1 - 04 - 2020
منتظر معجزه نباشید
نسترن یوسفبکیان- از قرار معلوم دولت قصد ندارد بازار را از وضعیت بحرانی خارج کند. چیزی به پایان سالجاری و شب عید باقی نمانده اما همچنان بازار کالاهای اساسی با وجود تخصیص ارز دولتی در نابسامانی به سر میبرد. از اینرو این سوال برای مردم وجود دارد که چرا با وجود کاهش نرخ دلار و تخصیص ارز دولتی به واردات کالاهای اساسی، حتی نرخ کالاهای ضروری و مورد نیاز آنها از جمله گوشت، مرغ، دارو و. . . نیز با افزایش قیمت پیدرپی مواجه میشود. اگرچه تا چند ماه پیش افزایش بیرویه نرخ ارز یکی از دلایل مهم برای به هم ریختگی بازار عنوان میشد اما حالا که بازار ارز تا حدی رنگ آرامش به خود دیده، جای سوال دارد که چرا هر هفته کالاهای مصرفی از جمله کالاهای اساسی نیز که ادعا میشود همواره در اوج توجه و اولویت دولتمردان قرار داشته، با موج جدیدی از گرانی روبهرو میشود. بر این اساس علاوه بر مدیریت ناکارآمد وزارت جهاد کشاورزی در کنترل بازار محصولات کشاورزی و کالاهای اساسی، اظهارنظرهایی از سوی کارشناسان مطرح میشود که حاکی از نرسیدن ارز دولت به کالاهای اساسی است. همانطور که به تازگی عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس به روند افزایشی قیمت کالاهای اساسی اشاره کرد و گفت: «ارز دولتی به کالاهای اساسی نمیرسد. از اینرو با توجه به اینکه بر توزیع ارز دولتی نظارتی صورت نمیگیرد، شاهد این هستیم که قیمت کالاهای اساسی روند افزایشی را طی میکند.» به گفته حسن پوربیگلری، «ارز دولتی به کالاهای اساسی از جمله دارو تخصیص پیدا کرده اما کالاها به دست مردم نرسیده است. بنابراین در حال حاضر بیماران برای تهیه دارو با نرخ مناسب مشکل دارند که باید مشخص شود که ارز تخصیصیافته کجا رفته است.»
این اولین بار نیست که کارشناسان در اظهارنظرهای گوناگون نسبت به شفاف نبودن توزیع ارز دولتی از سوی دولت هشدار میدهند. به گفته فعالان بخش خصوصی، دولت دست از تصدیگری برنمیدارد و برخی تصمیمات را پشت درهای بسته اتخاذ میکند. از این رو اگرچه صحبتهایی در مورد تامین کالاهای اساسی مردم و ذخایر کالاهای مخصوص شب عید از سوی دولتمردان مطرح میشود اما واقعیت این است که به دنبال رانت موجود در واردات، کالاهای اساسی با قیمت مناسب به دست مردم نمیرسد و آنچه این روزها مردم را بیشتر از سالهای گذشته نگران کرده، نحوه تامین کالاها نیست بلکه قیمت آنهاست. این در حالی است که به گفته رییس کارگروه صنایع غذایی اتاق ایران، تا وقتی دولت به توزیع رانت ادامه میدهد، وضعیت اقتصادی و معیشتی بهتر نمیشود. از این رو حتی با توجه به کاهش نرخ دلار نیز نباید منتظر معجزه باشیم، چرا که با ادامه شیوه فعلی دولت، وضعیت نه تنها در شب عید بلکه برای سال آینده نیز بدتر خواهد شد.
دولت به دنبال علت بیماری اقتصاد نیست
بر همین اساس رییس کارگروه صنایع غذایی اتاق ایران به «جهانصنعت» گفت: تا وقتی که دولت به توزیع رانت ادامه میدهد، نمیتوان انتظار سر و سامان گرفتن بازار کالاهای اساسی و کاهش قیمتها را داشت.
علی شریعتی با بیان اینکه برای حل مشکلات باید ریشه معضلات فعلی در بازار مورد بررسی قرار گیرد، اظهار کرد: در دور اول ریاست جمهوری روحانی، اهل فن و دلسوزان بخش خصوصی به دولت در مورد مسائل و مشکلات ارزی که در زمان دولت احمدینژاد اتفاق افتاد، هشدار دادند و به دولتمردان گوشزد کردند که فاصله بین تورم داخلی و خارجی که به طور مصنوعی نگه داشته شده بود، به صورت تدریجی و با حرکتی ملایم یکسان و به سمت بازار آزاد پیش رود تا علاوه بر رانت، از تکانههای ارزی نیز جلوگیری شود. اما متاسفانه دولت به توصیههای کارشناسان گوش نکرد به طوری که در نهایت شاهد سرکوب نرخ ارز و خارج شدن کنترل بازار ارز از دست دولت بودیم.
