بلوف ۳۰ میلیارد دلاری ترامپ!
جهان‌صنعت- شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان، شامگاه پنجشنبه گذشته در گزارشی مدعی شده که دولت ترامپ در حال بررسی یک بسته پیشنهادی به ایران به منظور رسیدن به توافقی با تهران است. طبق ادعای سی‌ان‌ان، کاخ سفید امکان کمک به ایران برای دسترسی به حدود ۳۰میلیارد دلار به منظور ایجاد یک برنامه هسته‌ای غیرنظامی، کاهش تحریم‌ها و آزادسازی میلیاردها دلار از دارایی‌های مسدود شده را بررسی قرار داده و قصد دارد با استفاده از این پیشنهادها، ترامپ را به پای میز مذاکره بازگرداند.
براین اساس اعلام چهار منبع آگاه که با سی‌ان‌ان گفتوگو کرده و صحت این اطلاعات را تایید کرده‌اند، حتی در میان موج حملات نظامی اخیر میان ایران و رژیم صهیونیستی در دو هفته گذشته، بازیگران کلیدی از آمریکا و خاورمیانه با مقامات ایرانی به صورت پشت صحنه گفتوگو کرده‌اند. این گفت‌وگوها پس از توافق آتش‌بس نیز ادامه یافته و مقامات دولت ترامپ تاکید دارند که چندین پیشنهاد مطرح شده که همگی مقدماتی و در حال تکمیل هستند اما یک شرط غیرقابل مذاکره در تمام آنها وجود دارد و آن هم توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران است.
جزئیات پیشنهاد
براساس ادعای سی‌ان‌ان، حداقل یک پیش‌نویس مقدماتی که توسط دو منبع برای این شبکه تلویزیونی فرستاده شده، شامل چندین مشوق برای ایران است. برخی جزئیات در یک جلسه محرمانه چند ساعته میان استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا و شرکای خلیج‌فارس در کاخ سفیه در روز جمعه گذشته مورد بحث قرار گرفت؛ یعنی دقیقا یک روز قبل از حملات نظامی ایالات متحده به تاسیسات هسته‌ای ایران در نطنز، فردو و اصفهان.
از جمله شرایط مطرح شده، سرمایه‌گذاری ۲۰ تا ۳۰میلیارد دلاری در یک برنامه هسته‌ای جدید، بدون غنی‌سازی در خاک ایران است. در این رابطه یک مقام دولت ترامپ تاکید کرده، این پول مستقیما از آمریکا تامین نخواهد شد، بلکه ترجیح آنها این است که شرکای عربی هزینه آن را بپردازند.
سایر مشوق‌های احتمالی شامل لغو برخی تحریم‌ها و آزادسازی ۶میلیارد دلار از دارایی‌های ایران در حساب‌های خارجی است که در حال حاضر دسترسی آزاد به آنها محدود شده است. ایده دیگری که هفته گذشته مطرح شد و در حال بررسی است، پیشنهاد پرداخت هزینه جایگزینی تاسیسات هسته‌ای فردو با یک برنامه غیرغنی‌سازی توسط متحدان آمریکا در خلیج‌فارس است. امری که به گفته آمریکایی‌ها هنوز مشخص نیست که آیا ایران می‌تواند از این سایت استفاده کند یا اینکه این پیشنهاد چقدر جدی گرفته شده است.
واکنش‌های متناقض
در چنین شرایطی ویتکاف به سی‌ان‌بی‌سی گفته که آمریکا به دنبال یک توافق جامع صلح است و یک مقام دولت ترامپ نیز تاکید کرده، همه پیشنهادها با هدف جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای طراحی شده‌اند. آمریکا اعلام کرده ایران می‌تواند برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز داشته باشد اما نمی‌تواند اورانیوم آن را غنی‌سازی کند. در عوض، آمریکا پیشنهاد داده ایران می‌تواند اورانیوم غنی‌شده را وارد کند؛ امری که ویتکاف این برنامه بالقوه را مشابه برنامه امارات متحده عربی توصیف کرد.
با این حال، ترامپ به صورت عمومی ضرورت یک توافق هسته‌ای را کم‌اهمیت جلوه داده و گفته است: برای من مهم نیست که توافقی داشته باشم یا نه. در حالی که رییس‌جمهور پس از توافق آتش‌بس بی‌علاقه به نظر می‌رسد، بسیاری از مشاورانش معتقدند پیگیری یک توافق بلندمدت می‌تواند تضمینی برای تداوم آتش‌بس باشد.
در چنین شرایطی، مذاکرات محرمانه ویتکاف از طریق واسطه‌های منطقه‌ای و عمدتا قطر در روزهای اخیر ادامه یافته است. قطر همچنین نقش کلیدی در میانجیگری آتش‌بس شکننده بین ایران و رژیم صهیونیستی در هفته گذشته داشت و برای اطمینان از عدم ازسرگیری درگیری‌ها با آمریکا همکاری نزدیکی خواهد کرد.
