تایلند؛ دروازه ورود ایران به آ.سه.آن

گروه بازرگانی- ایران و تایلند برای افزایش سطح روابط تجاری، خود را آماده می‌کنند. تایلند تا دی ماه سال گذشته در میان ۱۰ کشور طرف مبادله به ایران قرار داشت، اما پس از آن شاهد حذف این کشور از جمع باشگاه صادرکنندگان ایرانی و اضافه شدن روسیه به این جمع بودیم.
حجم روابط تجاری ایران و تایلند براساس آخرین آمار رسمی اعلام‌شده از سوی این کشور در سال ۲۰۲۳، روند کاهشی داشت و در نتیجه روابط دو کشور در ۸ ماهه ۲۰۲۳، به عدد ۱۵/۹۵ میلیون دلار رسیده است. براساس آمار اعلام‌شده، در این مدت میزان صادرات تایلند به ایران ۵۶/۸۹ میلیون دلار و میزان واردات مستقیم این کشور از ایران تنها ۶۰/۵ میلیون دلار بوده است. حجم تجاری ثبت‌شده میان ایران و تایلند در حالی که این رقم در مدت مشابه سال ۲۰۲۲، شامل ۸۳/۱۰۱ میلیون دلار صادارت تایلند و در مقابل ۹۶/۴۰ میلیون دلار واردات این کشور از ایران بوده است، لذا این کاهش موجب شد تا این کشور از جمع کشورهای طرف تجارت اصلی خارج شود.
کمرنگ شدن سهم تجاری ایران و تایلند موجب شد تا«این پیکیت بونساد»، سفیر تایلند در دیدار با رییس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران اعلام کند که افزایش سطح همکاری اقتصادی به‌ویژه با بخش‌های خصوصی دو کشور از اولویت‌های تایلند قرار دارد.
سفیر تایلند با تاکید بر علاقه‌مندی کشورش برای افزایش حجم مبادلات تجاری با ایران، بیان کرد: اولویت کاری من تلاش برای یافتن راه‌های افزایش سطح همکاری‌های اقتصادی به‌ویژه میان بخش‌های خصوصی دو کشور است. بونساد تاکید کرد: لازم است بین دو کشور چارچوب مشخصی درباره تبادل تجاری وجود داشته باشد. در زمینه نقل و انتقالات مالی نیز تایلند آماده است تا از روش‌های مختلف تجربه‌شده در ایران، استفاده کند و ما می‌خواهیم از تجربه ایران در مراودات مالی با کشورهای دیگر استفاده و آن را به بخش خصوصی خود منتقل کنیم، چراکه در تایلند علاقه زیادی برای تجارت با ایران وجود دارد و ما مصمم هستیم تا سطح روابط تجاری خود را با ایران ارتقا دهیم.
بونساد با اشاره به سفر هیات تجاری تایلند به ایران در پایان این هفته گفت: در این هیات، نمایندگان شرکت‌هایی در حوزه انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر و ساخت موتورسیکلت حضور دارند و بسیار علاقه‌مند برای دیدار با همتایان خود در ایران هستند و امیدواریم با همراهی اتاق ایران، این فرصت فراهم شود.
رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران گفت: یکی از برنامه‌های اصلی اتاق ایران در دوره دهم، تقویت همکاری‌ها با کشورهای حوزه شرق آسیا و تعیین هدفگذاری‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت برای توسعه مبادلات تجاری با آنهاست.
خیز تایلند برای بازگشت به باشگاه صادرکنندگان ایران
حسین سلاح‌ورزی در نشست مشترک با سفیر تایلند در ایران، ادامه داد: معتقدیم در صورت تعامل و توافق بخش‌های خصوصی ایران و تایلند، حجم تجارت دو کشور افزایش خواهد یافت. او با تاکید بر نقش اتاق‌های دو کشور در توسعه روابط تجاری، ادامه داد: در تلاش هستیم تا به‌زودی با اتاق بازرگانی تایلند ارتباط مستقیم برقرار کنیم.
سلاح‌ورزی با اشاره به تهیه پیش‌نویس تفاهمنامه همکاری میان دو اتاق ایران و تایلند اظهار کرد: این پیش‌نویس برای طرف تایلندی ارسال شده که در صورت نهایی شدن آن، می‌توان وارد دور تازه‌ای از روابط شد.
سلاح‌ورزی با بیان اینکه در روابط تجاری خود نباید به بازار محدود دو کشور بسنده کنیم، ادامه داد: تایلند می‌تواند دروازه ورود محصولات ایرانی به منطقه «آ.سه.آن» و ایران نیز دروازه ورود محصولات تایلند به بازار ۵۰۰ میلیونی منطقه باشد. او بر هماهنگی بیشتر اتاق‌های دو کشور برای برگزاری نمایشگاه‌های اختصاصی، ارتباط بین اتاق‌های منطقه‌ای و هیات‌های تجاری استان‌های ایران و تایلند، تاکید کرد.
تجارت خارجی تایلند
تایلند با ترکیبی از موقعیتی استراتژیک، کیفیت و نیروی کار ماهر، زیرساخت مستحکم و محیط کسب و کار دوستانه به یکی از کشورهای جذاب برای سرمایه‌گذاری در منطقه جنوب‌شرق آسیا تبدیل شده است.
