مرگ ندارد اما سرعت سرایت زیادی دارد!

مهدیه بهارمست- هنوز به صورت کامل پاندمی کرونا را پشت سر نگذاشتیم که امروز چین باز هم میزبان ویروس دیگری به نام «متاپنومو- ویروس انسانی‌(HMPV) » شده است. براساس گزارش‌ها این روزها بیمارستان‌های چین مملو از بیماران مبتلا به این ویروس است. اگرچه هیچ تایید رسمی‌ای در این ‌باره وجود ندارد ولی زمزمه‌هایی از اعلام وضعیت اضطراری در چین نیز به گوش می‌رسد. با اینکه این ویروس برای اولین بار در سال۲۰۰۱ شناسایی شد و بیشتر در فصول زمستان و بهار شیوع پیدا می‌کند اما به گفته برخی محققان ویروس شایع در چین میزان درگیری بیشتری نسبت به گذشته دارد. طبق معمول ویروس تنفسی شایع در چین در کشورهای دیگر به خصوص ایران هم در حال گسترش است اما باز هم طبق معمول مسوولان وزارت بهداشت تکذیب و انکار را سرلوحه خود قرار دادند. این در حالی است که به اذعان متخصصان تعداد مراجعان به بیمارستان‌ها افزایش یافته و میزان شیوع آنفلوآنزا به حد هشدار رسیده اما وزارت بهداشت واکنش‌های پیشگیرانه و وسیعی نداشته است. البته در روزهای اخیر سرپرست مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در گفت‌وگو با رسانه‌ها درباره شیوع بیماری‌های تنفسی هشدارهایی داده است. قباد مرادی به ایسنا گفته است: «‌سیستم رصد و پایش بیماری‌های تنفسی در کشور در سال جاری بیانگر این است که میزان بیماری‌های تنفسی از اوایل آذر ماه افزایش یافته، به طور مثال نسبت آنفلوآنزا در هفته پایانی آذرماه حدود ۲۲‌درصد از کل موارد عفونت‌های تنفسی گزارش شده و سهم این بیماری از بیماری‌های تنفسی در هفته اول دی ماه نیز نسبت به هفته پایانی آذر ماه افزایش یافته است. پس از آنفلوآنزا، «رینوویروس‌ها» که عامل سرماخوردگی هستند در جایگاه دوم قرار دارند.» به گفته او کرونا در جایگاه سوم بیماری‌های تنفسی قرار دارد. نکته مهم و اساسی این است که کرونا به یک بیماری بومی تبدیل شده و به ترسناکی گذشته نیست. سازمان جهانی بهداشت و به دنبال آن کشورهای دنیا، کرونا را از لیست اضطرار بیماری‌های تنفسی خارج کرده‌اند. مرادی می‌گوید: «‌با توجه به سهم آنفلوآنزا از بیماری‌های تنفسی می‌توان گفت با حجم انبوهی از بیماران مبتلا به آنفلوآنزا مواجه هستیم. اکنون با پیک بیماری آنفلوآنزا مواجه هستیم و انتظار می‌رود تا پایان ماه با روند کاهش بیماری آنفلوآنزا مواجه شویم.» این بیماری که وزارت بهداشت فکر می‌کند آنفلوآنزا بوده، در واقع همان ویروس ناشناخته جدید چینی است. به گفته سلمان اسحاقی، سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس علائم ویروسی که در چین شیوع پیدا کرده، با علائم ویروسی که در بیماران ایرانی دیده می‌شود، یکی است. این سخن تاییدی بر ورود ویروس «متاپنومو- ویروس انسانی» در ایران است. البته ویروس ماه‌هاست در ایران می‌چرخد اما مسوولان گردن نگرفتند. متاسفانه مسوولان به هر دلیلی اطلاع‌رسانی را به تعویق می‌اندازند و تنها دود آن به چشم مردمی می‌رود که در این گرانی باید بار سنگین هزینه‌های دارو را تحمل کنند.
