وعده‌های «صادق»

احسان نیازمند- فرزانه صادق مالواجرد به عنوان وزیر پیشنهادی راه‌و‌شهرسازی توسط دولت چهاردهم در جلسه علنی یکشنبه هفته پیش مجلس به بهارستانی‌ها معرفی شد. از آن روز تا‌کنون نظرات مختلفی درباره تنها وزیر پیشنهادی زن کابینه مسعود پزشکیان مطرح شده است؛ اظهار نظراتی که بیشتر موافق او و در ستایش دانش فنی صادق مالواجرد بوده‌اند.
اولویت‌های برنامه وزیر پیشنهادی راه‌و‌شهرسازی در بخش مسکن، تسریع در اجرای ماده یک قانون جهش تولید مسکن و تعهد به تکلیف دولت در قبال متقاضیان موثر طرح‌های تولید مسکن و در بخش راه، نوسازی ناوگان حمل‌و‌نقل هوایی، ریلی و جاده‌ای عنوان شده است.
صادق مالواجرد دوشنبه هفته گذشته بیست و دوم مردادماه در کمیسیون عمران مجلس نیز حاضر شد. نایب رییس مجلس با تاکید بر اینکه دولت در این زمینه انتخاب بسیار خوبی داشته است، یادآور شد: بنده با میزان توانمندی و سوابق فرزانه صادق آشنا بوده ضمن اینکه او فرزند شهید است و سال‌ها در پست‌های مدیریتی کلان همچون معاون وزیر راه‌و‌شهرسازی و دبیرکل شورای‌عالی مسکن و شهرسازی فعالیت داشته است. او افزود: خانم صادق پای کار است و برآورد بنده این است که مجلس شورای اسلامی در پیشگاه ۵۰‌درصد از جمعیت کشور به یک خانم رای خواهد داد که اعتماد عمومی نسبت به بانوان افزایش پیدا کند و همه بدانند بانوان از توانمندی لازم برای فعالیت در وزارتخانه‌های مهم و زیرساختی برخوردار هستند.
بررسی برنامه‌های وزیر پیشنهادی راه‌و‌شهرسازی در بخش مسکن و شهرسازی
اولویت‌های برنامه فرزانه صادق مالواجرد وزیر پیشنهادی راه‌و‌شهرسازی در بخش مسکن اعلام شده که از جمله آن تسریع در اجرای ماده یک قانون جهش تولید مسکن با تهیه و تصویب مطالعات طرح جامع مسکن کشور و تدقیق آن در قالب طرح‌های جامع مسکن استان‌ها، تعهد به تکلیف دولت در قبال متقاضیان موثر طرح‌های تولید مسکن، اجرای طرح مسکن حمایتی، کنترل مستمر بازار اجاره و فروش مسکن از طریق تدوین سازوکارهای قانونی، نهادی و هدایت منابع عنوان شده است.
براساس ماده یک طرح جهش تولید و تامین مسکن، دولت موظف است در چهار سال نخست اجرای این قانون، سالانه به طور متوسط حداقل یک‌میلیون واحد مسکونی در کشور برای متقاضیان واجد شرایط تولید و عرضه کند.
برنامه او در بخش شهرسازی نیز توسعه درون‌زای شهری در کلانشهرها با استفاده از ظرفیت‌های ماده ۱۲ قانون جهش تولید مسکن برای تامین مسکن گروه‌های کم‌درآمد اعلام شد. ساخت شهرک در اراضی دولتی و بخش خصوصی به ویژه در پیرامون ۱۸ کلانشهر کشور در راستای ماده ۵۰ قانون برنامه هفتم توسعه، توسعه دریامحور از طریق احداث سکونتگاه‌های جدید در نوار ساحلی جنوب، سرعت‌بخشی به سیاست «تهیه/بازنگری طرح‌های توسعه و عمران» با بهره‌گیری از ظرفیت مشارکت نهادهای محلی و انطباق سیاست‌های بارگذاری جمعیت و فعالیت در چارچوب طرح آمایش سرزمین از دیگر برنامه‌های شهرسازی صادق مالواجرد محسوب می‌شود. یکی دیگر از محورهایی که در دولت سیزدهم دنبال شد و صادق مالواجرد قول پیگیری آن را داده، نوسازی بافت‌های فرسوده است. در برنامه‌های او توسعه پایدار و ارتقای کیفیت زیست شهرها و روستاها با رویکرد حفظ هویت اسلامی-ایرانی و بازآفرینی شهری، بازگرداندن حیات به بافت‌های فرسوده شهری با نوسازی ساختمان‌ها و ارتقای سرانه‌های خدماتی، هدایت توسعه روستایی با رویکرد زیست پایدار، عدالت‌محور و شکوفایی اقتصادی روستا، بهبود کیفیت ساخت‌و‌ساز از طریق ارتقای جایگاه نظام مهندسی ساختمان و استفاده از خدمات روزآمد حوزه دانشگاهی و نهادهای حرفه‌ای غیردولتی در زمینه مهندسی عنوان شده است.
