ضرورت شفافیت اطلاعات واحدهای احیا‌شده

یک کارشناس اقتصادی می‌گوید: یکی از مهم‌ترین مولفه‌های سلامت نظام سیاسی و اقتصادی در همه کشورها، شفافیت اطلاعات است، به‌خصوص در کشور ایران که در هر دو بعد قانونی و مبانی دینی، بر این مهم تاکید شده است.
سعید سیفی اظهار کرد: در کشور ما از یک طرف در مواد مختلف قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، صراحتا بر شفافیت، انتشار و در دسترس بودن اطلاعات تاکید شده و از طرف دیگر شفافیت در حکومت اسلامی نیز به طرق مختلف مورد توجه و تاکید قرار گرفته است. در کشوری با اقتصاد باثبات و قابل پیش‌بینی، کارآمد و پویا، باید امکان و توانایی رصد، برنامه‌ریزی و اجرای طرح و برنامه‌های مختلف در حوزه اقتصاد وجود داشته باشد اما پیش‌نیاز و تقویت‌کننده هر سه مورد مذکور، شفافیت اطلاعات است.
وی بیان داشت: اهمیت شفافیت اطلاعات در حوزه تولید و اقتصاد آنقدر پرواضح است که هیچ‌یک از کارشناسان و فعالان اقتصادی و تولیدی نمی‌توانند آن را نادیده بگیرند و به همین دلیل توضیح درباره آن، فقط به تکرار و اطاله کلام، منجر می‌شود. سیفی افزود: با توجه به برخی مسائل و اقدامات صورت گرفته در یک دهه گذشته، مثل خودداری از انتشار منظم، دقیق و شفاف آمار و اطلاعات مهم در برخی از حوزه‌های اقتصاد و تولید، مجبور می‌شویم همواره بر تاثیر شفافیت اطلاعات تاکید و آن را از مسوولان وقت، مطالبه و پیگیری کنیم.
اهمیت ده‌گانه شفافیت اطلاعات در حوزه تولید
سیفی بیان کرد: با توجه به گستره اهمیت شفافیت اطلاعات در توسعه اجتماعی و اقتصادی و رونق کسب‌وکار و تولید در کشور و درس‌آموخته‌های این حوزه در داخل و سایر کشورها، در مهم‌ترین محورها، می‌توان به صورت خلاصه و تیتروار به ۱۰ مورد اصلی ذیل اشاره کرد. وی گفت: اولین و شاید مهم‌ترین تاثیر شفافیت اطلاعات و آمار به موضوعات و مصوبات مهم و کلان کشور برمی‌گردد. کاملا پرواضح است که در مسائل مهمی همچون اشتغال و تولید، مسوولان ارشد کشور زمانی می‌توانند تصمیم‌های منطقی و موثری بگیرند که اطلاعات صحیح، دقیق، شفاف و قابل راستی‌آزمایی را در اختیار داشته باشند؛ موضوع مهمی که اهمیت آن برای همگان مشخص است و همه می‌دانیم که اگر اطلاعات دریافتی درست و دقیق نباشد، چه تاثیرات منفی و هزینه قابل‌ توجهی به واسطه مصوبات اشتباه، به تولید و اقتصاد کشور تحمیل می‌شود.