این کشور بعد از اندونزی، با ۵۲۹ میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی (۲۰۱۹) دومین اقتصاد بزرگ کشورهای جنوب‌شرق آسیا محسوب می‌شود. بخش‌های خدمات با ۵۵، صنعت با ۳۶ و کشاورزی با ۹ درصد بخش‌های اصلی تولید ناخالص داخلی کشور را تشکیل می‌دهند. طی چند دهه گذشته دولت تایلند با اجرای برنامه‌های توسعه‌ای و انجام اصلاحات گسترده اقتصادی، پیشرفت‌های قابل‌توجهی در توسعه زمینه‌های مختلف مانند حوزه کشاورزی، تولیدات صنعتی و گردشگری داشته است. این کشور با اجرای این برنامه‌ها طی سال‌های۱۹۸۶ تا ۱۹۹۶ شاهد رشد ۵/۷ درصدی و پس از شکل‌گیری بحران اقتصادی در آسیا در طول سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۵ شاهد رشد ۵ درصدی بوده است. البته با توجه به همه‌گیری ویروس کرونا و رکود گسترده در اقتصاد جهانی و همچنین وابستگی اقتصاد تایلند به صنعت گردشگری و اتکا به صادرات، تولید ملی تایلند در سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲ کاهش پیدا یافته، به‌طوری که بر اساس بررسی‌های به‌عمل آمده، تولید ملی داخلی تایلند در سال ۲۰۲۰ حدود ۷ درصد کوچک‌تر شده است (رشد اقتصادی حدودا ۷-%)، اما از اواخر سال ۲۰۲۲ و با رفع موانع و محدودیت‌های کرونایی و باز شدن در‌های این کشور روی توریست‌های خارجی به عنوان مهم‌ترین منبع درآمد، نشانه‌هایی از بهبود وضعیت اقتصادی در این کشور مشاهده شده است؛ هر چند نوسان‌های زیاد قیمت حامل‌های انرژی و همچنین محدود بودن زنجیره توزیع به دلیل مشکلات ناشی از فراگیری کرونا در سه سال گذشته، همچنان تاثیر منفی خود بر اقتصاد این کشور را نشان می‌دهد.
اولین و مهم‌ترین شریک اصلی تایلند در سال‌های گذشته همواره چین بوده که حجم روابط دو کشور در سال ۲۰۲۲، بالغ بر ۱۰۵ میلیارد دلار بوده است. در مکان دوم بعد از چندین سال پیشتازی ژاپن، در سال ۲۰۲۲، آمریکا با ۶۵ میلیارد دلار حجم روابط، جایگاه خود را در میان دومین شریک تجاری تایلند تثبیت کرد. نکته قابل‌توجه بهبود جایگاه امارات متحده عربی در میان شرکای تجاری تایلند است. این کشور که تا سال ۲۰۱۹ در میان ۱۵ شریک تجاری تایلند نیز قرار نداشته، به‌تدریج از سال ۲۰۲۰ خود را در جدول ۱۵ شریک برتر تایلند ارتقا داده و از رتبه سیزدهم در سال ۲۰۲۱ به رتبه ششم این جدول در سال ۲۰۲۲ ارتقا یافت.
مناسبات تجاری تایلند با ایران
در سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ بیشترین حجم تجارت (در حدود یک‌میلیارد دلار) بین دو کشور انجام شده است. مضاف بر اینکه در این سه سال، تراز تجاری به نفع ایران بوده است. آمار تجارت ایران با تایلند در سال ۲۰۲۰ نسبت به سال قبل کاهش اندکی را نشان می‌دهد که این روند کاهشی برای سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ نیز تکرار شده است که مهم‌ترین دلیل آن، پاندمی‌کرونا و ثاتیرات مخرب آن بر اقتصاد جهانی بوده که این امر بر اقتصاد دوجانبه ایران و تایلند نیز سایه افکند.
جایگاه تایلند در میان شرکای تجاری ایران: رتبه تایلند در بین مقاصد صادراتی، یازدهم در سال ۱۳۹۹ و نهم در سال ۱۳۹۸ بوده است، هر چند در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱، روسیه توانست جای تایلند را در ردیف دهم شرکای تجاری ایران پر کند و در نتیجه تایلند در ردیف ۱۲ و حتی ۱۳ جدول مهم‌ترین شرکای تجاری ایران قرار گیرد.
بین کشورهای شرق آسیا (غیر ‌از چین به عنوان بزرگ‌ترین شریک اقتصادی با بیش از ۱۳ میلیارد دلار حجم روابط دوجانبه در سال ۱۴۰۱) و در منطقه جنوب‌شرق آسیا (آ‌سه‌آن) فقط اندونزی با حدود ۶۵۰ میلیون دلار بر اساس آمار رسمی روابط تجاری در رتبه بالاتر از تایلند قرار دارد. البته ذکر این نکته لازم است که با توجه به حجم بالای واردات غیر‌مستقیم تایلند از ایران که عمدتا از کشورهای حوزه خلیج‌فارس تامین می‌شود، می‌توان عنوان کرد که حجم روابط تجاری دو کشور در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ نیز رقمی ‌بالغ بر یک‌میلیارد دلار بوده است.
مهم‌ترین اقلام صادراتی ایران، فولاد، آبزیان، میوه و سبزی، محصولات پتروشیمی، تجهیزات پزشکی، محصولات معدنی و محصولات پلاستیکی هستند. فولاد به تنهایی بیش از ۵۵ درصد صادرات را تشکیل می‌دهد.
مهم‌ترین اقلام وارداتی ایران از تایلند در ۲۰۲۰، کائوچو، موتورسیکلت و قطعات آن، محصولات لاستیکی از کائوچو، میوه‌های فرآوری‌شده، تورهای ماهیگیری، محصولات شیمیایی، برنج، محصولات سرامیکی، نوشیدنی و قطعات ماشین بوده‌اند. صادرات تایلند به ایران در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال ۲۰۲۱ روند افزایشی داشته و در مقابل واردات ایران از تایلند در این دوره موصوف کاهش داشته است.