سوغات پر هزینه شهردار از چین

گروه جامعه- چین در یک‌سال گذشته مقصد اصلی سفرهای خارجی مدیران شهری تهران بوده است و در این مدت ۱۴‌بار مدیران و کارکنان شهرداری به این کشور سفر کرده‌اند. موضوع ۱۰سفر، «حمل‌ونقل عمومی» بوده و چهار ‌سفر دیگر هم به دلیل حضور در «اجلاس بین‌المللی راه ابریشم»، «شرکت در ششمین دوره جایزه جهانی گوانژو»، حضور در «مجمع جهانی شهرداران» و بازدید تخصصی از «کارخانه بائولی چین» انجام شده است. پرمسافرترین سفر مدیران شهری به چین مربوط به سفر آبان‌ماه با ۱۳‌مسافر است و طولانی‌ترین سفر به چین هم ۱۶‌روزه بوده است. براساس داده‌های سامانه شفافیت شهرداری تهران، مدیران شهرداری از مرداد سال‌۱۴۰۲ تا شهریور سال ۱۴۰۳، ۱۴‌بار به چین سفر کرده‌اند. در این سفرها ۵۳‌تن ازمدیریت شهری تهران به مدت ۱۲۵روز در چین بوده‌اند.
دستاورد سفرها
این سفرها اما چه دستاوردی برای تهران داشته است؟ در گزارشی که در سامانه شفافیت درخصوص دستاوردهای این سفر آمده، در حوزه حمل‌ونقل، خرید ۷۹۱‌واگن عملیاتی و خرید ۲۷۹‌واگن نهایی شده است. به علاوه، در‌خصوص خرید 2هزار دستگاه اتوبوس با سوخت پاک برقی و گازی، 10هزار دستگاه تاکسی برقی، 100هزار دستگاه موتورسیکلت برقی و 10هزار دستگاه ون برقی نیز تفاهمنامه‌ای به دست آمده است. در صورت تحقق این امر، ۳۲۵میلیون لیتر سوخت معادل ۸/۸۳۷‌میلیارد تومان در سال صرفه‌جویی خواهد شد و ۲۲۴۰۰‌میلیارد تومان عایدی در بخش کاهش آلایندگی خواهد داشت. در عین حال، تفاهم خرید دستگاه حفر تونل مترو به قطر 7/15‌متر، توسعه کارخانه واگن‌سازی تهران، ۱۲۶۰‌بوژی مترو و مشارکت در ساخت خط ۸ و ۱۱ مترو تهران نیز به دست آمده است.
در این گزارش دستاوردهای دیگری هم برای این سفر عنوان شده است. در حوزه مسکن و شهرسازی، تفاهم برای ساخت ۲۰‌هزار واحد مسکونی صنعتی و پنج هتل پنج ستاره تا سقف 5میلیارد دلار، ساخت سه مجموعه ورزشی، دو مجموعه تفریحی و یک پارک آبی صورت گرفته است. روش ساخت واحدهای مسکونی به صورت صنعتی و با رعایت الزامات الگوی اسلامی ایرانی در قالب شهرک‌های الگو خواهد بود و پس از انتقال فناوری توسط طرف داخلی ساخته خواهد شد. این بسته قراردادی، ۸ تا ۹میلیارد دلار منبع مالی دارد و در کنار آن، قراردادی برای ورود یک میلیون توریست چینی در سال به تهران تهیه شده است.
هدفی مهم به نام «احداث نیروگاه پسماند‌سوز»
در گزارش شهرداری، در‌خصوص جزئیات سوغات 3میلیارد دلاری چین اعلام شده که «احداث نیروگاه پسماندسوز»، مهم‌ترین هدف محیط‌زیستی سفر به چین است. این نیروگاه با 6هزار تن ظرفیت، قابلیت تامین روزانه تا ۲۴۵۰‌مگاوات برق خواهد داشت. نکته مهم، انتقال فناوری ساخت این نیروگاه و سرمایه‌گذاری ۷۰‌درصدی طرف خارجی است. در عین حال، تامین اهداف حوزه حمل‌ونقل (برقی‌سازی حمل‌ونقل) خود به تنهایی موجب کاهش ۶۵‌هزار تنی آلودگی هوا در سال خواهد شد.