وی بیان داشت: دومین نکته بسیار مهم درباره ضرورت اطلاعات و آمار شفاف، تاثیری است که این موضوع روی افزایش سرمایه اجتماعی در هر کشوری دارد. بدون شک افزایش سرمایه اجتماعی برابر است با حضور و تقویت هرچه بیشتر بخش خصوصی کشور در تولید و اقتصاد و به بیان دیگر می‌توان گفت، شفافیت اطلاعات یک بازی برد- برد برای دولت و بخش خصوصی است. نکته قابل توجه در این بخش، اهمیت و نقش شفافیت اطلاعات در مقطع کنونی و تحقق شعار سال یعنی جهش تولید با مشارکت مردم است. این موضوع به مسوولان ما، این مهم را گوشزد می‌کند که اگر به دنبال تحقق شعار سال و اجرای منویات رهبر معظم انقلاب هستند و می‌خواهند شاهد حضور مردم در تولید باشند، قبل از هر چیز باید شفافیت اطلاعات را اجرایی کنند. سیفی اظهار داشت: سومین نکته و باز هم یکی از مهم‌ترین تاثیرهای شفافیت اطلاعات، بهبود محیط کسب‌وکار است که در چند سال اخیر با قوانین مختلف از جمله قانون تسهیل صدور مجوزها، به دنبال تحقق آن هستیم اما مهم‌تر از آن، همین شفافیت اطلاعات است. در این بخش نیز یک موضوع مهم با توجه به شرایط اقتصادی کشور وجود دارد و آن هدایت سرمایه از کسب‌وکارهای غیر‌مولد به سمت کسب‌وکارهای مولد بوده که تا حد زیادی در گروی همین افزایش شفافیت اطلاعات است.
سیفی اظهار داشت: چهارمین نکته و محور مهم در این خصوص این است که شفافیت اطلاعات، شاخص‌پذیری در برنامه‌ها را افزایش می‌دهد؛ موضوعی که به سنجش و بهینه‌سازی برنامه‌های اقتصادی و توسعه‌ای کمک قابل توجهی می‌کند. شفافیت اطلاعات بستر را برای افزایش شاخص‌پذیری، کنترل‌پذیری و ارزیابی برنامه‌های اقتصادی توسعه‌محور در دو بخش یا دو مرحله بهینه‌یابی و بهینه‌سازی فراهم می‌کند. این کارشناس اقتصادی مسائل حوزه کسب‌وکار بیان داشت: پنجمین محور و تاثیر مهم افزایش شفافیت اطلاعات در کاهش فساد و رانت است که از جمله برنامه‌ها و اهداف مهمی است که در اکثر کشورهای دنیا به خصوص کشورهای در حال توسعه دنبال می‌شود. به همین دلیل است که همواره در برخی از حوزه‌ها، مافیا و کلنی‌هایی که از این شرایط منتفع می‌شوند از شفافیت اطلاعات به طرق مختلف جلوگیری می‌کنند.
وی بیان داشت: در ششمین محور می‌توان به نقطه مقابل رانت و فساد یعنی عدالت اشاره کرد. همواره برای برقراری عدالت در حوزه‌های مختلف به خصوص در حوزه اقتصادی نیاز مبرم و جدی به شفافیت اطلاعات و تقویت این مهم داریم. بدون شک اگر مسوولان، اطلاعات شفاف، دقیق و کامل در اختیار نداشته باشند، در بسیاری از حوزه‌ها نمی‌توانند عدالت را در ارائه تسهیلات و خدمات و تقسیم و تسهیم منابع، اجرا کنند. این کارشناس اقتصادی مسائل حوزه کسب‌وکار بیان داشت: نکته مهم دیگر که با شفافیت اطلاعات می‌توان به آن دست پیدا کرد، مدیریت و کاهش هزینه در تولید است که در رقابت‌های اقتصادی یکی از عناصر بسیار مهم است اما از نگاه دیگر، تاثیر مهم شفافیت اطلاعات در افزایش بهره‌وری است که بسیاری از کشورها در سال‌های اخیر رشد و توسعه اقتصادی خود را از این طریق پیگیری می‌کنند؛ موضوعی که یکی از محورهای مهم تحقق شعارهای سال اخیر است.
