معدنکاری عربستان الگوی ایران باشد

منیر حضوری- با اینکه ایران در حوزه معدنکاری قدمتی دیرینه دارد، اما سیاستگذاری اشتباه باعث شده که وضعیت معدنکاری در کشورمان در مقایسه با کشورهایی همچون عربستان و امارات عقب‌تر باشد. حالا کارشناسان باور دارند که ایران باید با همکاری با این کشورها سطح معدنکاری خود را توسعه دهد چراکه امروز کشورهای حوزه خلیج‌فارس در این عرصه پیشران هستند. با توجه به اینکه آنها به سمت اجرای پروژه‌های جدید رفته‌اند؛ در نتیجه ما هم باید این سیاست‌ها را دنبال کنیم.
موضوع دیگری که امروز برای معدنی‌ها کلیدی است بحث مشخص شدن وزیر صمت است. با توجه به اینکه بالاخره بعد از بیش از
یک ماه عباس علی‌آبادی به عنوان وزیر پیشنهادی صنعت، معدن و تجارت به مجلس معرفی شده فعالان معدنی انتظار دارند وزیر جدید با توجه به سابقه صنعتی‌ای که دارد حتما بخش معدن را در اولویت تصمیمات خود قرار دهد. هرچند در دوره‌های قبل کمتر وزیری را دیدیم که به طور خاص دغدغه‌مند بخش معدن باشد، اما انتظار می‌رود وزیر جدید به بخش معدن بیشتر از گذشتگان بها دهد.
در این خصوص تحلیلگر بین‌المللی معدن و صنایع معدنی در پاسخ به این پرسش که در بین کشورهای منطقه کدام کشور از نظر حمایت از تولید‌کننده و معدنکار جلوتر از دیگران است به «جهان‌صنعت» گفت: برخی از کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس دیرتر از ما استراتژی جایگزینی معدن را شروع و برخی دیگر هم زودتر از ما شروع کرده‌اند.
کیوان جعفری‌طهرانی به طور مثال به عربستان اشاره و بیان کرد: این کشور از سال ۱۹۹۷ میلادی که دستور تاسیس شرکت معادن را بر اساس دستور پادشاه وقت داد به این حوزه بیشتر بها داد و شاهدیم که معدن در تولید ناخالص داخلی این کشور مطرح شد. امروز شاهدیم که این کشور به طور چشمگیری حرف برای گفتن دارد و به شدت در عرصه معدنکاری مطرح شده است. کشورهای دیگر منطقه نیز این سیاست را دنبال کرده‌اند که می‌توان از امارات، قطر، عمان و پاکستان یاد کرد.
پیش‌تر تحلیلگر بین‌المللی معدن و صنایع معدنی در مورد اینکه برقراری مجدد روابط سیاسی ایران و عربستان چه تاثیری بر صادرات معدنی ما به این کشور خواهد داشت، گفته بود: برقراری مجدد ارتباط ایران و عربستان در تمام زمینه‌‌‌‌‌‌ها به‌خصوص معدن و صنایع معدنی تاثیرگذار خواهد بود، زیرا عربستان ‌سعودی پیش از ما موضوع جایگزینی معدن به‌جای نفت را هدف قرار داده ‌است. این کشور حدود ۱۵ سال ‌از ما در این سیاست جلوتر است و می‌تواند کمک ایران باشد.
جعفری‌طهرانی افزود: عربستان در طول ۱۰سال ‌گذشته پیش‌بینی لازم برای تامین خوراک از منابع خارجی نزدیک را انجام داده است. باید توجه داشته باشیم که عربستان‌سعودی به‌طور کل با مشکل ذخیره سنگ‌آهن مواجه است. البته هرچند ذخایر قطعی سنگ‌آهن عربستان چیزی کمتر از ۴۰۰‌میلیون ‌تن بود، ولی با استخراج‌های جدید پیش‌بینی می‌شود که این ذخایر حداقل به دو‌برابر افزایش پیدا کند. لازم به ذکر است که عیار متوسط معادن سنگ‌آهن عربستان زیر ۴۰‌درصد است که با عیار متوسط معادن سنگ‌آهن ایران که بین ۵۰ تا ۵۵‌درصد است فاصله زیادی دارد.
نقش افغانستان جداست
تحلیلگر بین‌المللی معدن و صنایع معدنی در خصوص وضعیت متفاوت افغانستان نیز گفت: در خصوص افغانستان باید گفت که موضوع متفاوت است. با اینکه این کشور ذخایر غنی و بکری در حوزه مواد معدنی دارد، اما تغییر دولت‌ها و حکومت‌ها باعث شده که جو مناسبی برای سرمایه‌گذاری در این کشور ایجاد نشود. بارها شاهد بوده‌ایم که در طول ۲۰ سال گذشته شرکت‌های خارجی به صورت موردی در این کشور حضور پیدا کرده‌اند تا سرمایه‌گذاری انجام دهند، اما بعد از مدت کوتاهی خارج شده‌اند.