بررسی برنامه‌های وزیر پیشنهادی راه‌و‌شهرسازی در بخش راه و ترابری
برنامه وزیر پیشنهادی راه‌و‌شهرسازی در بخش حمل‌و‌نقل جاده‌ای نیز اعلام شد که از مهم‌ترین آن می‌توان به نوسازی ناوگان حمل‌و‌نقل ریلی و جاده‌ای، تکمیل پروژه‌های پیشران ریلی و رفع گلوگاه‌های ظرفیتی با هدف افزایش ترانزیت شمال- جنوب و غرب- شرق و اتصال مراکز استان‌ها به شبکه ریلی کشور اشاره کرد. استفاده بهینه از ظرفیت زیرساخت‌های موجود با مشارکت دادن بخش خصوصی، کاهش تصادفات و تلفات جاده‌ای و سوانح، به کارگیری شیوه‌های نوین تامین مالی برای تکمیل پروژه‌های ساخت، نگهداری و بهره‌برداری راه‌ها با تاکید بر مشارکت عمومی خصوصی از دیگر برنامه‌های وزیر پیشنهادی راه‌و‌شهرسازی دولت چهاردهم است. آن‌طور که صادق مالواجرد اعلام کرده قصد دارد زیرساخت‌های حمل‌و‌نقل را با تصویب طرح جامع حمل‌و‌نقل و با نگاه به پتانسیل‌های موجود و توجه ویژه به توسعه روستاها توسعه دهد. توسعه ترانزیت و لجستیک با مشارکت بخش خصوصی و ارتقای شاخص عملکرد لجستیک(LPI) و تکمیل شبکه آزادراهی کشور از طریق ظرفیت‌های قانونی مشارکت بخش خصوصی و تامین منابع مالی از دیگر برنامه‌های این زن کابینه دولت چهاردهم محسوب می‌شود. تکمیل شبکه‌های روستایی، مدیریت مصرف انرژی و توسعه سامانه‌های حمل‌و‌نقل هوشمند و استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان هم در برنامه‌های صادق مالواجرد گنجانده شده است.
وزیر پیشنهادی راه‌و‌شهرسازی در بخش حمل‌و‌نقل هوایی نیز اعلام کرده که ارتقای بهره‌وری حوزه هوانوردی با تاکید بر اقتصادی نمودن فرودگاه‌ها را در دستور کار قرار خواهد داد. نوسازی و بهسازی ناوگان حمل‌و‌نقل هوایی، ارتقای بهره‌وری و استفاده بهینه از ظرفیت زیرساخت‌های موجود (نظیر فرودگاه‌های با بهره‌وری پایین) با مشارکت دادن بخش خصوصی، توسعه شهر فرودگاهی امام با به‌کارگیری آزادی‌های هوایی و تبدیل آن به یکی از ‌هاب‌های منطقه از دیگر برنامه‌های صادق مالواجرد است. صادق مالواجرد قصد دارد از ظرفیت زیرساخت‌های موجود با مشارکت دادن بخش خصوصی استفاده بهینه داشته باشد. او در بخش هوایی نیز همچون بخش جاده‌ای اعلام کرده توسعه ترانزیت و لجستیک با مشارکت بخش خصوصی و ارتقای شاخص عملکرد لجستیک (LPI) را مدنظر قرار خواهد داد. در این بخش نیز او به مدیریت مصرف انرژی و توسعه سامانه‌های حمل‌و‌نقل هوشمند و استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان تاکید دارد.
