد ترامپ تشدید شد. این تحریم‌ها عمدتا بر شرکت‌های بین‌المللی، بانک‌ها و موسسات مالی که با ایران در زمینه خرید نفت یا تامین مالی آن همکاری می‌کنند، اعمال شده است. به همین دلیل، بسیاری از کشورها و شرکت‌های خارجی از ترس مواجهه با تحریم‌های ثانویه آمریکا، از خرید نفت ایران خودداری کرده‌اند.

یکی از مهم‌ترین بخش‌های این تحریم‌ها، محدود کردن ایران در فروش نفت در بازارهای جهانی است. به‌ ویژه تحریم‌هایی که بانک‌ها و شرکت‌های نفتی را از ارتباط با ایران و انجام تراکنش‌های مالی مربوط به نفت منع می‌کنند، باعث شده که ایران نتواند به راحتی درآمدهای حاصل از صادرات نفت خود را دریافت کند. تحریم‌های آمریکا به ‌طور مستقیم بر فرآورده‌های نفتی ایران نیز تاثیر گذاشته است.

در همین راستا، ایران برای مقابله با این تحریم‌ها به تدابیر خاصی روی آورده است، ازجمله افزایش استفاده از ذخایر استراتژیک و تلاش برای افزایش صادرات به کشورهایی که کمتر تحت فشار تحریم‌های آمریکا قرار دارند. ایران همچنین به توسعه روابط اقتصادی با کشورهای چین، هند و سایر کشورهای غیرغربی پرداخته است تا از این طریق بخشی از نیازهای خود را تامین کند. با این حال، تحریم‌های آمریکا همچنان یکی از بزرگ‌ترین موانع بر سر راه بهبود وضعیت اقتصادی و افزایش صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی ایران محسوب می‌شود. سید‌حمید حسینی، سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی در گفت‌وگو با بازار به برخی مشکلات و چالش‌ها در روند صادرات اشاره کرد و گفت: «پس از شروع جنگ میان ایران و رژیم صهیونیستی در خردادماه، بسیاری از واحدهای پالایشی و پتروشیمی در ایران تعطیل شدند. این تعطیلی‌ها به‌منظور جلوگیری از آسیب‌ها و خسارات احتمالی ناشی از جنگ و برای جلوگیری از خالی شدن مخازن صورت گرفت. حسینی پیش‌بینی کرد که ارزش صادرات در سه‌ماهه سوم سال جاری نیز نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش خواهد یافت. او در بخش دیگری از گفت‌وگو، به حوادث اخیر در بندرعباس، اعتصاب رانندگان کامیون، تعطیلات طولانی‌مدت نوروز و کاهش ۵/‏۴‌درصدی قیمت‌های جهانی ازجمله دلایل افت صادرات در این دوره اشاره کرده و می‌گوید: «‌با این حال، برخی محصولات نظیر گوگرد و قیر عملکرد بهتری داشته‌اند و صادرات گوگرد با رشد ۱۴۰‌درصدی مواجه شده است. صادرات گاز مایع نیز صعودی بوده و صادرات قیر حدود ۸درصد افزایش یافته است.» سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی درخصوص تامین سوخت مورد نیاز کشور گفت: «در هفته‌های گذشته، وزارت نفت و شرکت پخش فرآورده‌های نفتی توانستند عملکرد قابل قبولی از خود به نمایش بگذارند و نیاز سوختی کشور را تامین کنند.» حسینی به تاثیرات جنگ ایران و رژیم صهیونیستی بر قیمت نفت نیز اشاره کرد. وی گفت که پیش از واکنش آمریکا به جنگ، قیمت نفت تا ۷۹‌دلار افزایش یافت اما پس از آنکه بازار متوجه شد این درگیری‌ها به توقف صادرات نفت و بستن تنگه هرمز منجر نخواهد شد، قیمت نفت دوباره به ۶۶ تا ۶۷دلار بازگشت. وی جنگ و ناامنی را دو عامل اصلی در تعیین قیمت نفت دانست و تاکید کرد که تاثیر جنگ‌ها و شرایط سیاسی بر بازار نفت به ‌طور مستقیم قابل‌ مشاهده است.