جعفری با اشاره به وضعیت کشورهای حاشیه خلیج‌فارس نیز گفت: این در حالی است که کشورهای حاشیه خلیج‌فارس در این سیاست‌ها پیشران هستند. با توجه به اینکه این کشورها به سمت تعریف و اجرای پروژه‌های جدید رفته‌اند؛ در نتیجه ما هم باید این سیاست‌ها را دنبال کنیم.
مقایسه ایران با ترکیه
تحلیلگر بین‌المللی معدن و صنایع معدنی با مقایسه وضعیت ایران با ترکیه در حوزه معدنکاری گفت: زغال‌سنگ هنوز در اقتصاد ترکیه و صادراتش نقش پررنگی دارد. به همین خاطر هم حجم وسیعی از معدنکاری در این عرصه ادامه دارد. با توجه به کمبود انرژی که در پایان کرونا شاهد بودیم در نتیجه مصرف جهانی زغال افزایش یافته است.
او تصریح کرد: وقتی می‌بینیم کشوری که در حوزه معدنکاری از ما دیرتر شروع کرده، اما توانسته از ما جلو بزند، متوجه می‌شویم که این کشور از سرمایه‌گذاران معدنی حمایت کرده و بانک‌ها و موسسات اعتبار‌سنجی از این پروژه‌ها برای تامین سرمایه حمایت می‌کنند. با توجه به اینکه معدنکاری دیربازده است و ریسک بالایی دارد نشان می‌دهد که حضور این موسسات می‌تواند مثبت باشد.
انتظار از وزیر آینده
تحلیلگر بین‌المللی معدن و صنایع معدنی در پاسخ به این سوال که انتظار شما از وزیر آینده صمت چیست، گفت: همه در این باره نظر داده‌اند و تمایل ندارم که آن حرف‌ها را دوباره تکرار کنم. اما موردی که بر آن تاکید دارم این است که اگر وزیر جدید بخش معدن و صنایع معدنی برایش مهم باشد حتما باید بخش معدن را در اولویت تصمیمات خود قرار دهد. حتی گاهی می‌شود گفت که بخش معدن از صنعت هم جلوتر است.
او ادامه داد: دوره‌های قبل شاهد بودیم که به این مهم توجه نشده، اما انتظار می‌رود که وزیر جدید به آن پر و بال بیشتری دهد. این در حالی است که متاسفانه امروز سایر صنایع کشور جلوتر از معدن قرار گرفته‌اند؛ تصمیم‌گیری‌هایی که باعث شده از سرمایه‌گذاری در بخش معدن حمایت نشود و حتی گاهی شاهد فرار سرمایه از بخش معدن بوده‌ایم.
لزوم تشکیل کنسرسیوم
جعفری‌طهرانی با اشاره به اهمیت تشکیل یک کنسرسیوم خاطرنشان کرد: اگر بین ایران و کشورهای همسایه تفاهمی در رابطه با سرمایه‌گذاری‌های مربوطه در بخش معدن صورت گیرد، در توسعه معدنکاری کارگشا خواهد بود. سرمایه و ‌نقدینگی مهم‌ترین چیزهایی هستند که باعث توسعه صنعت می‌شوند و کمبود نقدینگی باعث پسرفت و عقب افتادن این صنعت می‌شود.
او در ادامه گفت: در زمینه پروژه‌های زیربنایی نیاز است به صورت غیرمستقیم به بخش معدن کمک شود. حمل‌و‌نقل جاده‌ای، ریلی و بنادر برای توسعه معدنکاری باید رونق گیرد. این مهم به طور حتم پروژه‌های صنایع معدنی را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. در مقابل قطع برق و گاز به شدت باعث کندی پیشرفت در صنایع معدنی می‌شود. در این خصوص باید به دنبال راهکار اساسی باشیم تا بحران انرژی حل شود. به این ترتیب وزیر جدید باید راهکاری برای جذب سرمایه در بخش معدن و صنایع معدنی پیدا کند.
جعفری‌طهرانی در ادامه با اشاره به افت بازار کامودیتی‌ها در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ به دلیل روی کار آمدن شی جین‌پینگ در چین گفت: چین امروز نیز با سختگیری بر بخش معدن سعی دارد از رشد تلفات معدنی و تخریب زیست‌محیطی جلوگیری کند که این موضوع بر استخراج طلا در این کشور که عموما از استخراج‌های عمیق است، اثر می‌گذارد. وی سپس به تحلیل بازار طلا در سال ۲۰۲۲ و آینده آن پرداخت و گفت: طلا در فصل اول ۲۰۲۳ بهترین دوره رشد قیمت فصلی خود را در تاریخ تجربه کرد.