در بخش حمل‌و‌نقل دریایی نیز اولویت‌های برنامه صادق مالواجرد اعلام شده که از اهم آن می‌توان به توسعه زیرساخت‌های لجستیکی و بندری مبتنی بر سند توسعه دریامحور، نوسازی و بهسازی ناوگان حمل‌و‌نقل دریایی، ارتقای بهره‌وری و استفاده بهینه از ظرفیت زیرساخت‌های موجود (نظیر بنادر و پایانه‌ها) با مشارکت دادن بخش خصوصی، استفاده بهینه از ظرفیت زیرساخت‌های موجود با مشارکت دادن بخش خصوصی، توسعه ترانزیت و لجستیک با مشارکت بخش خصوصی و ارتقای شاخص عملکرد لجستیک (LPI)، مدیریت مصرف انرژی و توسعه سامانه‌های حمل‌و‌نقل هوشمند و استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان اشاره کرد.
تازه‌ترین اظهارات فرزانه صادق مالواجرد
وزیر پیشنهادی راه‌و‌شهرسازی با اشاره به برنامه ارائه شده خود در کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: مهم‌ترین اتفاقی که به دنبال آن هستیم اجرای قوانین فرادست مانند سند آمایش سرزمینی و سند چشم‌انداز و در حوزه مسکن نیز اجرای قانون جهش تولید مسکن است. او انتخاب خود به عنوان وزیر پیشنهادی راه‌و‌شهرسازی دولت چهاردهم را حاصل تلاش و کوشش گروه عظیمی از زنان متخصص دانست که در این دولت در سطح وزارت، دیده شدند.
صادق مالواجرد گفت: وقتی جسارت وارد شدن در مسیر وزارت وجود داشته، به طور قطع توانمندی با کمک همکاران قوی و کارآمد و همچنین تعاملاتی که با نمایندگان می‌توان داشت، موفقیت‌های بعدی نیز در پیش خواهد بود.
وزیر پیشنهادی راه‌و‌شهرسازی، تقلیل دادن مدیریت اجرایی این وزارتخانه به بحث‌های جنسیتی را جفا در حق مدیریت و جنسیت زن و مرد است. او تاکید کرد: مبحث مدیریت در همه حوزه‌ها باید راهبردی باشد و وزارت راه‌و‌شهرسازی نیز از آن مستثنا نیست.
او همچنین اعلام کرده که شفافیت و دسترسی عموم به اطلاعات را ارتقا خواهد داد. اتخاذ رویکرد علمی و کارشناسی و انتخاب مدیران بر مبنای شایسته‌سالاری، تقویت هماهنگی و هم‌افزایی بین‌بخشی، ارتقای کارایی و اثربخشی برای پیشبرد اهداف و حل مسائل، تمرکز بر تنظیم‌گری و تسهیل‌گری به جای تصدی‌گری و توسعه مشارکت عمومی و خصوصی، توسعه همکاری‌های بین‌المللی و سرمایه‌گذاری خارجی و دیپلماسی اقتصادی حمل‌و‌نقل، توجه جدی به اصول توسعه پایدار و هدفگذاری برای دستیابی به استانداردهای جهانی از دیگر برنامه‌های فرزانه صادق مالواجرد است.
ضرورت کاهش بوروکراسی و انصراف از تولی‌گری

حسن محتشم، عضو هیات‌مدیره انجمن انبوه‌سازان مسکن استان تهران در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» گفت: قاعدتا وزیر آینده راه‌و‌شهرسازی در بخش مسکن باید به مدیران قابل و توانا این ماموریت را واگذار کند که ضمن ایجاد هماهنگی موثر با انبوه‌سازان، اقدامات لازم برای پیشبرد پروژه حمایتی نهضت ملی مسکن و اساسا تولید واحدهای مسکونی برای اقشار کم‌درآمد را در دستور کار قرار دهند.