ابهام در آینده
با توجه به این مواردی که در گزارش سی‌ان‌ان آمده اما این شبکه تلویزیونی در ادامه مطلب خود آورده است که منابع آگاه گفتند هنوز تاریخی برای مذاکرات تعیین نشده است. به عنوان مثال یک منبع اعلام کرده، ایده‌های زیادی توسط افراد مختلف مطرح می‌شود و بسیاری سعی می‌کنند خلاقانه عمل کنند. منبع دیگری که با پنج دور اول مذاکرات ایران و آمریکا آشنایی دارد نیز گفته، اینکه چه اتفاقی خواهد افتاد، کاملا نامشخص است.
در همین رابطه طبق گفته برخی تحلیلگران آمریکایی، دولت ترامپ ممکن است فرصتی برای ارائه یک طرح اولیه به ایرانی‌ها داشته باشد زیرا ترامپ روز چهارشنبه گذشته گفت آمریکا و ایران هفته آینده گفتوگو خواهند کرد؛ اگرچه اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران تصریح کرده از گفت‌وگوهای هفته آینده اطلاعی ندارد و افراد دخیل در برنامه‌ریزی در واشنگتن نیز گفتند جزئیات هنوز در حال بررسی است. به همین دلیل است که در جمع‌بندی گزارش سی‌ان‌ان آمده، در حالی که دیپلماسی پشت‌پرده به‌شدت در جریان است، مواضع عمومی متناقض ترامپ و عدم قطعیت در مورد تمایل ایران برای پذیرش شرایط، آینده این مذاکرات را مبهم نگه داشته است زیرا آمریکا به دنبال ایجاد یک برنامه هسته‌ای غیرنظامی برای ایران بدون حق غنی‌سازی است اما روشن نیست که آیا تهران این شرط را بپذیرد.
در همین راستا بررسی گزارش سی‌ان‌ان، نشان می‌دهد در همین تحلیل‌ها نیز تناقضاتی وجود دارد که سوالات زیادی را ایجاد می‌کند. اولا ذکر شده که درخواست ترامپ در مذاکرات آینده، برنامه هسته‌ای ایران بدون غنی‌سازی است؛ آن هم در شرایطی که دولت ترامپ در درگیری با رسانه‌ها و برخی قانون‌گذاران دموکرات، دائما در حال القای این موضوع است که در حمله به سه سایت هسته‌ای کشورمان، برنامه هسته‌ای ایران برای سال‌های طولانی به تعویق افتاده است. در نتیجه یا این صحبت‌ها همچنان در راستای یک بلوف دیپلماتیک است یا اینکه ترامپ قصد دارد ایران را متقاعد کند که دیگر برنامه غنی‌سازی اورانیوم را از دستور کار خارج کند چرا که هفته قبل همین شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان، گزارش داده بود با بمباران مراکز هسته‌ای، دانش هسته‌ای در ایران از بین نمی‌رود و این کشور می‌تواند دوباره برنامه خود را این بار در مکان‌های دیگر از سر بگیرد.
علاوه بر این پیشنهاد ادعایی مطرح شده در حالی اعلام می‌شود که میان ایران و رژیم صهیونیستی یک آتش‌بس شکننده پس از ۱۲روز تجاوز نظامی این رژیم برقرار شده و فضای موجود آنچنان مبهم است که هر لحظه امکان از سرگیری درگیری‌ها وجود دارد. به همین دلیل است که برخی کارشناسان معتقدند، چنین پیشنهادی در فضای مبهم امروز، بیشتر به یک مانور دیپلماتیک از سوی واشنگتن شباهت دارد. کمااینکه پذیرش مذاکره مجدد با آمریکا با توجه به تجاوز نظامی به کشورمان، مشخص نیست که از سوی مقامات عالی ایران صورت بگیرد یا خیر؟
از همه مهم‌تر اینکه تحلیل محتوای صحبت‌های ترامپ نشان می‌دهد که نمی‌شود چندان روی صحبت‌های او و همچنین گزارش‌های رسانه‌ای حساب باز کرد. زیرا از یک‌سو ترامپ اکنون درگیر یک جنگ رسانه‌ای شدید با سی‌ان‌ان و نیویورک تایمز است و از سوی دیگر اصولا روش او ایجاد ابهام و دامن زدن به بازی‌های رسانه‌ای است. او در کتاب خود به نام «هنر معامله» تصریح کرده، در هنگام معامله و مذاکره، آنچنان ضد و نقیض رفتار کن تا طرف مقابل را گیج کنی و بعد بیشترین امتیاز را از وی بگیری. در نتیجه از آنجا که عملکرد ماه‌های گذشته ترامپ درخصوص توافق با ایران و مذاکرات برخلاف رفتار و سیاست واقعی وی بوده، برخی کارشناسان معتقدند، این گزارش و پیشنهادها بیشتر به منظور ایجاد موج رسانه‌ای و آماده‌سازی افکار عمومی در جهت اعمال فشارهای بیشتر بر روی ایران است.