ویروس HMPV چیست؟
متاپنوموویروس انسانی یا HMPV یک ویروس تنفسی است که علائمی مشابه سرماخوردگی و آنفلوآنزا ایجاد می‌کند. این ویروس در فصل پاییز و زمستان همانند بسیاری از ویروس‌های دیگر هر ساله افرادی را به بیماری شبیه سرماخوردگی مبتلا می‌کند و در برخی افراد به ویژه اطفال ممکن است بیماری شدیدتری نیز ایجاد کند. در حالی که این بیماری به طور کلی خفیف است، می‌تواند منجر به عوارض شدید مانند ذات‌الریه شود، به ویژه در نوزادان، افراد مسن و کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند.
HMPV یک ویروس RNA تک‌رشته‌ای است که همانند آنفلوآنزا از طریق قطرات تنفسی یا تماس با سطوح آلوده پخش می‌شود. علائم آن شامل سرفه، تب، گرفتگی بینی و خستگی است که حدود سه تا شش روز بعد از ورود ویروس به بدن ایجاد می‌شود (دوره کمون). در حال حاضر هیچ واکسن یا درمان ضدویروسی خاصی برای HMPV وجود ندارد اما این ویروس هنوز مشکل بهداشتی جدی در دنیا محسوب نمی‌شود. درمان در درجه اول شامل درمان علامتی است.
علائم و نشانه‌ها
عفونت ناشی از HMPV می‌تواند طیف وسیعی از علائم را ایجاد کند. این علائم معمولا شبیه به علائم سرماخوردگی و آنفلوآنزا هستند و شامل سرفه، تب، آبریزش بینی، گلودرد، تنگی نفس و خستگی است. در برخی موارد، ویروس اچ‌ام‌پی‌وی می‌تواند به عفونت‌های جدی‌تری مانند برونشیت یا ذات‌الریه منجر شود، به ویژه در افرادی که دارای مشکلات زمینه‌ای تنفسی هستند.
راه انتقال
ویروس HMPV عمدتا از طریق قطرات تنفسی که هنگام سرفه یا عطسه فرد آلوده منتشر شده، منتقل می‌شود. تماس با سطوح آلوده به ویروس نیز می‌تواند عامل انتقال باشد. ویروس اچ‌ام‌پی‌وی در مکان‌های شلوغ و بسته مانند مدارس، مهدکودک‌ها و بیمارستان‌ها و اماکن تجمعی راحت‌تر گسترش می‌یابد.
پیشگیری از ویروس HMPV
پیشگیری از عفونت ‌اچ‌ام‌پی‌وی شامل رعایت نکات بهداشتی خصوصا برای سالمندان و کودکان است. این نکات عبارتند از شستن دست‌ها به طور منظم و صحیح، استفاده از ماسک در مکان‌های شلوغ، خودداری از تماس نزدیک با افراد بیمار، ضدعفونی کردن سطوح در معرض تماس، رعایت آداب سرفه و عطسه و برقراری تهویه مناسب.
چه گروه‌هایی پرخطر هستند؟
برخی گروه‌ها بیشتر در معرض خطر عفونتHMPV قرار دارند. این گروه‌ها شامل کودکان زیر ۵‌سال، سالمندان بالای ۶۵‌سال، افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن تنفسی مانند آسم یا بیماری‌های ریوی، افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند بیماران سرطانی یا افرادی که پیوند عضو دریافت کرده‌اند، هستند.
عوارض ویروس HMPV
در بیشتر موارد، عفونت HMPV خفیف است و بهبود می‌یابد اما در برخی افراد می‌تواند عوارض جدی‌تری ایجاد کند، از جمله برونشیت، ذات‌الریه و تشدید مشکلات تنفسی در افرادی که به بیماری‌های مزمن مبتلا هستند.
ویروس چینی کشنده نیست اما…
مینو محرز، متخصص بیماری‌های عفونی درخصوص افزایش تعداد بیماران مبتلا به ویروس تنفسی به «جهان‌صنعت» گفت: من در یکی از بیمارستان‌های خصوصی تهران طبابت می‌کنم، طی یک هفته گذشته 30‌نفر بابت ابتلا به ویروس تنفسی بستری شدند و همین نشان می‌دهد که میزان ابتلا به این ویروس در سراسر کشور چقدر زیاد بوده ‌اما معادلات ما اشتباه بوده است.