براساس گزارش شهرداری، از نظر اقتصادی، مجاب کردن طرف چینی برای پشتیبانی مالی از مجموعه قراردادها با تنفس یک تا سه ساله، مجموعا پنج قرارداد یک‌میلیارد و ۴۰‌میلیون دلاری انتقال فناوری بوژی به ایران با ۷‌میلیارد دلار انتقال از اروپا به چین و با هزینه ۸۴‌میلیون دلار صرفه‌جویی در مصرف سوخت و کاهش چشمگیر هزینه‌های آلودگی هوا در تهران، از موفقیت‌های سفر به چین بوده و در مجموع، دستاوردهای مالی و اقتصادی این سفر بالغ بر 3میلیارد دلار بوده است.
دلیل اعتراضات چه بود؟
این گزارش توسط شهردار تهران در صحن شورای شهر هم قرائت شد. سخنان شهردار آنقدر حضور چینی‌ها را در تهران پررنگ می‌کرد که صدای بسیاری را بلند کرد. از خودروسازان تا فعالان حوزه مسکن‌سازی اما همان زمان هم عده‌ای با خونسردی، در کنار انتقاد به این میزان «چینی‌شدن»، این وعده‌ها را چندان اجرایی نمی‌دانستند. یکی از نکات مبهم این قراردادها، بی‌اطلاعی برخی اعضای شورای شهر از جزئیات آن بود. انتشار غیررسمی قراردادها و مقاومت دنباله‌دار شهرداری برای عدم شفافیت قراردادها برای نمایندگان مردم، پای نهادهای نظارتی را هم به قراردادهای چینی شهرداری باز کرد. هرچند که پس از مدتی مدیران شهری اعلام کردند این قراردادها به اعضای منتقد داده شده است. سازمان بازرسی هم اعلام کرد ابهاماتی در این قراردادها وجود دارد که برخی از آنها برطرف شده اما روند اجرایی آن را متوقف نکرده و در حال بررسی قراردادهاست. حالا بعد از گذشت یک‌سال از این لیست بلندبالای وعده‌ها، باید دید کدام یک محقق شده یا نشانه‌های اجرایی شدن آن قابل مشاهده است؟
مردم چه زمانی طعم شیرین حل مشکلات حمل‌ونقل شهری را می‌چشند؟
جعفر تشکری‌هاشمی، رییس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران در این زمینه به خبرآنلاین می‌گوید: مصوبه شورای شهر درخصوص قراردادهای چین از ابتدا ایراداتی داشت. ما در صحن شورا آن ایرادات را مطرح کردیم و گفتیم با این ایرادات، حتما در ادامه‌ کار با مسائل و مشکلات پیچیده‌ قانونی و حقوقی مواجه خواهیم شد اما به هر دلیل، مصوبه در صحن شورا توانست اکثریت لازم را کسب کند و این لایحه به تصویب برسد ولی اشکالات به هر شکل همچنان پابرجا بود.
او ادامه می‌دهد: وقتی این لایحه به تصویب رسید، طبق قانون باید برای فرمانداری ارسال می‌شد. فرمانداری ایراداتی را به این لایحه گرفت. متعاقب آن، سازمان بازرسی کل کشور هم ایراداتی را مطرح کرد. این موضوع ادامه پیدا کرد تا حتی در هیات حل اختلاف، این موضوع منعکس شد و تا همین الان ما هنوز از رای هیات حل اختلاف در مورد سرنوشت این لایحه اطلاعی نداریم. فرض بر اینکه این لایحه به تصویب برسد، تازه این مبنای قانونی برای شروع قراردادها خواهد بود. طبیعتا تا زمانی که به تصویب نهایی نرسیده، هرگونه قرارداد و هرگونه تعهد واجد ایراد خواهد بود.
تشکری‌هاشمی تاکید می‌کند: این موضوع علاوه‌ بر اینکه در هیات حل اختلاف وزارت کشور در دست بررسی است و منتظر نتیجه آن هستیم، در جلساتی هم که خودمان در صحن شورا داشتیم یا در جلساتی که با سایر اعضا و مدیران شهرداری داشتیم، دیدیم که بخش‌هایی از آن واقعا جای نگرانی دارد که اگر رفع و رجوع نشود‌- حتی اگر به تایید هم برسد- باز ما با یک‌سری مشکل مواجه خواهیم بود. مواردی که وظیفه‌ و ماموریت ذاتی شهرداری نیست (مثل ورود در خرید و فروش خودرو و تجارت در این زمینه) یا ابهاماتی که در مورد برقی‌سازی هست (و هنوز این ابهامات رفع نشده)؛ نگرانی‌هایی را به وجود آورده و درواقع از ابتدا هم این مسائل مطرح بوده است.