او افزود: راهکار اصلی تحقق اهداف و برنامه‌های وزیر پیشنهادی راه‌و‌شهرسازی آن است که علاوه بر انتخاب درست و دقیق مدیران، از آنها بخواهد تا بوروکراسی را به حداقل برسانند و دست از تولی‌گری بردارند. دولت نباید به عنوان کارفرما وارد عرصه تولید مسکن شود. دولت می‌تواند به عنوان کمک‌کننده برای رفع موانع محدودکننده و ارائه‌دهنده تسهیلات با انبوه‌سازان همکاری کند.
محتشم در ادامه گفت: اگر وزیر آینده راه‌و‌شهرسازی چنین تصمیمی بگیرد و اقدام به انتخاب مدیران شایسته و پاکدستی کند که این همکاری موثر را انجام دهند، تولید واحدهای مسکونی شرایطی را در اقتصاد کشور ایجاد خواهد کرد که هم سبب ایجاد اشتغال در کشور شود و هم به اصول 31 و 32 قانون اساسی پرداخته شود؛ اصولی که بر وظایف دولت نسبت به تامین مسکن مناسب برای شهروندان اشاره دارد.
لزوم توزیع ساخت با توجه به زیرساخت‌ها
عضو هیات‌مدیره انجمن انبوه‌سازان مسکن استان تهران بیان کرد: در این خصوص لازم است تا دولت با انبوه‌سازان مشارکت کرده و با توجه به شرایط موجود در هر نقطه اقدام به تولید مسکن کنند. به عنوان مثال در پهنه‌هایی که جمعیت کمتر و زمین لازم و ارزان‌قیمت در اختیار است، می‌توان الگوی توسعه افقی شهرها را در دستور کار قرار داد و در نقاطی که این امکان وجود ندارد، اقدامات لازم برای بلندمرتبه‌سازی صورت گیرد.
محتشم در ادامه عنوان کرد: به طور کلی باید برنامه‌ریزی‌هایی انجام شود تا توزیع ساخت با توجه به زیرساخت‌های لازم صورت بگیرد. در چنین شرایطی با به‌کارگیری یک برنامه زمانبندی کوتاه‌مدت، این قابلیت وجود دارد که اتفاق قابل قبول و قابل‌توجهی در بخش تولید مسکن کشور صورت بگیرد.
توجه به روند اعطای تسهیلات
کارشناس حوزه مسکن در ادامه گفت: تا جایی که اطلاع داریم دیدگاه‌های خانم صادق مالواجرد نسبت به تولید مسکن و مدیریت این بخش مثبت است. چنانچه مجلس به او رای اعتماد بدهد، به نظر می‌رسد بتوان شاهد یک همکاری خوب و سازنده با ایشان بود چرا‌که می‌توان گفت به طور کلی خانم‌ها در انجام مسوولیت‌ها نسبت به آقایان توجه و دقت بیشتری دارند.
او اضافه کرد: اما به طور کلی باید گفت که چه خانم صادق مالواجرد، چه هر فرد دیگری به عنوان وزیر راه‌و‌شهرسازی انتخاب شود، برای تولید مسکن حمایتی به مجموعه حرفه‌ای ساختمان‌ساز نیاز دارد؛ مجموعه‌ای که بیشتر انبوه‌سازان را شامل می‌شود.
محتشم در پایان گفت: در عین حال لازم است تا وزیر آینده راه‌و‌شهرسازی هماهنگی لازم و موثر را با بانک‌ها نیز انجام دهد. مجلس نیز انجام همکاری توسط بانک‌ها در زمینه اعطای تسهیلات را مصوب کرده است اما عملا در سه سال گذشته با وجود مصوبه مجلس مبنی بر اعطای 20‌درصد از تسهیلات به بخش مسکن، جز بانک عامل بخش مسکن، شاهد همکاری بسیار اندک دیگر بانک‌ها در این زمینه بوده‌ایم. از سویی بانک‌های دیگر تجربه این کار را نیز ندارند. از همین رو این بانک‌ها درخصوص اعطای تسهیلات بسیار سختگیرانه و بدون منطق برخورد می‌کنند. نتیجه این امر پیشرفت نامناسب و کند پروژه‌های عمرانی است؛ پروژه‌هایی که در شرایط کنونی سرانجام نامعلومی دارند.