وی بیان کرد: با این حال براساس گزارش‌ها ویروس کشنده نیست و مرگ و میر ندارد و مردم از این جهت نگران نباشند اما نباید به بهانه اینکه مردم می‌ترسند و نگران می‌شوند اطلاع‌رسانی را به تعویق انداخت. وزارت بهداشت باید شفاف و صریح با مردم سخن بگوید تا حداقل از این به بعد مانند دوران کرونا پروتکل‌های بهداشتی را همگان رعایت کنند. متاسفانه این روزها مردم نسبت به استفاده از ماسک و اصول ساده پیشگیری بی‌توجه هستند. حتی کادر درمان هم ماسک نمی‌زند،‌ مردم هم که اصلا ماسک نمی‌زنند و این واقعا خطرناک و بد است. تنها عامل پیشگیری از این ویروس‌های تنفسی ماسک و شست‌وشوی دست‌ها و رعایت فاصله اجتماعی است. متاسفانه کسی مسائل بهداشتی و پیشگیری را رعایت نمی‌کند. در پاسخ اینکه چرا ماسک نمی‌زنید می‌گویند یک سرماخوردگی است دیگر.
این متخصص عفونی بیان کرد: در حال حاضر به هر خانواده‌ای که زنگ بزنید،‌ دو، سه نفرشان مریض شده‌اند. شیوع بیماری‌های ویروسی در چین، آمریکا و حالا در ایران بسیار جدی‌ بوده چراکه سرعت شیوع بیماری‌های ویروسی خیلی زیاد است،‌ به خاطر رفت‌وآمد و سفرها ویروسی که در آمریکا شیوع پیدا کرده، حالا در ایران هم دیده شد. با اینکه وزارت بهداشت اعلام آمادگی کرده است اما مردم با رعایت پروتکل‌ها می‌توانند از همدیگر حفاظت کنند. متاسفانه سالمندان یا بیماران مبتلا به سرطان که تحت درمان هستند به دلیل ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن‌شان، بیش از دیگران در معرض خطر ناشی از ابتلا به ویروس HMPV هستند. از طرفی متاپنوموویروس انسانی یا HMPV یک ویروس تنفسی است که علائمی مشابه سرماخوردگی و آنفلوآنزا ایجاد می‌کند. در حالی که این بیماری به طور معمول خفیف است، می‌تواند منجر به عوارض شدید مانند ذات‌الریه شود به ویژه در نوزادان، افراد مسن و کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند. این ویروس جدید نیست اما کودکان زیر ۱۴‌سال را نشانه گرفته است. در هر صورت تنها راه ممکن همان رعایت پروتکل‌های بهداشتی دوران کروناست. شهروندان در اماکن شلوغ مانند مترو و دیگر وسایل حمل و نقل عمومی از ماسک استفاده کرده و فاصله ایمنی فیزیکی را رعایت کنند.
منطقی است آماده باشیم که غافلگیر نشویم
دکتر حسین کرمانپور، رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت به «جهان‌صنعت» گفت: این ویروس همانند کرونا ممکن است جهش کند و نسخ‌های متفاوتی خلق کند. ممکن است این ویروس در ایران باشد اما تاکنون در تست‌هایی که انجام شده دیده نشده است. با این حال برخی ورود آن را تایید کرد‌ه‌اند که بنده اطلاعی ندارم. یادمان باشد ابتدای کرونا اصلا کیت آزمایشگاهی وجود نداشت که کرونا شناسایی شود اما در مورد HMPV کیت داریم و روزانه رصد می‌شود.
وی درخصوص امکان اپیدمی شدن این ویروس در سطح جهان گفت: با توجه به آمادگی‌های لازم، امکان اپیدمی شدن این ویروس کم بوده اما منطقی است که آماده باشیم تا غافلگیر نشویم که تمام شبکه‌های بهداشت کشور در آمادگی کامل هستند.
دکتر کرمانپور از شست‌وشوی مرتب دست‌ها، استفاده از ماسک در مراکز شلوغ، تهویه اماکن پرازدحام و استراحت در اثر بروز علائم به عنوان راه‌های پیشگیری از این بیماری یاد کرد و گفت: مثل اکثر بیماری‌های ویروسی، هیچ درمان قطعی وجود ندارد. یادمان نرود سرماخوردگی با قرن‌ها حضور در جهان، هنوز درمان ندارد.