تشکری‌هاشمی یادآوری می‌کند: فارغ از اینکه چه میزان از این لایحه به تایید و تصویب برسد، رفع این اشکالات را از طریق شهرداری دنبال می‌کنیم و در عین حال تلاش می‌کنیم تاییدیه‌های ‌آنچه را به نیازهای مردم برمی‌گردد و اضطرار برای شهر تهران است، سریع‌تر اخذ کنیم تا کار برای مردم در این ماه‌های پایانی شورای ششم، به نتیجه مطلوبی برسد.
او ابراز امیدواری می‌کند: اگر این لایحه‌- به‌خصوص در بخش اتوبوسرانی- به نتیجه برسد، مردم طعم شیرین حل مشکلات حمل‌ونقل شهری را خواهند چشید و اگر نتوانیم این مشکل را حل کنیم، به نظرم این به عنوان یک قسمت تاریک در عملکرد شورای ششم خواهد بود. ما به مردم قول دادیم مشکلات حمل‌ونقل‌شان را حل کنیم. این لایحه در صورتی که اصلاحاتی در آن صورت بگیرد، می‌تواند بخشی از این نیازها را مرتفع کند و البته در کنار این، ما خودمان را به لایحه متوقف و محدود نکردیم و جلسات زیادی را با حضور ریاست شورای شهر تهران و سایر دستگاه‌های مرتبط برگزار کردیم تا بتوانیم نیازهای حمل‌ونقل عمومی شهر تهران را به شکلی که زیبنده و در شأن مردم تهران باشد، به نتیجه مطلوب برسانیم.
در انتظار رای هیات حل اختلاف
ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران هم درپاسخ به پرسش خبرآنلاین درباره دستاوردهای سفر مدیریت شهری به چین می‌گوید: قراردادهای بسته شده در چین در دو بخش فعال شده که یکی، بخش مربوط به واگن‌های مترو است. در این زمینه، فعلا پیش‌پرداختی که باید پرداخت می‌شد، از سوی شهرداری پرداخت شده و طرف چینی هم قول داده که از اواخر امسال، اولین سری این واگن‌ها را تحویل شهرداری تهران بدهد.
امانی ادامه می‌دهد: قرارداد بخش مربوط به اتوبوس‌ها منعقد شده و تا جایی که مطلع هستیم، ۷۵‌میلیون یورو هم از طریق بانک شهر به طرف چینی پرداخت شده است یعنی الزاما آنها متعهد هستند که اتوبوس‌های برقی موردنیاز شهر تهران را تامین کنند و مابقی‌اش متوقف شده که علتش این است که سازمان بازرسی کل کشور ورود پیدا کرده و و به این قرارداد و مصوبه‌ شورای شهر تهران ایراد اساسی گرفته که این پرونده به هیات حل اختلاف وزارت کشور ارجاع شده است. در آنجا هم یک جلسه برگزار شده ولی هنوز درباره‌اش به جمع‌بندی نهایی نرسیده‌اند و باید ببینیم که در نهایت آن هیات چه رایی خواهد داد و بالطبع براساس رای آن هیات در مورد مابقی مفاد آن قرارداد تصمیم‌گیری خواهد شد.
کاسه ماست و کام تلخ تهرانی‌ها
اردیبهشت امسال نرجس سلیمانی در تذکری درخصوص دستاوردهای سفرهای مدیران شهری به چین گفته بود که موضوع خرید واگن زاکانی از چینی‌ها مانند مثل معروف «دوغ کردن دریا با یک کاسه ماست» است و به اندازه هزینه‌های انجام شده در سفر به چین وسایل حمل‌ونقل عمومی به تهران اضافه نشده است. هرچند که هزینه‌های سفرهای خارجی شهرداری در سامانه شفافیت منعکس نمی‌شود اما به نظر می‌آید هزینه‌های صورت گرفته، هنوز کام تهرانی‌ها را شیرین نکرده است.