وی ادامه داد: به دنبال این اتفاقات، نرخ ۴۲۰۰ تومانی برای ارز دولتی در نظر گرفته شد که البته در آن زمان اقدام موقتی مناسبی بود. همانند مریضی که برای آرام کردن درد او باید از مسکن به صورت موقتی استفاده کرد اما اشتباهی که همچنان از سوی دولتمردان ادامه دارد این است که دولت به ادامه این روند اصرار دارد و به دنبال علت بیماری اقتصاد مریض کشور نیست.
این فعال بخش خصوصی با بیان اینکه تداوم سیاست تعیین دستوری نرخ ارز، همین تلاطماتی است که در بازار مشاهده میکنید، عنوان کرد: نه تنها من بلکه بسیاری از کارشناسان پیش از اتخاذ سیاستهای نامناسب ارزی که از اوایل سالجاری اعمال شد، در نشستهای گوناگون به دولتمردان هشدار دادیم چرا که اتلاف منابع و ذخایر کشور را پیشبینی میکردیم.
ظهور سلاطین در بازار
شریعتی افزود: بیتوجهی دولت به هشدار کارشناسان، شرایطی را به وجود آورد که با پدیده ظهور سلاطین مختلف از جمله سلطان سکه، سلطان کاغذ و... مواجه شدیم به طوری که بخشی از آنها از سوی دولت دستگیر و بخشی از آنها فراری شدند و پرونده بخشی نیز هنوز در دست بررسی است.
رییس کارگروه صنایع غذایی اتاق ایران با بیان اینکه ثبت سفارش یک سال در یک ماه انجام شد، اظهار کرد: در اوایل سالجاری با حراج و بذل و بخشش ارز دولتی از سوی دولت روبهرو بودیم به طوری که در نهایت با فرار سرمایهگذاران، لرزیدن دل فعالان اقتصادی و ترس و نگرانی مردم مواجه شدیم. این در حالی است که عدم شفافیت تخصیص ارز دولتی پیامدهایی را در بازار به دنبال داشت که همچنان ادامه دارد و با ظهور تورم سنگین اثر خود را نشان داده است.
قاچاق نان، دارو و ماهی
وی افزود: ما همه در مورد معضل قاچاق نهادهها و منابع ملی کشور شنیدهایم. به طوری که بنده به شخصه شاهد خروج تریلی نان از لب مرز به افغانستان بودم. به گفته شریعتی، سالهاست که قاچاق سوخت در کشور ادامه دارد اما این روزها شاهد این هستیم که قاچاق دیگر محدود به سوخت نیست بلکه در حوزه کالاهای ضروری و مورد نیاز مردم از جمله نان، دارو و ماهی نیز ریشه دوانده است.
رییس کارگروه صنایع غذایی اتاق ایران خاطرنشان کرد: اخیرا حتی با گلایه بازاریان محلی سلیمانیه، بصره و چندین شهر نزدیک به مرز ایران روبهرو بودیم که از کاهش فروش خود نگران بودند. به گفته آنها، طی ماههای اخیر مردم عراق دیگر از فروشندگان محلی خرید نمیکنند بلکه ترجیح میدهند به ایران بیایند و کالاهای مورد نیاز خود از جمله ماهی تازه را خودشان خریداری کنند.
شریعتی اظهار کرد: این معضلات در حالی ادامه دارد که مسوولان به جای حل مشکل، تنها دستور مقابله با معضلات بازار و حوزه تجارت را صادر میکنند اما این سوال وجود دارد که آیا نهادی برای اجرای این دستورات در نظر گرفته شده و یا اینکه بر نحوه اجرای دستورات نیز نظارت میشود یا خیر؟
این فعال بخش خصوصی با بیان اینکه سالهاست معضلاتی همچون قاچاق سوخت ادامه دارد، گفت: با دستور کاری حل نمیشود همانطور که به دلیل رانت بالای قاچاق سوخت، شاهد این هستیم که جلوی این معضل
گرفته نمیشود.
رانتخواران پنهان
وی با بیان اینکه متاسفانه در کشور با گروههایی به عنوان «بخش خصوصی نمای ویترینی» و «دولتی پنهان» روبهرو هستیم، اظهار کرد: این گروهها رانتخواران پنهان هستند که همواره طرفداران اقتصاد آزاد را مورد انتقاد قرار میدهند و بر این عقیده هستند که طرفداران اقتصاد آزاد، بر ضد اقتصاد حمایتی و بر ضد کشور هستند. این در حالی است که به نظر میرسد در صورت تبدیل اقتصاد دستوری به اقتصاد آزاد، منافع آنها تحتالشعاع قرار میگیرد. از این رو هیچ تمایلی به تغییر وضعیت فعلی ندارند.
رییس کارگروه صنایع غذایی اتاق ایران افزود: یارانه متعلق به دولت نیست بلکه همان پول مردم است که به دلیل سیاستهای غلط ارزی به صورت نامناسب تخصیص مییابد.
