سقف بی‌انتهای شاخص کل!
دیبا حاجیها- بازار سرمایه روز گذشته با نمایشی قاطع از قدرت تقاضا، توانست در حرکتی یک‌دست و پرقدرت، از مرزهای تکنیکالی عبور کند و خود را در موقعیتی بی‌سابقه از برتری مطلق خریداران قرار دهد. شاخص‌کل بورس با جهش ۳۶۰۳۴واحدی، معادل ۱۴/۱درصد افزایش یافت و در ارتفاع ۳میلیون و ۲۰۶هزار و ۹۲۲واحدی ایستاد؛ سطحی که نه‌تنها مقاومت حساس ۳میلیون و ۱۸۰هزار واحد را که از دیدگاه تکنیکالیست‌ها از اهمیت خاصی برخوردار است، درهم شکست، بلکه تمام پیش‌بینی‌ها درباره احتمال اصلاح را پشت‌سر گذاشت و با قاطعیت تمام نشان داد که در این مرحله، بازار سرمایه به هیچ مانعی اعتنا ندارد.
در همین حال، شاخص‌کل هم‌وزن نیز با رشدی ۴۷۴۳واحدی، معادل ۴۹/۰درصد افزایش یافت و به عدد ۹۶۸هزار و ۸۲۶واحد رسید. اگرچه شدت رشد هم‌وزن به اندازه شاخص کل نبود اما هماهنگی این دو نماگر در حرکت صعودی، تاییدی روشن بر این واقعیت است که موتور بازار در تمام جبهه‌ها روشن است و از نمادهای بزرگ گرفته تا سهم‌های کوچک‌تر، همگی در مسیر صعودی هماهنگ حرکت می‌کنند. اکنون دیگر بحثی از مقاومت‌های احتمالی یا تردید میان راه وجود ندارد؛ بازار با عبور از سطح کلیدی، وارد منطقه‌ای شده که سقفی پیش روی خود نمی‌بیند.
نمادهای بزرگی چون فارس، وبملت، پارسان، شپنا، وغدیر و تاپیکو در نقش پیشرانان بازار، وزنه شاخص‌کل را سنگین‌تر کردند و نقش اصلی در عبور شاخص از مقاومت‌های تاریخی را برعهده گرفتند. سهم‌هایی از صنایع مادر نظیر پتروشیمی، پالایشگاهی، بانکی و سرمایه‌گذاری نیز در صدر فهرست خریداران ایستادند و نشان دادند که سرمایه‌گذاران در حال چیدن آرایش تازه‌ای برای صعود هستند.
معامله زیر سایه امید
از طرف دیگر با نگاهی به جریان معاملات می‌توان دریافت که بازار در شرایطی با چنین قدرتی پیش می‌رود که نوعی اطمینان نسبی از بهبود فضای سیاسی و پیشرفت مذاکرات در میان فعالان شکل گرفته است. نه اینکه متغیرهایی مانند نرخ بهره، نوسانات دلار یا اخبار سیاسی بی‌تاثیر شده باشند، بلکه واقعیت این است که همین آرامش موقتی و گمانه‌های مثبت از مذاکرات، فضای روانی بازار را از بیم و تردید تخلیه کرده و جای آن را به جسارت و تقاضای پرقدرت داده است. مادامی که مذاکرات به‌خوبی پیش می‌رود، فعالان بازار هر عقب‌نشینی را نه تهدید بلکه فرصتی برای ورود تلقی می‌کنند. بازار سرمایه اکنون در حالی این مسیر صعودی را طی می‌کند که برخی از فروشندگان پیشین در حال بازخرید دارایی‌های خود هستند. ساختار تقاضامحور فعلی، شاخص‌کل را در موقعیتی قرار داده که دیگر سقفی برای آن متصور نیست؛ رشد ۳۶هزار واحدی بازتابی از اطمینانی است که سرمایه‌گذاران به چشم‌انداز سیاسی و اقتصادی کشور پیدا کرده‌اند.
در دل این رشد پرشتاب، باید به یک نکته کلیدی توجه داشت: بخش قابل‌توجهی از رالی صعودی فعلی به این بستگی دارد که روند مذاکرات در همین مسیر مثبت فعلی ادامه پیدا کند چرا که هر سیگنال منفی یا گره جدید در مسیر گفت‌وگوها می‌تواند همان‌قدر که امروز بازار را بالا کشیده، فردا آن را زمین بزند. بازار در شرایط کنونی، با خوش‌بینی معامله می‌شود، اما این خوش‌بینی شکننده است و اگر فضای سیاسی دستخوش تغییر شود، این شیرینی به‌راحتی می‌تواند تلخ شود.
در مجموع، بازار سرمایه وارد فاز صعودی کم‌نظیری شده اما این صعود بیش از هر چیز وام‌دار آرامشی است که فعلا از پیشرفت نسبی در مذاکرات سیاسی حاصل شده؛ آرامشی که اگر به‌هم بخورد، کل معادله را برهم خواهد زد.
از دریچه اعداد
روز گذشته بازار سرمایه شاهد ثبت جریان معاملاتی نسبتا متعادل و متمایل به سمت خریداران حقیقی بود. در حالی که مجموع سهام، حق‌تقدم‌ها و صندوق‌های سهامی با خروج ۲۱میلیارد تومان پول حقیقی همراه شدند اما جزئیات دقیق‌تر معاملات حاکی از آن بود که این خروج سرمایه، نه‌تنها به تضعیف تقاضا منجر نشد بلکه خریداران همچنان کنترل نبض بازار را در دست داشتند. در این روز، ارزش معاملات خرد بازار به حدود ۱۵هزار‌میلیارد تومان رسید و نسبت قدرت خریدار به فروشنده عدد ۰۴/۱ را ثبت کرد. این نسبت نشان می‌دهد که در کلیت بازار، پول‌های وارد شده از سوی خریداران حقیقی همچنان اندکی برتری داشتند.
رفتار کلی نمادها نیز این روایت را تقویت می‌کند؛ به‌طوری که ۲۹۴نماد بازار در محدوده مثبت ۲ تا ۳درصد بسته شدند و در مقابل تنها ۱۵۵نماد در دامنه منفی ۲ تا منفی ۳ قرار گرفتند. به این ترتیب، حدود ۶۱درصد نمادهای بازار در محدوده مثبت روز خود را به پایان رساندند. نقطه تغییر محسوس اما در ساعت ۱۱ قبل از ظهر اتفاق افتاد؛ جایی که سرانه خرید به شکل ملموسی از سرانه فروش عبور کرد و از آن پس تا پایان بازار، شاهد غلبه به سمت تقاضا بودیم. نتیجه این تغییر نیز شکل‌گیری ۲۲۱صف خرید در برابر تنها ۸۸صف فروش بود که نشانه‌ای روشن از حرکت بازار به سمت ورود جدی‌تر نقدینگی در بسیاری از نمادهاست.
در این میان، رفتار صندوق‌های درآمد ثابت نیز بار دیگر در نوع خود قابل‌تأمل بود. این صندوق‌ها که به‌طور معمول پناهگاه سرمایه‌های محتاط‌تر در زمان بی‌ثباتی هستند، روز گذشته با خروج ۴۵۰میلیارد تومان پول مواجه شدند؛ اتفاقی که در ادامه روند چند هفته اخیر و خروج پیوسته نقدینگی از ابزارهای کم‌ریسک به نفع بازار سهام رخ داده است.
صنعت خودرو بار دیگر در کانون توجه قرار داشت. معاملات روز گذشته دو نماد اصلی این گروه یعنی ایران‌خودرو و سایپا به طرز جالبی مسیرهای متفاوتی را طی کردند. ایران‌خودرو در اکثر ساعات با فشار فروش مواجه بود و تا انتهای معاملات در محدوده‌های منفی حرکت کرد اما سایپا با وجود عرضه‌های سنگین، توانست در نهایت با صف خرید بسته شود. به نظر می‌رسد بازار نسبت به اخبار مربوط به واگذاری سایپا واکنش مثبتی نشان داده است. در روزهای گذشته، خبرهای ضدونقیضی در خصوص خریداران احتمالی این خودروساز منتشر شده و برخی چهره‌های نام‌آشنا و ثروتمند به عنوان متقاضیان جدید خرید این شرکت معرفی شده‌اند. همین فضای خبری و شایعات مداوم، زمینه‌ای برای افزایش تقاضا در نماد سایپا فراهم کرده است.
در مجموع، ترکیب رفتار خریداران حقیقی، داده‌های مربوط به سرانه‌ها، برتری محسوس نمادهای مثبت و ادامه روند خروج سرمایه از صندوق‌های درآمد ثابت، همگی نشان از آن دارد که فضای کلی بازار همچنان در سمت تقاضاست؛ حتی اگر رقم خروج پول حقیقی در ظاهر منفی باشد.
فلزی‌ها زیر ذره‌بین
در حالی که شاخص صنعت فلزات اساسی طی ماه‌های اخیر با نوساناتی همراه بوده، بررسی عملکرد صندوق‌های بخشی فعال در این صنعت نشان می‌دهد که برخی از آنها توانسته‌اند بازدهی‌هایی بهتر از شاخص ثبت کنند. داده‌های مربوط به چهار صندوق فلز فارابی، رویین، استیل و متال نشان می‌دهد که در هر دو بازه زمانی سه‌ماهه و یک‌ساله، عملکرد این صندوق‌ها در مجموع از عملکرد شاخص صنعت فلزات فراتر بوده است.
در بازه سه‌ماهه اخیر، صندوق فلز فارابی با ثبت بازدهی ۱۴درصدی، در صدر صندوق‌های فلزی قرار دارد. صندوق رویین نیز با بازدهی ۱۰درصد در رتبه دوم ایستاده و پس از آن، صندوق استیل با بازدهی ۷درصدی قرار دارد. کمترین بازدهی سه‌ماهه نیز به صندوق متال اختصاص یافته که با رشد ۶درصدی همراه بوده است. این تفاوت عملکرد در بازه زمانی یک‌ساله نیز قابل مشاهده است.
در دوره ۱۲ماهه، بار دیگر صندوق فلز فارابی با ثبت بازدهی ۲۶درصدی در رتبه نخست قرار گرفته است. صندوق رویین نیز با تنها یک‌درصد اختلاف، بازدهی ۲۵درصدی را ثبت کرده و جایگاه دوم را به خود اختصاص داده است. صندوق استیل با بازدهی ۲۴درصد در جایگاه سوم ایستاده و صندوق متال با ثبت بازدهی ۱۸درصدی، کمترین عملکرد سالانه را در میان این چهار صندوق داشته است. البته همین عدد نیز نسبت به عملکرد متوسط شاخص صنعت فلزات، رقمی مطلوب به‌شمار می‌رود.
بررسی دقیق‌تر این آمار نشان می‌دهد که مدیران این صندوق‌ها توانسته‌اند با بهره‌گیری از استراتژی‌های دقیق، انتخاب سهم‌های مناسب، مدیریت ریسک و واکنش هوشمندانه به تحولات بازار، عملکردی بهتر از میانگین بازار ثبت کنند.