سیفی افزود: از تاثیر مهم دیگر شفافیت اطلاعات می‌توان به هدفمند کردن تسهیلات، اعتبارات یا یارانه‌ها در حوزه تولید و خدمات اشاره کرد؛ موضوعی که در سال‌های اخیر دولت‌ها به دلیل نبود آن، با زیان‌ و انتقادهای مختلفی روبه‌رو شدند. با اینکه دولت‌ها بازگشت واحدهای تعطیل به چرخه تولید یا افزایش اشتغال را با ارائه تسهیلات به واحدهای دارای مشکل دنبال می‌کردند، اما از سوی منتقدان متهم به پول‌پاشی صرف شدند. سیفی گفت: تاثیر و نتیجه مهم دیگر شفافیت اطلاعات، درآمدزایی پایدار برای دولت و سایر قوا است. بدون شک وقتی شفافیت اطلاعات در اقتصاد و به خصوص حوزه تولید وجود داشته باشد، درآمدهای پایدار مالیاتی، بیمه‌ای و‌… قابل ‌توجهی برای حاکمیت محقق خواهد شد. این کارشناس اقتصادی مسائل حوزه کسب‌وکار بیان داشت: در نهایت دهمین نکته و دستاورد مهمی که شفافیت اطلاعات در آن تاثیر بسزایی دارد، حوزه مهم اشتغال است. در برنامه‌های اشتغال‌محور، شفافیت اطلاعات نه‌تنها می‌تواند مسوولان و تصمیم‌گیرندگان را به مصوبات درست و مفید برای افزایش اشتغال در کشور برساند بلکه حتی شفافیت، افزایش و در دسترس بودن اطلاعات می‌تواند به خلق کسب‌وکارهای جدید در حوزه اطلاعات و آمار کمک کند.
توسعه اقتصادی قانون‌محور یا دور باطل؟
سیفی افزود: در کل با توجه به موارد و محورهای مهم فوق می‌توان گفت، بدون شک عدم شفافیت اطلاعات می‌تواند ما را اسیر دور باطل در بسیاری از حوزه‌ها کند که در نهایت به زیان دولت و ملت ختم خواهد شد. این کارشناس اقتصادی مسائل حوزه کسب‌وکار بیان داشت: حتی بسیاری از کارشناسان، اطلاعات و آمار را پاشنه‌آشیل بسیاری از مصوبات و طرح‌های کلان توسعه‌محور کشور می‌دانند که از طرفی وجود اطلاعات دقیق و شفاف می‌تواند مسوولان، مدیران و مجریان ما را به تصمیم‌های بایسته و شایسته و در نهایت توسعه روزافزون برساند و از طرف دیگر، نبود اطلاعات درست و شفافیت لازم، شکست یا رشد کند اقتصادی با بهره‌وری پایین و طرح‌های نیمه‌تمام فراوان را برای کشور به ارمغان می‌آورد. سیفی گفت: خوشبختانه برای داشتن اطلاعات دقیق و شفاف، پشتوانه قانونی مناسب نیز در کشور وجود دارد و ما خلأ قانون در این خصوص نداریم. طبق ماده ۳ قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، هر ایرانی حق دسترسی به اطلاعات عمومی را دارد، مگر اینکه قانون، انتشار آن اطلاعات را منع کرده باشد و طبق ماده ۵ این قانون نیز موسسات مکلف هستند اطلاعات را در اختیار مردم قرار دهند.
وی افزود: در پایان یک سوال مهم وجود دارد که چرا مسوولان کشور در یک دهه گذشته علی‌رغم تاکید قانون و وجود فواید مثبت قابل توجه در انتشار شفاف اطلاعات، باز هم از انتشار اطلاعات واحدهای تولیدی تعطیل بازگشته به چرخه تولید، خودداری می‌کنند؟ سیفی گفت: طی سال‌های گذشته، این موضوع بارها از سوی کارشناسان اقتصادی و رسانه‌ای از مسوولان مستقیم، غیرمستقیم و حتی ارشد وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، نهادها و دبیرخانه‌ مربوطه، همچون وزارت صمت به صورت عام و سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران به صورت خاص در دولت‌های گذشته و فعلی و مسوول دولت فعلی در نهضت احیای واحدهای اقتصادی، پیگیری و از آنها درخواست شده، اطلاعات دقیق واحدهای تعطیل بازگشته به چرخه تولید را به صورت شفاف منتشر کنند، حتی رییس جمهوری دولت سیزدهم در سخنان خود در جلسه هیات دولت به تاریخ ۱۶شهریور ۱۴۰۱ بر انتشار اطلاعات این اقدامات برای افکار عمومی، تاکید کرد و آن را ضروری دانست اما متاسفانه تا به امروز، این روند غیرشفاف همچنان ادامه داشته است.