شریعتی با بیان اینکه تورم فعلی کشور ناشی از گرانفروشی نیست، عنوان کرد: در حال حاضر تورم ناشی از گرانفروشی نیست که به وسیله سیاستهای سرکوبی پایین بیاید بلکه ریشه نابسامانیهای بازار و گرانیهای اخیر به سیاستهای غلط ارزی و پولی دولت برمیگردد.
وی با اشاره اینکه دولت برای درمان سردرد، نسخه درمان دلدرد را میپیچد، گفت: این روزها شاهد بگیر و ببند در بازارهای مختلف هستیم به طوری که دولت به تعزیرات، وزرا و دیگر دستگاهها دستور مقابله با گرانفروشی را میدهد در حالی که در کشور هزاران بازاری و صدها خرید و فروش وجود دارد که از دولت دستور نمیگیرند. از این رو نتیجه سیاستهای دستوری در نهایت ایجاد فضای رانتی شدیدتر است.
فشارهای داخلی
این فعال بخش خصوصی افزود: در حال حاضر عدهای در داخل کشور مساله خروج ایران از برجام را پررنگ نشان میدهند و به دنبال سیاستی هستند که برای آنها سودآور باشد. در حالی که به راه افتادن چنین موجهایی در کشور در نهایت بیشترین ضربه را به مردم و فعالان اقتصادی وارد میکند. از طرفی نیز شاهد این هستیم که دولت طی شش ماه، ۳۴ بخشنامه صادر کرده است. به همین دلیل است که برخی کارشناسان معتقدند در حال حاضر فشارهای داخلی بیشتر از تحریمهای آمریکا، مشکلساز شده است.
وی اظهار کرد: در حال حاضر با پدیدههایی نظیر صف خرید گوشت یخزده، صف کپسول گاز و صف خرید مرغ در برخی شهرستانها روبهرو هستیم که اینها پدیدههای ناشی از توزیع کالاهای رانتی در کشور است. نکته قابل تامل در این میان آن است که مسوولان خودشان اعلام میکنند که از تحولات بازار خبر دارند همانطور که چندی پیش رییسجمهور و وزیر جهاد کشاورزی به علت گرانی گوشت که ناشی از قاچاق دام زنده است، اشاره کردند.
شریعتی ادامه داد: به نظر میرسد که مسوولان متوجه اشتباهات خود هستند اما آن را قبول نمیکنند. بر این اساس شاهد این هستیم که سلطان نهادهها، نهاده وارد کشور میکند و افرادی نیز مسوول تجارت در این حوزه میشوند. از اینرو این چرخه طبق روال ماههای گذشته ادامه پیدا میکند و در نهایت از الفاظی به عنوان «اقتصاد حمایتی» استفاده میشود. در حالی که اینها تنها رویکردهای مسکن محوری است که هیچ گاه منجر به حل مشکلات نمیشود.
نگران اتلاف منابع کشور باشیم
رییس کارگروه صنایع غذایی اتاق ایران افزود: هنوز هستند عدهای که دلسوز معیشت مردم هستند اما باید همانطور که دلسوز سفره مردم هستیم، نگران اتلاف منابع کشور نیز باشیم. چرا که به دلیل سیاستهای غلط پولی دولت، در حال حاضر کالاهایی مثل روغن، کاغذ، نان، دارو و . . . به راحتی از کشور خارج میشود.
وی بیان کرد: در شرایط فعلی با توجه به کاهش نرخ دلار، مردم توقع دارند که قیمت کالاها پایین بیاید اما واقعیت این است که نباید خودمان را گول بزنیم چرا که تا وقتی دولت به توزیع رانت ادامه میدهد، وضعیت اقتصادی و معیشتی بهتر نمیشود. از اینرو نباید منتظر معجزه باشیم.
شریعتی اظهار کرد: با وجود توصیه رهبری در مورد توجه دولت به بخش خصوصی اما شاهد این هستیم که دولت حرفهای بخش خصوصی را نمیشنود و به آنها گوش نمیدهد. از این رو این چرخه نابسامان اقتصادی همچنان ادامه دارد و نمیتوان توقع داشت که قیمت کالاها حتی کالاهای اساسی پایین بیاید. وی در این خصوص به مشاوران دولت نیز اشاره کرد و گفت: علاوه بر سیاستهای غلط پولی و ارزی و توزیع رانت از سوی دولت، مشاوران دولت نیز یکی از ایرادات اساسی اوضاع فعلی هستند چرا که به نظر میرسد مشاوران دولت بیشتر در حوزه سیاسی امنیتی مهارت دارند تا اینکه به فکر اقتصاد کشور و معیشت مردم باشند.
رییس کارگروه صنایع غذایی اتاق ایران همچنین در پاسخ به سوالی در مورد اینکه وضعیت بازار کالاهای اساسی شب عید و سال آینده را چطور میبینید، افزود: با ادامه شیوه فعلی دولت، بسیاری دیگر از کالاها نیز گران میشود. بنابراین میتوان گفت که وضعیت بدتر خواهد شد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد